Piramidy w Gizie
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
Piramidy w Gizie | |
Państwo | |
---|---|
Typ |
kulturowy |
Spełniane kryterium |
I, III, VI |
Numer ref. | |
Region[b] |
Kraje arabskie |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę | |
Piramidy w Gizie – zespół historycznych budowli obejmujący dwie największe piramidy zbudowane w starożytnym Egipcie (piramidę Cheopsa i piramidę Chefrena) oraz mniejszą piramidę Mykerinosa i towarzyszące im obiekty.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Wszystkie mają kształt ostrosłupa o podstawie kwadratu. Największą z nich jest piramida Cheopsa (w starożytności znana jako „Horyzont Cheopsa”) – jeden z siedmiu cudów świata z podstawą o boku 230 m i o wysokości 147 m[1]. Piramida Chefrena („Wielki jest Chefren”[2]) osiąga wysokość 137 m, piramida Mykerinosa („Boski jest Mykerinos”[2]) ma tylko 65 metrów wysokości. Wokół tych piramid pobudowano szereg mniejszych, przeznaczonych na grobowce królowych i dostojników państwowych.
Piramida Chefrena wyróżnia się dzięki stojącej obok niej (przy dolnej świątyni grobowej) monumentalnej rzeźbie Sfinksa. Wyrzeźbiony w olbrzymim bloku skalnym, ma ciało lwa i głowę faraona osłoniętą szeroką chustą nemes. Długość monumentu wynosi 73 m, a wysokość 20 m[3]. Jest to pierwsza monumentalna rzeźba w sztuce egipskiej. We wnętrzu dolnej świątyni grobowej odnaleziono posąg Chefrena wykonany z ciemnego diorytu i przedstawiający faraona na tronie, którego nogi wyrzeźbiono jako figury lwa, a sam tron ozdobiono reliefem przedstawiającym heraldyczny emblemat Sema-taui, symbolizujący połączenie obu krajów – Górnego i Dolnego Egiptu. Głowę Chefrena obejmują skrzydła Horusa chroniącego władcę. Rzeźba znajduje się w Muzeum w Kairze.
Najbardziej oryginalny wystrój wnętrz zachował się w piramidzie Mykerinosa. Zachowane w dolnej świątyni rzeźby przedstawiają króla wraz z boginią Hathor z krowimi rogami obejmującymi tarczę słoneczną i z uosobieniem jednego z nomów egipskich. Triady Mykerinosa to najstarsze zachowane w Egipcie kompozycje trzech postaci. W grobowcu znaleziono także posąg Mykerinosa z jego małżonką, wyróżniający się nietypowym jak na kanon egipski przedstawieniem postaci. Artysta nie tylko zrównał wzrostem króla i królową, ale ukazał też zażyłość pomiędzy małżonkami poprzez gest królowej obejmującej króla prawą ręką. Ponadto obydwie postaci ukazane są w lekkim wykroku, czyli w postawie zastrzeżonej dla posągów mężczyzn. Rzeźba ta znajduje się w Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie.
Cały zespół grobowy wybudowano z różnego rodzaju kamienia. Dziedzińce wyłożono czarnym bazaltem, kolumny i filary wykonano z czerwonego granitu, ściany odznaczały się bielą użytych do budowy wapieni i alabastru. Wnętrze pokryte było wykutymi w kamieniu licznymi inskrypcjami. Do wejść grobowców, umieszczonych po wschodniej stronie budowli, prowadziły długie rampy w kierunku Nilu. Zakończenie rampy stanowi budowla w kształcie świątyni – umieszczona na granicy pól uprawnych, odgrywała rolę przystani dla podpływających barek.
Obok piramid budowano podziemne pomieszczenia dla barek, które za życia faraona mogły służyć do ceremonialnych podróży po Nilu, a po jego śmierci były utożsamiane ze świętą barką, służącą do podróży po niebie w zaświatach. Przy piramidzie Cheopsa odnaleziono używaną barkę – jak początkowo sądzono, wykorzystaną do transportu zwłok faraona, jakkolwiek umieszczona na niej inskrypcja wskazuje, że pozostawił ją tam następca Cheopsa.
W 1979 kompleks starożytnych budowli został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Współczesny widok na 3 wielkie oraz mniejsze piramidy
-
Napoleon przed Sfinksem (mal. Wojciech Kossak, 1911)
-
Piramidy w Gizie (fot. William Vaughn Tupper, XIX w.)
-
Piramidy w Gizie (fot. barwna, autochrom, Auguste Léon, 1914)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ „Nie tylko piramidy...” str. 128.
- ↑ a b „Nie tylko piramidy...” str. 127.
- ↑ Michael Woods, Mary B. Woods: Seven Wonders of Ancient Africa. Twenty-First Century Books, 2008, s. 10, seria: Seven Wonders. ISBN 0-8225-7571-X.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kazimierz Michałowski: Nie tylko piramidy... Sztuka dawnego Egiptu. Warszawa: PW „Wiedza Powszechna”, 1966
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 54. ISBN 83-85001-89-1.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Giza 3D - Interaktywna wizualizacja kompleksu piramid w Gizie. harvard.edu. [dostęp 2022-01-07].