Piotr Galichet

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Piotr (Pierre) Galichet)
Piotr Galichet
Pierre Galichet
pułkownik
Data i miejsce urodzenia

30 lipca 1775
Passavant-en-Argonne, Francja

Data i miejsce śmierci

26 października 1846
Izdebno Kościelne

Przebieg służby
Lata służby

1792-1817

Siły zbrojne

Armia francuska, Armia Renu (francuska), Grande Armée

Jednostki

Strzelcy konni, Piechota, kwatermistrzostwo

Stanowiska

szef sztabu III Korpus Wielkiej Armii

Główne wojny i bitwy

Wojny napoleońskie, Inwazja na Rosję (1812), Pirmasens, Austerlitz, Auerstedt, Borodino, Nasielsk, Pruska Iława

Późniejsza praca

Ziemianin, Przedsiębiorca

Odznaczenia
Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Świętego Ludwika (Francja)

Piotr Galichet, właściwie Pierre Galichet herbu Galichet, (ur. 30 lipca 1775 w Passavant-en-Argonne (Marne) Francja, zm. 23 października 1846 w Izdebnie) – baron I Cesarstwa, Francuz z Szampanii, pułkownik Grande Armée, przedsiębiorca rolny, Oficer Legii Honorowej, Kawaler orderu św. Ludwika, ziemianin osiadły w Polsce. Dzięki jego przyjaźni z Girardem, powstało miasto Żyrardów.

Młodość[edytuj | edytuj kod]

Urodził się na wsi w pobliżu miasta Sainte-Menehould w Szampanii, syn Nicolasa i Marguerite Galichet (rodzice byli kuzynami). Był spokrewniony z generałem brygady III korpusu Wielkiej Armii, Pierre-Charles Lochet, którego był potem adiutantem. W 1792 r. wstąpił do 9 pułku strzelców konnych w wojsku francuskim, jako ochotnik w wieku siedemnastu lat.

Kariera Wojskowa[edytuj | edytuj kod]

generał Pierre Lochet, kuzyn Galicheta

W 1793, już w armii Mozeli został ranny w bitwie pod Pirmasens. W Armii Sambry i Mozy dostał się do niewoli w 1795 i po dwóch latach wrócił jako żołnierz piechoty. Awansował na podporucznika w 1799 a porucznika rok później. Przeszedł z Armii Szwajcarii do Armii Renu w 1800 r. Z końcem 1803, jako kapitan został adiutantem swojego kuzyna generała Lochet. Po Armii Wybrzeża Oceanu, w 1804-5 dostał się do Wielkiej Armii. Na stanowisku ADC kuzyna, który był jego zwierzchnikiem i dowódzcą 2. brygady piechoty w dywizji Frianta w 3 korpusie Marszałka Davouta brał udział w walkach pod Austerlitz, Auerstedt, Nasielskiem i Pruską lławą. W 1806 wyróżniony jako Kawaler Legii Honorowej. Wczesnym 1807 stracił kuzyna generała i szefa swego poległego na polu bitwy w Klein Sausgarten. Przeszedł do służby w sztabie 3 korpusu Wielkiej Armii. W 1809, po 17 latach w wojsku i w wieku 33 lat był mianowany pułkownikiem. Został szefem sztabu 2 dywizji 3 korpusu u generała Frianta. Następnego roku otrzymał od rządu Napoleon Bonaparte-a tytuł Baron-a de l'Empire[1].

Ślub[edytuj | edytuj kod]

W lutym 1810 Galichet wziął ślub, według kodeksu Napoleona – drugi tego rodzaju ślub na terytorium Polski, z Dorotą Szymanowską, dziedziczką majątku Izdebna po Michale (zm.1789), staroście wyszogrodzkim. Ślub odbył się w kościele izdebińskim. Wśród świadków byli: Józef Hrabia Jabłonowski, Józef Krasiński, generał Felix Świdziński, Piotr Karol Bontemps oraz Jean-Baptiste Mallet de Grandville[2]. Nie mieli własnych dzieci tylko pasierbicę, Julię Urmowską[3].

Inwazja na Rosję 1812[edytuj | edytuj kod]

W grudniu 1810 r. otrzymał patent barona Cesarstwa[4]. Podczas kampanii w Rosji 1812, był szefem sztabu 2 dywizji Frianta 1 korpusu Davouta, pod Borodino[5]. Tego samego roku przyznano mu order Oficera Legii Honorowej. Podczas odwrotu Wielkiej Armii, ranny po raz wtórny dostał się do niewoli w Wilnie. Ponad rok spędził w obozie w Astrachaniu. W 1814 wrócił do Francji i po urlopie pojechał do Polski, gdzie osiadł w majątku żony. Z końcem roku otrzymał Order św. Ludwika, i uzyskał także indygenat polski. Dopiero w 1817 otrzymał dymisję z wojska[6].

Osiągnięcia cywilne[edytuj | edytuj kod]

Baron Pierre Galichet, c.1820

Do tych nie należało opanowanie języka polskiego, bo sfera do której trafił w Polsce praktycznie mówiła po francusku. O tym że był dobrze zintegrowany w krąg towarzyski dawnych szwoleżerów świadczy karykaturalny portret jego, wykonany przez Jakuba Sokołowskiego[7]. Niestety portret ten zaginął w okresie II wojny[8][9].

Galichet został członkiem korespondentem ojczystej Société d'Agriculture, Commerce, Sciences et Arts du Département de la Marne – Towarzystwa Rolniczego i Handlowego departamentu Marny. Jeszcze przed kampanią rosyjską wprowadzono do Grande Armée sieczkarnię do słomy bardzo pomocną w żywieniu koni, pomysłu Galichet'a, którą skonstruował na podstawie obserwacji polskiej maszyny. Przyczynił się do rozwoju przemysłu rolnego w Królestwie przystosowując wynalazki zagraniczne, np. ulepszone piece do wypalania cegieł. Kiedy założył gorzelnię w Izdebnie zastosował nowoczesny system Adams'a. Brandys wspomina: 'W liście z 30 grudnia 1818 roku pan Tomasz donosił ojcu: Z przyjemnością oglądałem gorzelnie Galicheta w Izdebnie. Wyciąga regularnie z korca żyta 5 i pół garnca wódki na 10 stopni. '[10]. Utrzymywał bliski stosunki z prężnymi Łubieńskimi, a szczególnie ze szwagrem, senatorem Piotrem i jego wspólnikiem. Wspólnie pracowali nad przetwórnią buraków na cukier, jedną z pierwszych w Polsce, oraz olejarnią parową[11]. Był członkiem Komitetu Właścicieli Listów Zastawnych Królestwa Polskiego. Wydał dwie broszury na tematy techniczne: w 1819 Essai sur la Distillerie d'Izdebno dedykowaną ówczesnemu ministrowi spraw wewnętrznych, Tadeuszowi Mostowskiemu, o gorzelni w Izdebnie, (zaznaczając że zysk ze sprzedaży broszury jest przeznaczony dla biednych)[12]. Następną w 1843, o sposobach przechowywania zboża i o potrzebie wprowadzenia rezerw ziaren – Mémoire sur la conservation des céréales et sur la nécessité d'établir des réserves de grains, drukiem Banku Polskiego[13]. Galichet zmarł 26 października 1846 w Izdebnie gdzie go pochowano na cmentarzu przykościelnym. W czasie „porządków” w latach 70. XX wieku, nagrobek jego został zniwelowany, ale tekst napisu został spisany w kronice parafii.

Tablica pamiątkowa Galichet w Passavant-en-Argonne

Wielka usługa dla przemysłu polskiego[edytuj | edytuj kod]

Przyjaźń z Philippe de Girard, nawiązana jeszcze w wojsku francuskim, spowodowała, że Galichet namówił inżyniera-wynalazcę na przyjazd do Polski, kiedy ten ostatni spotkał się z trudnościami na terenie Francji i Anglii. Galichet który przez żonę miał bliskie stosunki z Łubieńskimi, przedstawił go braciom którzy wtedy szukali projektów na rozwój tekstyliów, a zwłaszcza lnu, z myślą o eksportach do Rosji. Z tego pomysłu, z udziałem kapitałów z Banku Polskiego, powstały fabryki w Marymoncie a szczególnie w 1833 r. w Rudzie Guzowskiej – na obszarze dziś znanego jako Żyrardów – miano na cześć francuskiego gościa i jednego z dyrektorów owej imprezy[14].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Informations plus précises sur http://chan.archivesnationales.culture.gouv.fr/ BB/29/968 page 129. Titre de baron, accordé par décret du 15 août 1809, à Pierre Galichet. Paris (16 décembre 1810).
  2. • Zobacz wątek – Polska żona generała Morand (Old – stare forum) [online], napoleon.nazwa.pl [dostęp 2017-12-03] (pol.).
  3. Julia Serafina Innocenta Urmowska (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego) [online], sejm-wielki.pl [dostęp 2017-11-19].
  4. http://chan.archivesnationales.culture.gouv.fr/ BB/29/968 page 129. Titre de baron, accordé par décret du 15 août 1809, à Pierre Galichet. Paris (16 décembre 1810). BB/29/1065 page 269. M. le baron Galichet.
  5. The Battle of Borodino: Order of Battle of the Russian Army [online], napoleon-series.org [dostęp 2017-11-19].
  6. * http://napoleon.org.pl/index.php/slowniki-tematyczne/oficerowie-le-grande-armee-polegli-lub-zmarli-w-polsce/241-zmarli-w-krolestwie-polskim-po-roku-1815
  7. Jakub Dominik Wincenty Kajetan Sokołowski [online], ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2017-11-19] (pol.).
  8. Catalogue of wartime losses [online], kolekcje.mkidn.gov.pl [dostęp 2019-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-13] (ang.).
  9. Obiekt [online], dzielautracone.gov.pl [dostęp 2023-11-25].
  10. Marian Brandys, Koniec świata szwoleżerów, Tom 1, Czcigodni weterani, MG, Warszawa 2010, s. 158.
  11. Zygmunt Przyrembel Historja Cukrownictwa w Polsce, Warszawa 1927, http://cybra.p.lodz.pl/Content/7140/HistoriaCukrownictwaPolsce_OCR1.pdf s.124...
  12. Rys Gorzelni Izdebinskéy przez Piotra Galichet 1819 – Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego: http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=148141&from=publication
  13. Bibliografia Estreichera | Bibliografia XIX wieku [online], estreicher.uj.edu.pl [dostęp 2017-11-19] (pol.).
  14. Łubieński, Tomasz Wentworth. (1886). Henryk Łubieński i jego bracia: wspomnenia rodzinne odnoszące się do historyi Królestwa Polskiego i Banku Polskiego. Kraków: Księg. G. Gebethnera https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=305507 s.87

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]