Piotr Kochanowski (1566–1620)

Piotr Kochanowski
	; Portret Piotra Kochanowskiego; akwatinta Fryderyka Krzysztofa Dietricha; wg rzeźby Jakuba Monaldiego
	; Korwin
Rodzina	Kochanowscy herbu Korwin
Data i miejsce urodzenia	1566 ; Sycyna
Data i miejsce śmierci	2 sierpnia 1620 ; Kraków
Ojciec	Mikołaj Kochanowski
Matka	Katarzyna Tymińska
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach

Piotr Kochanowski herbu Korwin (ur. 1566 w Sycynie, zm. 2 sierpnia 1620 w Krakowie) – polski poeta, tłumacz, sekretarz królewski od 1602, kawaler maltański.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z zasłużonej dla kultury narodowej rodziny Kochanowskich herbu Korwin. Zobrazować to można następująco:

Jan Kochanowski – sędzia grodzki radomski
- Piotr Kochanowski, sędzia ziemski sandomierski, zm. 1547
  - Mikołaj Kochanowski podstarości radomski, zm. 1582
    - Piotr Kochanowski, sekretarz królewski, kawaler maltański, zm. 1620

Był synem Mikołaja Kochanowskiego, bratankiem poety Jana i bratem stryjecznym Jerzego Kochanowskiego, kasztelana małogoskiego. W młodości prawdopodobnie służył na dworach magnackich. Od roku 1583, wraz z braćmi Janem i Przemysławem, podjął studia na uniwersytecie w Królewcu, a w 1588 rozpoczął studia w Padwie. W czerwcu roku 1595 trafił do Neapolu, a cztery lata później (1599) prawdopodobnie towarzyszył w Padwie Janowi Tęczyńskiemu. Z początkiem roku 1600 powrócił do Polski. Począwszy od 1602, jako sekretarz królewski wykonywał różne misje w Polsce. W roku 1610 objął dzierżawę od starosty lubelskiego Jana Firleja, dóbr pod Krakowem i po raz trzeci wyjechał do Włoch – tym razem na kurację zdrowotną. Po powrocie, w 1611, osiadł na stałe w Krakowie. W roku 1613, po raz czwarty wyjeżdża do Włoch, do uzdrowiska Abano pod Padwą, gdzie kurował się przez dłuższy czas. W 1616 powrócił do Krakowa, gdzie oddał się intensywnej pracy literackiej, korzystając z pomocy swego przyjaciela i mecenasa Jana Tęczyńskiego, podczaszego królowej, późniejszego wojewody krakowskiego.

Zmarł 2 sierpnia roku 1620 w Krakowie i pochowany został w kościele św. Franciszka z Asyżu, gdzie zachował się jego nagrobek.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

W 1611 osiadł w Krakowie, gdzie poświęcił się pracy literackiej. Był wybitnym tłumaczem literatury renesansu. W 1618, w Krakowie wydał tłumaczenie Goffred abo Jeruzalem wyzwolona Torquata Tassa. Przetłumaczył też Orlanda szalonego Ariosta. Syn Piotra, Samuel był artystą malarzem i rytownikiem.

Przekłady[edytuj | edytuj kod]

T. Tasso Goffred abo Jeruzalem wyzwolona, Kraków 1618, drukarnia F. Cezary; wyd. następne: Kraków 1651, Kraków 1687 (w wieku XVII nie wyłączone „poddruki”); Warszawa 1772; fragmenty przedr. Co Tydzień 1799, nr 13, s. 92-98; pt. Goffred... Poema epiczne, Połock 1819 (wyd. jezuici na podstawie edycji 1772, 10 pieśni ze zmianami w tekście); wyd. P. Czajkowski, Wrocław 1820 (przedr. pierwodruku); scenariusz pt. Armida, ustęp z Jerozolimy wyzwolonej Tassa przekładania... w siedmiu obrazach... przedstawiony przez amatorów... w Wilnie 1825, Wilno 1825; wyd. M. Malinowski, Wilno 1826; wyd. K.J. Turowski, Sanok 1856, Biblioteka Polska, zeszyt 41-47; wyd. L. Rydel, t. 1-2, Kraków 1902, BPP nr 41-46; Gofred... w skróceniu oprac. R. Pollak, Kraków 1921, Biblioteka Narodowa seria II, nr 4; wyd. 2 (rozszerzone i uzupełnione), Kraków 1923; fragmenty przedr. W. Taszycki Wybór tekstów staropolskich XVI-XVII w., Lwów 1928, wyd. 2 Warszawa 1955; całość wyd. krytycznie R. Pollak, Wrocław 1951, Biblioteka Narodowa seria II, nr 4, (rękopiśmienna przeróbka z XVII w. dla użytku młodocianych znajdowała się w Bibliotece Baworowskich we Lwowie, kod nr 738; zob. R. Pollak: „Gofred” ad usum Delphini, Księga pamiątkowa ku uczczeniu S. Dobrzyckiego, Poznań 1928 i odb.
L. Ariosto Orland szalony... w pieśniach XLVI, wyd. J. Przybylski, t. 1-2, Kraków 1799 (pierwsze 25 pieśni); J. Wondráček „Krótka wiadomość o polskim rękopiśmie Orlanda szalonego w Szersznikowskim księgozbiorze w mieście Cieszynie się znajdującym”, Programm d. K. K. Katholischen Gymnasiums in Teschen f. d. Schuljahr 1865, Cieszyn 1865 (pieśń 34); całość pt. Orland szalony, t. 1-3, wyd. J. Czubek, Kraków 1905, BPP nr 50-52; fragmenty przedr. W. Taszycki Wybór tekstów staropolskich XVI-XVII w., Lwów 1928; fragment pt. Orland szalony (wybór), wyd. R. Pollak, Wrocław 1965, Biblioteka Narodowa seria II; rękopisy wylicza i opisuje J. Czubek: wstęp do wyd. Orland szalony... w pieśniach XLVI, s. LVI-LXV; ważniejsze odmiany tekstu różnych rękopisów podaje J. Czubek, jw., s. LXVI-XCII

Materiały[edytuj | edytuj kod]

Pismo od Zygmunta III, Kraków (brak daty), ogł. A. Grabowski Starożytności historyczne polskie, t. 2, Kraków 1840
Pokwitowanie pieniężne, Kraków, 19 maja 1603, ogł. T. Wierzbowski Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, t. 2, Warszawa 1904, s. 43
Pokwitowanie pieniężne, Kraków, 26 grudnia 1604, ogł. T. Wierzbowski Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, t. 2, Warszawa 1904, s. 45
Zeznanie z odbioru zarządu starostwa łomżyńskiego, Łomża, 30 marca 1605, ogł. T. Wierzbowski Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, t. 2, Warszawa 1904, s. 45
Polecenie królewskie wypłacenia zasług P. Kochanowskiemu, Kraków, 9 listopada 1604, ogł. T. Wierzbowski Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, t. 2, Warszawa 1904, s. 44
Pokwitowanie Jana Izdbickiego, wystawione P. Kochanowskiemu w Lubionce, 2 lutego 1607, ogł. T. Wierzbowski Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, t. 2, Warszawa 1904, s. 47

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 2 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964, s. 371-374

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Goffred abo Jeruzalem wyzwolona Torquada Tassa przekładania Piotra Kochanowskiego: format PDF (17,3 MB), format DjVu (3,4 MB)
Ci wielcy Polacy to nasza rodzina
Tłumaczenia Piotra Kochanowskiego w bibliotece Polona