54°53′N 69°10′E/54,883333 69,166667Pietropawłowsk (Kazachstan)
 Meczet w Petropawłowsku | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Obwód | |||
| Zarządzający |
Zhumabekow Bulat Serikowich (w jęz. ang.) | ||
| Powierzchnia |
224,9 km² km² | ||
| Wysokość |
568 m n.p.m. | ||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy |
+7-7152 | ||
| Kod pocztowy |
150001-150013 | ||
| Tablice rejestracyjne |
15 | ||
Położenie na mapie Kazachstanu  | |||
| 54°53′N 69°10′E/54,883333 69,166667
| |||
| Strona internetowa | |||
Pietropawłowsk[1] (kaz. Петропавл, Petropawł; ros. Петропавловск, Pietropawłowsk) – najbardziej wysunięte na północ regionalne centrum Kazachstanu, znajdujące się w 40 km na południe od granicy z Rosją i 428 km na północ od stolicy Nur-Sultan (była Astana), 278 km na zachód od Omska i 273 km na południowy wschód od Kurganu. Populacja Pietropawłowska na początku 2020 roku wynosi 219 231 osób. Miasto zajmuje powierzchnię 224,91 km². Jest jedyną większą miejscowością leżącą przy trasie M51.
Fizyczna, geograficzna charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Położenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Pietropawłowsk położony jest w południowo-zachodniej części Niziny Zachodniosyberyjskiej, na prawym brzegu rzeki Iszim, najdłuższego dopływu Irtyszu. Niedaleko Pietropawłowska znajduje się wiele jezior i zatok, między innymi: Jezioro Bolszoje Beloe (ros. Большое Белое; pol. duże białe), Jezioro Piostroje (ros. Пестрое; pol. różnokolorowe, bo jest to woda stojąca z kwitnącymi wodnymi roślinami), jeziora Kisztibisz - pierwsze, 2, 3 i 4, Jezioro Maloje Beloe (ros. Малое Белое; pol. małe białe) i Jezioro Gorkoje (ros. Горькое; pol. gorzkie). Również na terenie miasta można znaleźć niewielkie lasy, składające się głównie z brzóz, są też nasadzenia sosny.
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Klimat jest ostro kontynentalny, ze znacznymi wahaniami temperatury (zima-lato). Wiosną panuje mokra, śliska pogoda, z wieloma słonecznymi dniami. Lata są częściowo gorące (t°C 28-31 przez 2-5 dni), z przewagą przejrzystej, często suchej pogody; w niektórych latach deszcze mogą mieć różną częstotliwość, od rzadkich do przechodzenia w pochmurne i deszczowe lato. Pora deszczowa zaczyna się od sierpnia do września. Jesienią pogoda jest od bezchmurnej na początku sezonu do pochmurnej w październiku i listopadzie, obszar ten charakteryzuje się jesiennym okresem od jednego do dwóch tygodni z ciepłą i suchą pogodą oraz bezchmurnym niebem, w środku pochmurnej i zimnej jesieni tzw. „babskie lato” inaczej "surowa kobieta". Zima jest mroźna i długa (ponad 5 miesięcy), ze stabilną pokrywą śnieżną do średnio 40-50 cm, z przewagą słonecznej, ale bardzo zimnej pogody (-25 - -34°C), z zamieciami śnieżnymi i zlodowaceniami ziemi. Wiosenna i jesienna minusowa temperatura często się powraca, nawet po +10°C temperaturze.
- Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 2,2 ° C.
- Względna wilgotność powietrza - 73,8%.
- Średnia prędkość wiatru wynosi 4,3 m/s. W okresy zimy może dochodzić do 20-25 m/s.
- Średnie roczne opady wynoszą 345 mm.
Skład narodowy (etniczny)[edytuj | edytuj kod]
Rosjanie - 129 970 osób. (59,28%)
Kazachowie - 65 739 osób. (29,99%)
Tatarzy - 6 573 osób. (3,00%)
Ukraińcy - 4500 osób. (2,05%)
Niemcy - 4 237 osób. (1,93%)
Polacy - 1036 osób. (0,47%)
Białorusini - 969 osób (0,44%)
Azerbejdżanie - 931 osób. (0,42%)
Ormianie - 921 osób. (0,42%)
Tadżykowie - 886 osób (0,40%)
Uzbekowie - 275 osób (0,13%)
i inne - 3194 osób. (1,46%)
Razem - 219 231 mieszkańców.
- Kupcy rosyjscy zamieszkali Pietropawłowsk, bo miasto po utracie swojej pierwotnej funkcji ochronnej zostało ważnym punktem handlowym.
- Polacy, Niemcy znaleźli się na terenie północnego Kazachstanu w 1936-1945 po wymuszonej deportacji stalinowskiej. Zamieszkali oni Taińszyński (Czkałowski) obwód, np. Zelenyi Gaj (pol. Zielony Gaj), Doneckoje, Podolskoje i tak dalej.
Polacy na terenie wschodniej Polski byli postrzegani przez Stalina jako możliwi szpiedzy, którzy chętnie mogliby nawiązać kontakt z Niemcami i pomóc im w walce przeciwko ZSRR. Dlatego zostali wysiedleni pociągami na stepy północnokazachstańskie, gdzie zmuszeni byli wykopywać swoje domy w ziemi, a dachem była zwykła trawa stepowa. Ważną rolę odegrali w ich życiu Kazachowie, którzy udzielali im pomocy w zdobywaniu jedzenia i innych materiałów.
Symbole miasta[edytuj | edytuj kod]
Herb Pietropawłowsku[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy herb miasta powiatowego Pietropawłowsk w prowincji Tobolsk został zatwierdzony 7 września 1842 r. (Ustawa nr 16351): W górnej połowie herbu znajduje się herb Tobolski. Na dole „na srebrnym polu na górze, wielbłąd załadowany dwiema belami (kazachskimi torbami skórzanymi dla przygotowania ajranu lub zwykłych torb) w pogotowiu i prowadzony na linie przez Azjatę”.
Nowoczesny herb wykonany jest w formie koła z tradycyjnym kazachskim ornamentem na obwodzie i jest stylizowaną tarczą scytyjską. Szanyrak wpisuje się w ornament herbu, który dzieli okrąg na 4 części, z których każda przedstawia 4 główne elementy, które charakteryzują Pietropawłowsk na początku XXI wieku. W górnym sektorze znajduje się klucz - symbol położenia geograficznego miasta, „Północna Brama Kazachstanu”. Następnie pojawia się snop pszenicy, który jest ważny dla miasta rolnictwa i zakładów przetwórstwa rolnego. W dolnej części przedstawiono otwartą książkę, która symbolizuje wysoki poziom kulturalno-oświatowy miasta. Następnym sektorem jest przekładnia - przemysł i produkcja. Całość dopełnia wstążka z nazwą miasta w języku państwowym.
Religia[edytuj | edytuj kod]
Tradycyjne wyznania Pietropawłowska to islam i chrześcijaństwo.
Na początku XX wieku w Pietropawłowsku było sześć kamiennych i trzy drewniane meczety. Pierwszy kamienny meczet został zbudowany pod górą za zgodą cesarzowej Katarzyny II w 1795 roku. Szósty kamienny meczet został zbudowany przez kupca Valita Jangurazowa i jego syna w 1882 roku. Oprócz meczetu podgórskiego, w osadzie tatarskiej, sąsiadującej od strony zachodniej z centrum miasta, zbudowano pięć pozostałych meczetów kamiennych. Jeden z nich znajduje się na cmentarzu muzułmańskim w centrum miasta, który został zamknięty w 1849 roku. Do początku XXI wieku w mieście w różnym stopniu zachowało się pięć kamiennych meczetów z sześciu i żaden z trzech drewnianych meczetów, które funkcjonowały na początku wieku.
Kultura[edytuj | edytuj kod]
Domy kupców w stylu "sybirski rokoko"[edytuj | edytuj kod]
Korzystne położenie geograficzne uczyniło Pietropawłowsk jednym z największych ośrodków handlowych. Z dokumentów archiwalnych wynika, że „w 1777 r. W twierdzy św. Piotr sprzedawał towary na stepy bardziej niż w twierdzach Ust-Kamenogorsk, Semipalatinsk, Yamyshev i Omsk razem wziętych. Kupcy wnieśli znaczący wkład w wygląd architektoniczny Pietropawłowska. Ich domy i sklepy wciąż zdobią ulice miasta. Znajdują się one głównie na lokalnym Arbacie - ulicy Konstytucji Kazachstanu. Prawie wszystkie z nich należą do budynków z końca XIX - początku XX wieku.
- Jednym z nich jest dom kupca Arkela i sklep kupca Strełowa. Teraz w tym budynku z czerwonej cegły znajduje się Regionalne Muzeum Historii i Wiedzy Lokalnej Północnego Kazachstanu. W XIX wieku na piętrze domu kupieckiego Arkela znajdował się hotel, a na parterze sklep z gotową odzieżą. Podobnie jak wiele starych budynków w Pietropawłowsku, jest owiany legendami. Według niepotwierdzonych doniesień, w czasach radzieckich z balkonu domu tego kupca przewodniczący Wszechrosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego Michaił Kalinin wygłosił przemówienie o pomocy głodującym ludziom w Moskwie i Leningradzie.
- Dom przewodniczącego rady miejskiej V.I. Cheremisinowa został zbudowany w 1895 roku. Do 1917 r. W budynku mieścił się warsztat kupiecki. Czeremisinow jest znany z podpisania umowy z niemiecką firmą handlową „Zinger & K°” na sprzedaż maszyn do szycia i drukowania. Do Pietropawłowska przybył z prowincji Permi. W wieku 30 lat miał wówczas przyzwoity kapitał, zbudował własny dom i sklep. W branżowych i przemysłowych podręcznikach z początku XX wieku był jednym z pierwszych na listach handlarzy herbatą, cukrem i innymi produktami przemysłowymi. Obecnie w budynku działa stomatologia regionalna.
Teatry[edytuj | edytuj kod]
Regionalny Kazachski Teatr Muzyczny i Dramatyczny im Sabita Mukanowa[edytuj | edytuj kod]
Przedstawienia są w języku kazachskim. Widzowie rosyjskojęzyczni otrzymują słuchawki. Słuchawki wpinane są w podłokietnik krzesła. Dzięki temu widz może zrozumieć przemówienie kazachskojęzycznych aktorów. Adres: ulica Zh. Zhabaeva, 195. Telefony: 41-25-32, 41-15-51.
Regionalny teatr lalek[edytuj | edytuj kod]
Działa od lutego 1991 roku. Znajduje się w budynku przy ulicy Wasiljewa 69. Oprócz przedstawień dziecięcych pokazywano tam filmy, odbywają się imprezy sylwestrowe.
Regionalny Rosyjski Teatr Dramatyczny im. N. Pogodina[edytuj | edytuj kod]
Od 1986 roku teatr nosi imię radzieckiego dramaturga, laureata Nagrody Lenina, N.F.Pogodina. Na scenie odbywają się przedstawienia dla dzieci (rano) i dorosłych (wieczorem). W ramach teatru działa studio teatralne dla młodych aktorów. Adres: Ulica Konstytucji Kazachstanu, 1.
Muzea[edytuj | edytuj kod]
Regionalne Muzeum Historii i Wiedzy Lokalnej Północnego Kazachstanu[edytuj | edytuj kod]
Otwarty w 1924 roku. W holu muzeum na całej ścianie duża mapa regionu Północnego Kazachstanu. W muzeum można zobaczyć zabytki starożytności i nowoczesności. Flora i fauna regionu północnego Kazachstanu jest bardzo bogato reprezentowana na parterze w postaci wypchanych zwierząt na tle ich naturalnego środowiska.
Są militaria, jurty, kazachskie ubrania narodowe, departament poświęcony prezydentowi N. Nazarbayevowi.
Regionalne Muzeum Sztuk Pięknych Północnego Kazachstanu[edytuj | edytuj kod]
Otwarte w 1989 roku. Muzeum posiada wystawy stałe, czasem odbywają się wystawy (np. zwierząt egzotycznych, jurajskich pomników, woskowe lalki i postaci). Na przykład wystawy artysty Krestnikova, rysunki dzieci.
Filharmonia Regionalna Północnego Kazachstanu[edytuj | edytuj kod]
Otwarta w 1965 roku na bazie biura koncertowo-rozrywkowego Miejskiego Pałacu Kultury.