Plac Nowy w Krakowie
| Stare Miasto | |
_square,_Kazimierz,_Krakow,_Poland.jpg) Widok z ul. Warszauera | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°03′06,0″N 19°56′41,7″E/50,051670 19,944930
| |
Plac Nowy, popularnie zwany Żydowskim – plac na krakowskim Kazimierzu. Odchodzą od niego ulice Nowa, Rabina Meiselsa i Warszauera, wschodnią część zamyka ulica Estery.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Do XIX wieku na terenie placu Nowego znajdował się tzw. Libuszhof, zespół uliczek i zabudowań. Obecny kształt ustalono w projektach regulacyjnych z 1808 i 1844. Przy północnej stronie placu, wytyczonej wzdłuż murów obronnych Kazimierza, znajdują się domy należące niegdyś do szpitala żydowskiego przy synagodze Kupa.
Okrąglak[edytuj | edytuj kod]
Na środku placu znajduje się tzw. okrąglak zwany przez okolicznych mieszkańców rondlem[1]. Jest to pawilon handlowy wybudowany w 1900 składający się z dwu obiektów: wewnętrznej hali i okalającego ją pierścienia z punktami handlowymi zbudowanym na planie dwunastokąta. Budynki te są oddzielone niezadaszonym korytarzem stanowiącym wejście do sklepików. Do obiektu prowadzą dwa ustawione symetrycznie wejścia od strony zachodniej i wschodniej. W 1927 został wydzierżawiony Gminie Żydowskiej, powstała tam rytualna rzeźnia drobiu[2]. Po wojnie Okrąglak pełnił ponownie funkcję hali targowej, choć przez szereg lat większość sklepików była jedynie magazynami dla handlowców sprzedających swoje towary na straganach. Obecnie w jego murach mieszczą się sklepiki spożywcze, masarnie, obiekty gastronomiczne (w tym punkty sprzedaży zapiekanek). Na dachu okresowo odbywają się koncerty muzyczne.
W 2008 obiekt został wpisany do rejestru zabytków[3].
Współczesność[edytuj | edytuj kod]
Obecnie plac Nowy funkcjonuje w dni powszednie jako targ gdzie można kupić zarówno warzywa jak i antyki. Przy placu znajduje się wiele kawiarni i pubów. Plac Nowy to także miejsce różnych festiwali i imprez. Odbywają się tu m.in. imprezy w ramach Festiwalu Kultury Żydowskiej (koncert na dachu Okrąglaka), czy też Festiwal Zupy.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Targ i kawiarnie na placu Nowym
Okrąglak
Kamenice wschodniej pierzei placu, wzdłuż ulicy Estery
Stoisko warzywnicze nocą
Pl. Nowy 7
Kamienica (proj. Jozue Oberleder, 1911)
Pl. Nowy 8
Kamienica (proj. Ferdynand Liebling, Jozue Oberleder, 1923)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ "Dzielnica Pierwsza" marzec-kwiecień 2008 str. 10
- ↑ Plac Nowy (pol.). Magiczny Kraków. [dostęp 2010-11-19].
- ↑ ire: Okrąglak z pl. Nowego w rejestrze zabytków (pol.). Gazeta.pl Kraków. [dostęp 2009-06-26].