Pipra

	Pipra
	Linnaeus, 1764
	; Przedstawiciel rodzaju – gorzyk ognisty (P. fasciicauda)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	gorzykowate
Podrodzina	gorzyki
Plemię	Piprini
Rodzaj	Pipra
	Typ nomenklatoryczny
	Parus aureola Linnaeus, 1758
Synonimy
	Cirrhipipra Bonaparte, 1850; Teleonema Reichenbach, 1850; Pigra Pucheran, 1853; Cirrhopipra P.L. Sclater, 1888;
	Cirrhipipra Bonaparte, 1850; Teleonema Reichenbach, 1850; Pigra Pucheran, 1853; Cirrhopipra P.L. Sclater, 1888;
Gatunki
	P. filicauda; P. aureola; P. fasciicauda;
	P. filicauda; P. aureola; P. fasciicauda;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pipra – rodzaj ptaków z podrodziny gorzyków (Piprinae) w rodzinie gorzykowatych (Pipridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 11–11,5 cm; masa ciała 11,5–19 g^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Pipra (Pigra): nazwy gatunkowej Parus Pipra Linnaeus, 1758; gr. πιπρα pipra (także πιπρω piprō, πιπρως piprōs i πιπων pipōn) „mały ptak” wspomniany przez Arystotelesa i innych autorów, nigdy nie został właściwie zidentyfikowany, a wcześniej fałszywie powiązano go z dzięciołem πιπω pipō. Związek tej nazwy z kolorowymi, neotropikalnymi gorzykami wydaje się przypadkowy^[8].
Cirrhipipra (Cirrhopipra): łac. cirrus „włosie, włosy” (por. gr. κιρρος kirrhos „opalony, pomarańczowy”); rodzaj Pipra Linnaeus, 1764 (gorzyk)^[9]. Gatunek typowy: Pipra filicauda von Spix, 1825.
Teleonema: gr. τελεος teleos „doskonały”; νημα nēma, νηματος nēmatos „nić, przędza”^[10]. Gatunek typowy: Pipra filicauda von Spix, 1825.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[11]:

Pipra filicauda von Spix, 1825 – gorzyk drutosterny
Pipra aureola (Linnaeus, 1758) – gorzyk szkarłatny
Pipra fasciicauda Hellmayr, 1906 – gorzyk ognisty

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Pipra, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ C. Linnaeus: Museum Sae Rae Mitis Adolphi Friderici Regis Svecorum, Gothorum, Vandalorumque &c. &c. &c.: in quo animalia rariora, exotica, imprimis insecta & conchilia describuntur & determinantur, prodromi instar editum. Cz. 2. Holmiæ: Literis & Impensis Direct. L. Salvii, 1764, s. 32. (łac.).
↑ Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. Cz. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 172. (łac.).
↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. lxiii. (niem.).
↑ J. Pucheran. Études sur les Types peu connus du Musée de Paris. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e Série. 5, s. 393, 1853. (fr.).
↑ P.L. Sclater: Catalogue of the Passeriformes, or perching birds in the collection of the British Museum. Cz. 14: Oligomyodæ, or the families Tyrannidæ, Oxyrhamphidæ, Pipridæ, Cotingidæ, Phytotomidæ, Philepittidæ, Pittidæ, Xenicidæ, and Eurylæmidæ. London: Printed by order of the TrusteeS, 1888, s. 289. (ang.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Manakins (Pipridae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.piprid1.01. [dostęp 2020-10-29]. (ang.).
↑ Pipra, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-17] (ang.).
↑ Cirrhipipra, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-17] (ang.).
↑ Teleonema, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-17] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Piprini Rafinesque, 1815 (wersja: 2020-05-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-29].

[itis-1] Pipra, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Museum Sae Rae Mitis Adolphi Friderici Regis Svecorum, Gothorum, Vandalorumque &c. &c. &c.: in quo animalia rariora, exotica, imprimis insecta & conchilia describuntur & determinantur, prodromi instar editum. Cz. 2. Holmiæ: Literis & Impensis Direct. L. Salvii, 1764, s. 32. (łac.).

[Bonaparte-3] Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. Cz. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 172. (łac.).

[Reichenbach-4] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. lxiii. (niem.).

[Pucheran-5] J. Pucheran. Études sur les Types peu connus du Musée de Paris. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e Série. 5, s. 393, 1853. (fr.).

[Sclater-6] P.L. Sclater: Catalogue of the Passeriformes, or perching birds in the collection of the British Museum. Cz. 14: Oligomyodæ, or the families Tyrannidæ, Oxyrhamphidæ, Pipridæ, Cotingidæ, Phytotomidæ, Philepittidæ, Pittidæ, Xenicidæ, and Eurylæmidæ. London: Printed by order of the TrusteeS, 1888, s. 289. (ang.).

[Winkler&inni-7] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Manakins (Pipridae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.piprid1.01. [dostęp 2020-10-29]. (ang.).

[8] Pipra, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-17] (ang.).

[9] Cirrhipipra, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-17] (ang.).

[10] Teleonema, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-17] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-11] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Piprini Rafinesque, 1815 (wersja: 2020-05-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-29].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]