Pilica (miasto)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pilica
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek w Pilicy
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

zawierciański

Gmina

Pilica

Prawa miejskie

(1393) 1994

Burmistrz

Artur Janosik

Powierzchnia

8,22 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


1920[1]
233,6 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 32

Kod pocztowy

42-436

Położenie na mapie gminy Pilica
Mapa konturowa gminy Pilica, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pilica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Pilica”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pilica”
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego
Mapa konturowa powiatu zawierciańskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Pilica”
Ziemia50°28′03″N 19°39′25″E/50,467500 19,656944
TERC (TERYT)

2416074

SIMC

0219566

Urząd miejski
ul. Żarnowiecka 46a
42-436 Pilica
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Pilica – miasto w Polsce położone w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Pilica.

Według danych z 30 czerwca 2008 r. miasto miało 1999 mieszkańców[2].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Miasto leży u źródeł rzeki Pilicy, w środkowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Piramida wieku mieszkańców Pilicy w 2014 r.[1]:

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zamek w Pilicy

Przez wieki Pilica należała do Małopolski. Testament Bolesława Krzywoustego Pilica weszła w skład senioralnej dzielnicy krakowskiej. W latach 1918–1945 Pilica należała do województwa kieleckiego, powiatu olkuskiego. W czasie okupacji niemieckiej (1939–1945) Pilica znalazła się w Generalnym Gubernatorstwie, w powiecie miechowskim. W latach 1945–1975 Pilica należała do województwa krakowskiego, powiatu olkuskiego, w 1975 r. włączona do województwa katowickiego. Natomiast od 1 stycznia 1999 r. należy do województwa śląskiego, powiatu zawierciańskiego.

Prawdopodobna data otrzymania praw miejskich to 1393 r. Rezydencja właścicieli Pilicy – średniowieczny, a potem renesansowy zamek Pilica – pierwotnie znajdowała się w pobliskim Smoleniu. W początku XVII w. powstała nowsza, warowna siedziba położona w pobliżu miasta, rozbudowana następnie do potężnej nizinnej twierdzy bastionowej. Została ona stosunkowo łatwo zajęta przez Szwedów, którzy jednak rychło zostali zmuszeni do jej opuszczenia. Wycofując się, Szwedzi spalili miasto oraz stary zamek, który od tego momentu zaczął obracać się w ruinę. Drugi raz – na znacznie dłużej – Szwedzi zajęli zamek pilicki w czasie wojny północnej[3].

Kilka lat po powstaniu styczniowym, 1 stycznia 1870 r. Pilica utraciła prawa miejskie na podstawie ukazu carskiego z 1 czerwca 1869 r. Odzyskała je dopiero w 1994 r.

W 1921 mieszkało tu 3299 osób. W 1929 były tu cztery kościoły katolickie (trzy filialne), klasztor reformatów, zbór protestancki i synagoga[4]. Synagoga zlokalizowana była przy ulicy Łaziennej. Był to budynek drewniany. W czasie okupacji Niemcy spalili bożnicę[5].

We wrześniu 1939 oddziały Wehrmachtu zamordowały czterech mieszkańców Pilicy[6]. W 1942 około 2000 Żydów z Pilicy, którzy stanowili ponad połowę mieszkańców miasta, zostało deportowanych do obozów zagłady lub do getta w Wolbromiu[7].

Miejska architektura[edytuj | edytuj kod]

Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Pilica w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Ludność Polski 2008 GUS. stat.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-14)]..
  3. ↑ Robert Krajewski, Robert Kubiszyn: Orle gniazda i warownie jurajskie. Warszawa: Orla Baszta, 1997, s. 82–84, 95–97. ISBN 97-83-907619-0-4.
  4. ↑ Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig), Warszawa 1930, s. 256.
  5. ↑ Synagoga w Pilicy (ul. Łazienna) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-03-06].
  6. ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 99.
  7. ↑ www.sztetl.org.pl. [dostęp 2020-01-12].
  8. ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 3 lipca 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-07-03]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Miasta województwa śląskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Gmina Pilica
Wsie
Kolonia
Osada
Integralne
części wsi
  • Baran
  • Bukowa Góra
  • Chałupki
  • Chrap
  • Chrzczonówka
  • Czarny Las
  • Czerwone Domki
  • Domiarki
  • Domki (Biskupice)
  • Domki (Sławniów)
  • Dół
  • Duża Kolonia
  • Dwór (Przychody)
  • Dwór (Sokca)
  • Gajówka
  • Góra
  • Górka
  • Jabłonowiec
  • Jastrzębie
  • Kalugi
  • Kolonia Cisowa
  • Kolonia Dolna
  • Kolonia Górna
  • Kolonia Podrędzinna
  • Korea
  • Kresy
  • Łazy
  • Mała Kolonia
  • Maleszyna
  • Na Błoniach
  • Na Dole
  • Na Drogach
  • Na Górze
  • Na Łąkach
  • Na Parku
  • Nowa Wieś
  • Ojców
  • Owczarnia
  • Piaski (Kidów)
  • Piaski (Sławniów)
  • Pod Szycami
  • Podcisowie
  • Podedwór
  • Podgórze
  • Podlesie (Kocikowa)
  • Podlesie (Smoleń)
  • Podoły
  • Podrędzinie
  • Przyborowie
  • Przysiółek
  • Raj
  • Rędziny
  • Rogatka
  • Rulików
  • Sachelin
  • Siustry
  • Stara Wieś (Cisowa)
  • Stara Wieś (Dobraków)
  • Stara Wieś (Kidów)
  • Stara Wieś (Przychody)
  • Stara Wieś (Siadcza)
  • Stara Wieś (Solcza)
  • Stara Wieś (Szyce)
  • Stara Wieś (Wierzbica)
  • W Lasku
  • Wierbka-Osada
  • Wiesławów
  • Wodąca
  • Wola Kocikowa
  • Za Stawem
  • Zagórze
  • Zagumnie
  • Zakościele
  • Zapazanie

Powiat zawierciański
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat olkuski (1867–1975) (► 1939–45)
Przynależność wojewódzka
Miasta (1867–1939 i 1945–75)
Osiedla (1954–72)
Gminy wiejskie
(1867–1939, 1945–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Gminy (1939–45)
Miasta
Amtsbezirke
  1. ↑ a b c d e Podczas okupacji 1939–45 jednostkę włączono do III Rzeszy i przekształcono w Landkreis Ilkenau
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Podczas okupacji 1939–45 jednostkę włączono do Landkreis Miechów (dystrykt krakowski, GG)
  3. ↑ a b c d W 1939 jednostka częściowo przecięta granicą III Rzeszy i GG
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pilica_(miasto)&oldid=73124518”