Placyd Jankowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Placyd Jankowski
ilustracja
Kraj działania

Imperium Rosyjskie

Data i miejsce urodzenia

20 września 1810
Wojska

Data i miejsce śmierci

28 lutego?/11 marca 1872
Żyrowice

Wyznanie

katolicyzm
prawosławne

Kościół

Kościół greckounicki w Imperium Rosyjskim
Rosyjski Kościół Prawosławny

Prezbiterat

1833

podpis

Placyd Jankowski (ur. 20 września 1810 we wsi Wojska na Polesiu, zm. 28 lutego?/11 marca 1872 w Żyrowicach) – polski duchowny unicki, a następnie prawosławny, pisarz.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Gabriela Jankowskiego, powstańca kościuszkowskiego, kanonika kapituły unickiej, archiprezbitera katedry brzeskiej, i Anny Jankowskiej z Łytkowskich. Uczył się w gimnazjum w Świsłoczy, później u bazylianów w Brześciu. W 1826 wstąpił do Seminarium Głównego Uniwersytetu Wileńskiego, które ukończył w 1830 i został profesorem unickiego seminarium duchownego w Żyrowicach, gdzie wykładał Pismo Św., teologię dogmatyczną i łacinę. W wyniku powstania listopadowego i epidemii cholery w 1831 wrócił do Wilna i został nauczycielem dzieci marszałka Tadeusza Czudowskiego. W 1832 powrócił do Seminarium w Żyrowicach i przygotowywał się do egzaminu doktorskiego, który zdał w 1833 w Akademii Duchownej Rzymsko-Katolickiej w Wilnie. W tym samym roku przyjął święcenia kapłańskie unickie i ożenił się z Helena Tupalską. W 1839 przeszedł na prawosławie, zostając wiceprezesem litewskiego konsystorza prawosławnego w Żyrowicach. W 1845 przeniósł się do Wilna, gdzie otrzymał probostwo cerkwi św. Mikołaja. Po dwóch latach powrócił na probostwo we wsi Białawice. W 1858 przeszedł na emeryturę i przeniósł się do Żyrowic. Odegrał znaczną rolę w likwidacji Kościoła unickiego w Żyrowicach.

Działalność literacka[edytuj | edytuj kod]

Debiutował w 1835 utworem "Chaos". Pisywał powieści, szkice, wspomnienia oraz poezje; był ceniony jako humorysta. Dokonał kilku przekładów z angielskiego, niemieckiego i włoskiego, jako jeden z pierwszych tłumaczył Williama Shakespeare’a[1]. W latach 183753 drobne utwory i artykuły ogłaszał w czasopismach, m.in. Athenaeum, Radegast, Rocznik Literacki, Ondyna Druskienickich Źródeł, Pamiętnik Naukowo-Literacki, Gazeta Codzienna. Od 1841 utwory literackie podpisywał pseudonimem John of Dycalp. Po 1863 pisał w języku rosyjskim, w pismach: Chołmskij Greko-Uniatskij Miesiacesłow; Litowskija Jeparchialnyja Wiedomosti; Wilenskij Wiestnik.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

  • Chaos. Szczypta kadzidła cieniom wierszokletów: Od Witalisa Komu-jedzie. Wilno, 1835; wyd. 2 znacznie odmienił, powiększył i powtórnie wydał... Wilno, 1842[2].
  • Pisma przed-ślubne i przed-splinowe. T. 1-2. Wilno, 1841[3][4].
  • Zaścianek. Niedawna kronika spisana przez ... Wilno, 1841[5].
  • Chwila. Opowiadanie. Wilno, 1842[6].
  • Ostatni upiór w Biełehradzie. Dosłowny wyciąg z kroniki czeskiej, wieku XVI. Wilno, 1842[7].
  • Przeczucie. Komedyjka we 3 a. Wilno, 1842[8].
  • Opowiadania. Wilno, 1843[9].
  • Pamiętnik Elfa. Ogłoszony przez ... T. 1-2. Wilno, 1843[10][11].
  • Powieść składana. Wilno, 1843[12].
  • Doktor Panteusz w przemianach. Rękopis ze skrzyni śp. Przybysława Dyamentowskiego, stolnika urzędowskiego, mając sobie łaskawie udzielony spisał John of Dycalp. Lipsk, 1845[13].
  • Sędzia Pieniążek. Improwizacja wypracowana. Wilno, 1845.
  • Opowiadania wierszem. Wilno, 1845.
  • Anegdoty i fraszki doznanej usypiającej własności, przez Komitet Medyczny sprawdzone i aprobowane. Drużyna zbierana przez ... Wilno, 1847 link
  • Nowe opowiadania. Lipsk, 1847[14].
  • Kilka wspomnień uniwersyteckich. Wilno, 1849; wyd. nowe dopełnione Wilno, 1854[15].
  • Krynice. Ze wspomnień i gawęd z sobą samym autora dawnego autoramentu. Wilno, 1853[16].
  • Kabała z odpowiedzi wirujących stołów i tabliczek, dosłownie spisana przez pewnego dymisjonowanego Pomocnika Stołu. Wilno, 1855.
  • Adaś. Opowiadania. Wilno, 1856[17].
  • Posiedzenie wiejskie we IV-ch niedzielach. Wilno, 1856[18].
  • Fanaberie pana starosty Kaniowskiego. Warszawa, 1873[19].

Przekłady[edytuj | edytuj kod]

  • S. Pellico: O obowiązkach ludzi. Wilno, 1835.
  • W. Shakespeare: Puste kobiety z Windsoru. Wilno, 1842.
  • W. Shakespeare: Północna godzina. Wilno, 1845.
  • J.W. Goethe: Brat i siostra. Obrazek dramatyczny. Wilno, 1846.
  • A. Manzoni: Narzeczeni. T. 1. Petersburg, 1846.
  • W. Shakespeare: Henryk IV. W; Dzieła W. Shakespeare’a. T. Wilno, 1874.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wszystkie XIX-wieczne edycje przekładów Placyda Jankowskiego oraz omówienie jego sylwetki i dorobku przekładowego dostępne są w cyfrowym repozytorium Polski Szekspir UW.
  2. Placyd Jankowski, Chaos : szczypta kadzidła cieniom wierszokletów od Witalisa Komu-jedzie znacznie odmienił, powiększ. i powtórnie wyd. John of Dycalp, wyd. 1942, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  3. Placyd Jankowski, Pisma przed-ślubne i przed-splinowe Johna of Dycalp. T. 1, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  4. Placyd Jankowski, Pisma przed-ślubne i przed-splinowe Johna of Dycalp. T. 2, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  5. Placyd Jankowski, Zaścianek : niedawna kronika spisana przez Johna of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  6. Placyd Jankowski, Chwila : opowiadanie Johna of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  7. Placyd Jankowski, Ostatni upiór w Bielehradzie : dosłówny wyciąg z kroniki czeskiej wieku XVI podał John of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  8. Placyd Jankowski, Przeczucie : komedyjka we trzech aktach przez Johna of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  9. Placyd Jankowski, Opowiadania, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  10. Placyd Jankowski, Pamiętnik Elfa. T. 1 ogłoszony przez Johna of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  11. Placyd Jankowski, Pamiętnik Elfa. T. 2 ogłoszony przez Johna of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  12. Powieść składana. Józef Ignacy Kraszewski, John of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  13. Placyd Jankowski, Doktor Panteusz w przemianach : rękopis ze skrzyni ś. p. Przybysława Dyamentowskiego stolnika urzędowskiego [...] spisał John of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  14. Placyd Jankowski, Nowe opowiadania Johna of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  15. Placyd Jankowski, Kilka wspomnień uniwersyteckich, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  16. Placyd Jankowski, Krynice : ze wspomnień i gawęd z sobą samym Autora dawnego autoramentu, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  17. Placyd Jankowski, Adaś, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  18. Placyd Jankowski, Posiedzenia wiejskie we IVch niedzielach, polona.pl [dostęp 2019-02-06].
  19. Placyd Jankowski, Fanaberje pana starosty Kaniowskiego : z pism pośmiertnych Johna of Dycalp, polona.pl [dostęp 2019-02-06].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]