Piotr Sommer

Piotr Sommer

Piotr Sommer (2007)
Data i miejsce urodzenia	13 kwietnia 1948 Wałbrzych
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Epoka	modernizm

Piotr Sommer (ur. 13 kwietnia 1948 w Wałbrzychu) – polski poeta, eseista, tłumacz współczesnej poezji anglosaskiej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jakuba, kuśnierza, i Haliny z domu Janod, księgowej. Wczesne dzieciństwo spędził w Łodzi, a od 1953 mieszkał w Otwocku, gdzie ukończył Liceum Ogólnokształcące, a w 1965 zdał maturę. Od 1967 studiował anglistykę na Uniwersytecie Warszawskim, w 1973 uzyskał magisterium. Od 1972 pracował jako nauczyciel języka angielskiego w Liceum Ogólnokształcącym w Otwocku. Od 1976 pracował w miesięczniku „Literatura na Świecie”, początkowo jako redaktor poezji anglojęzycznej, a od 1980 jako redaktor literatur języka angielskiego, od września 1993 pełnił funkcję redaktora naczelnego, z której zrezygnował z końcem kwietnia 2022. W latach 1987–1992 należał do zespołu redakcyjnego miesięcznika „Res Publica”, a następnie „Res Publica Nowa”. W latach 1990–1991 należał do zespołu redakcyjnego „Tygodnika Literackiego”. Współpracował jako tłumacz i felietonista z Polskim Radiem. W 1996 rozpoczął prowadzenie seminariów w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a w 1998 w Arvon Foundation w Anglii. W 2001 został członkiem rady redakcyjnej miesięcznika „Midrasz”.

Debiutował w 1971 wierszami pt. Różewicz i Kawafis, opublikowanymi na łamach miesięcznika „Poezja” nr 12. Wiersze, Recenzje i przekłady z języka angielskiego publikował ponadto na łamach wielu czasopism, m.in. w „Odrze” (od 1973), „Twórczości” (1975–1981), „Nowym Wyrazie” (1976–1979), „Oficynie Poetów” (1976–1979), „Płomyczku” (1978–1980, 1986), „Akcent” (1980–1984, 1987) i „Studio” (1982–1984, 1986) oraz w prasie wydawanej poza cenzurą: „Wezwanie” (1982, 1985), „Kultura Niezależna” (1986–1987), „Wybór” (1986). Opublikował kilkanaście tomów poetyckich i krytycznoliterackich, zredagował wiele ważnych antologii (m.in. prezentujących współczesną poezję amerykańską, angielską i irlandzką). Pisze także wiersze dla dzieci.

Tłumaczył utwory m.in.: Johna Ashbery’ego, Johna Berrymana, Johna Cage’a, Ciarana Carsona, D.J. Enrighta, Iana Hamiltona, Seamusa Heaneya, Kennetha Kocha, Michaela Longleya, Roberta Lowella, Dereka Mahona, Franka O’Hary, Charlesa Reznikoffa, Jamesa Schuylera, Hugo Williamsa.

W 1973 został członkiem Koła Młodych przy Oddziale Warszawskim Związku Literatów Polskich. W latach 1980–1983 należał do ZLP. W 1985 został członkiem honorowym angielskiego The Poetry Society. Należał do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1989 do sierpnia 2020), jest członkiem PEN Clubu (od 2006).

W 1972 ożenił się z Jolantą Piasecką, rusycystką. Od 1990 mieszka w Sulejówku.

Twórczość

Poezja

• W krześle (1977)
• Pamiątki po nas (1980)
• Przed snem (1981, wydanie rozszerzone 2008)
• Kolejny świat (1983)
• Czynnik liryczny (1986)
• Czynnik liryczny i inne wiersze (1988)
• Nowe stosunki wyrazów. Wiersze z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych (1997)
• Erraty wybrane. Kwiat dzieł użytkowych (1997)
• Piosenka pasterska (1999)
• Rano na ziemi. Wiersze z lat 1968–1998 (2009)
• Dni i noce (2009)
• Wiersze ze słów (2009, wydanie zmienione 2012)
• Lata praktyki (2022)

Proza

• Środki do pielęgnacji chmur (2024)

Rozmowy i szkice

• Zapisy rozmów. Wywiady z poetami brytyjskimi (1985, 2010)
• Smak detalu i inne ogólniki (1995)
• Po stykach (2005)
• Ucieczka w bok. Pytania i odpowiedzi (2010)
• Ucieczka w bok (wydanie poszerzone, 2016)

Przekłady

• Brian Patten, Słoń i kwiat. Prawie bajki (1982, 2009)
• Antologia nowej poezji brytyjskiej (1983)
• Robert Lowell, Poezje (1986, razem ze Stanisławem Barańczakiem, Michałem Sprusińskim i Bolesławem Taborskim)
• Frank O’Hara, Twoja pojedynczość (1987)
• Charles Reznikoff, Graffiti (1991)
• John Ashbery, No i wiesz (1993, razem z Andrzejem Sosnowskim i Bohdanem Zadurą)
• Allen Ginsberg, Znajomi z tego świata (1993)
• Sześciu poetów północnoirlandzkich (1993)
• Artykuły pochodzenia zagranicznego (1996)
• Ciaran Carson, Tak, tak (1998)
• Seamus Heaney, Kolejowe dzieci (1998, wydanie uzupełnione 2010)
• Michael Longley, Lodziarz z Lisburn Road (1998)
• Derek Mahon, Wszystko będzie dobrze (1998)
• Douglas Dunn, Wyprowadzka z Terry Street (1999)
• D.J. Enright, Raj w obrazkach (2003, wydanie poprawione 2008)
• O krok od nich. Przekłady z poetów amerykańskich (2006)
• Michael Longley, Od kwietnia do kwietnia (2011)
• Brian Patten, Skaczący Myszka (2011)
• Brian Patten, Teraz będziemy spać, leżeć bez ruchu lub ubierzemy się na powrót (2011, wraz z Tadeuszem Sławkiem, Jerzym Jarniewiczem i Andrzejem Szubą)
• Kenneth Koch, Tysiąc sztuk awangardowych (2019)
• Charles Reznikoff, Co robisz na naszej ulicy (2019)
• Charles Reznikoff, Muzykant (2024, wspólnie z Marcinem Szusterem)

Nagrody i wyróżnienia

• stypendium im. Tadeusza Borowskiego (1976)
• Główna nagroda w ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. J. Śpiewaka za zestaw wierszy pt. Listy i dedykacje (1977)
• Nagroda „Pegaza” za przekład poetycki (1978)
• Nagroda Literacka im. Barbary Sadowskiej za Czynnik liryczny (1980–82) (1988)
• Nagroda Fundacji im. Kościelskich za całokształt twórczości poetyckiej (1988)
• Nagroda im. Jana Parandowskiego, przyznaną przez Polski PEN Club za twórczość przekładową (1997)
• nominacja do Nagrody Literackiej „Nike” za Po stykach (2006)
• Wrocławska Nagroda Poetycka „Silesius” za całokształt twórczości (2010)
• nominacja do Nagrody Literackiej „Nike” i finalista nagrody za Dni i Noce (2010)
• Nagroda Literacka Gdynia za przekład tomu wierszy Charlesa Reznikoffa Co robisz na naszej ulicy (2020)
• Nagroda Literacka m.st. Warszawy w kategorii „warszawski twórca” (2022)
• Wrocławska Nagroda Poetycka „Silesius” za tom Lata praktyki (2023)

Bibliografia

• Wyrazy życia. Szkice o poezji Piotra Sommera (2010, pod redakcją Piotra Śliwińskiego)