Plac Grunwaldzki w Bytomiu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
plac Grunwaldzki
Centrum
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bytom

Plan
Plan przebiegu ulicy
Położenie na mapie Bytomia
Mapa konturowa Bytomia, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „plac Grunwaldzki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „plac Grunwaldzki”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „plac Grunwaldzki”
Ziemia50°20′52,4″N 18°55′29,0″E/50,347890 18,924710

Plac Grunwaldzki (niem. Friedrich-Wilhelm-Platz, nast. Friedrich-Wilhelm-Ring) – plac w centrum Bytomia.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Synagoga na placu (1904)

Początki zagospodarowywania tego terenu datuje się na XI wiek. Przypuszcza się, iż w tym miejscu znajdował się zamek będący rezydencją Piastów bytomskich wybudowany w latach 12811282[1]. W 1355, po śmierci ostatniego z rodu[2], właścicielami Bytomia stali się najbliżsi krewni: Piastowie oleśniccy i Piastowie cieszyńscy. Zamek, po długich sporach został podzielony w 1369 na dwie części, stopniowo niszczał i z czasem został rozebrany[3].

Na pierwszych planach miasta z 1750, na miejscu obecnego placu znajdował się teren do nauki jazdy konnej nazywany „Reitschule” zajmowany przez garnizon kawalerii pruskiej[4]. Najpóźniej w 1870 plac otrzymał nazwę Friedrich-Wilhelm-Platz, zmieniony w następnym stuleciu na Friedrich-Wilhelm-Ring na cześć zmarłego w 1861 roku króla Prus Fryderyka Wilhelma IV.

W 1809 we wschodniej części placu wybudowana została synagoga, jednak już sześćdziesiąt lat później rozpoczęła się jej rozbiórka ze względu na zbyt małą pojemność. Na jej miejscu, po trzech latach od zburzenia poprzedniej, powstała, otwarta 2 grudnia 1869 roku, nowa synagoga wykonana przez miejscowego budowniczego Paula Jackischa. Oprócz niej przy placu znajdował się m.in. Instytut Medyczny Juliusza Hansela, browar Józefa Stunza (w obecnej kamienicy przy ul. Podgórnej 5) oraz hotel Hamburger Hof (Podgórna 6).

9 listopada 1938, podczas kryształowej nocy, synagoga wraz z zapleczem została spalona. Pozostałe zabudowania nie zostały zniszczone podczas II wojny światowej, jednak kilka kamienic zostało rozebranych ze względu na szkody górnicze.

W 1945 plac zmienił nazwę na Grunwaldzki. Do dziś z pierwotnej, przedwojennej, zabudowy pozostały trzy budynki z pierzei północnej i trzy z południowej. W pierzei wschodniej w latach 50. wybudowano czteropiętrowy dom, natomiast w zachodniej, znajdującej się obecnie na ul. Podgórnej, trzypiętrowy budynek. Środek placu zajmuje skwer z ławkami i zegarem słonecznym.

W 2007 na miejscu dawnej synagogi umieszczona została tablica pamiątkowa.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. J. Drabina, J. Horwat, Z. Jedynak: Bytom średniowieczny. Przekazy źródłowe (1123-1492). 1985.
  2. Książę bytomski Bolesław zmarł na wyprawie do Włoch pomiędzy końcem 1354 a 15 grudnia 1355 r.
  3. Zamek w Bytomiu – dostęp: 20 maja 2010.
  4. Jan Drabina: Zabytki Bytomia. Towarzystwo Miłośników Bytomia, 1988, seria: Magazyn Bytomski.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jan Drabina: Bytomskie Zabytki. Towarzystwo Miłośników Bytomia, 2001, seria: Magazyn Bytomski.