PlayStation Vita
 |
Ten artykuł należy dopracować |
 Konsola w wersji PCH-1101 | |
| Typ | |
|---|---|
| Producent | |
| Generacja | |
| Premiera |
Japonia: 17 grudnia 2011 |
| CPU |
ARM Cortex-A9 MPCore (4 rdzenie) |
| GPU |
Power VR SGX543 |
| Pamięć operacyjna | |
| Nośniki danych |
NVG Card |
| Komunikacja, gniazda |
|
| Wsteczna kompatybilność |
|
| Sprzedanych jednostek |
ok. 15 mln |
| Najlepiej sprzedawana gra |
Minecraft – 2,12 mln |
| Poprzednik | |
| Strona internetowa | |
PlayStation Vita (nazwa kodowa Next Generation Portable) – przenośna konsola gier wideo przedsiębiorstwa Sony, która została zaprezentowana 27 stycznia 2011. Jest to następca konsoli PlayStation Portable. Urządzenie zadebiutowało w Japonii 17 grudnia 2011[2], a na rynku europejskim i amerykańskim pojawiło się 22 lutego 2012[3]. Jest konkurentem przenośnej konsoli Nintendo 3DS, która miała swą premierę w pierwszym kwartale 2011. Przez cały okres istnienia sprzęt miał problem w przebiciu się do masowego klienta[4]. Z powodu niskiej sprzedaży jej produkcja zakończyła się 1 marca 2019[5].
Dane techniczne[edytuj | edytuj kod]
Schemat konsoli[edytuj | edytuj kod]
Parametry[edytuj | edytuj kod]
| Parametr[6][7] | Opis |
|---|---|
| Nazwa platformy | PlayStation Vita |
| Numer modelu | PCH-1000 (model Fat), PCH-2000 (model Slim) oraz PCH-3000 (PS TV) |
| Procesor | ARM Cortex – A9 MPCore do 2.0 GHz (czterordzeniowy) |
| Karta graficzna | PowerVR SGX543MP4+ (czterordzeniowy) |
| Wymiary (szer x wys x gł) | około 182 × 83,5 × 18,6 mm |
| Pamięć wewnętrzna | brak w modelu Fat, 1GB w modelu Slim |
| Ekran | 5 cali, format 16:9, rozdzielczość 960 × 544; 16 milionów kolorów; OLED w modelu Fat, LCD w modelu Slim, brak w PS TV; z multidotykiem (pojemnościowy) |
| RAM | 512 MB |
| VRAM | 128 MB |
| Aparaty | przedni i tylny; nagrywanie kamerą: liczba klatek: 120 (w rozdzielczości 320x240, QVGA) i 60 (w rozdzielczości 640x480, VGA) |
| Dźwięk | stereo, wbudowany mikrofon |
| Sensory | tylny panel dotykowy z multidotykiem (pojemnościowy); wykrywanie ruchu w sześciu osiach (trzyosiowy żyroskop, trzyosiowy akcelerometr, trzyosiowy elektroniczny kompas) |
| Przyciski/guziki | przycisk PS, wyłącznik, klawisze kierunkowe (góra, dół, prawo, lewo), akcji ( ,  ,  i  ), przyciski po bokach (prawy, lewy), prawa i lewa gałka, przycisk START i SELECT, klawisze głośności
|
| Komunikacja bezprzewodowa | połączenie z siecią komórkową oraz wbudowany GPS (tylko w modelu z 3G/Wi-Fi), połączenie bezprzewodowe w standardzie IEEE 802.11b/g/n, Bluetooth |
| Sloty/porty | slot na karty NVG, slot na dedykowane karty pamięci, slot na kartę sim (model z 3G/Wi-Fi), dedykowany port wielofunkcyjny (USB i ładowanie), wyjście słuchawkowe (mini jack 3,5'), port dla akcesoriów |
| Bateria | wbudowany akumulator litowo-jonowy 2210 mAh, zasilacz sieciowy |
| Obsługiwane formaty plików | muzyka – MP3, MP4; obraz – JPEG, TIFF, BMP, GIF, PNG; wideo – MPEG-4 (AAC), H.264/MPEG-4 AVC |
W październiku 2013 został wydany nowy model PS Vita (Slim), serii PCH-2000[6]. Wyposażony jest w baterię o większej żywotności i 1 GB pamięci wewnętrznej. Dodatkowo jest cieńszy i lżejszy, charakteryzuje się wmontowanym portem micro-USB oraz nowym ekranem LCD.
14 listopada 2013 Sony niespodziewanie wydało stacjonarną wersję o nazwie PS Vita TV (PCH-3000), którą podłącza się do zwykłego telewizora i steruje kontrolerem DualShock 3 lub DualShock 4. Konsola pozbawiona została własnego ekranu dotykowego, przez co nie obsługuje części gier z biblioteki PSV. Reklamowana była jako urządzenie do zdalnej gry na drugim telewizorze po uprzednim sparowaniu z PS3 lub PS4. Nie zdobyła jednak uznania wśród graczy i jej produkcja została zakończona 28 lutego 2016r[8].
Od 2015 na popularnych portalach aukcyjnych można natrafić na wersje deweloperskie, czyli devkity lub/i testkity. Model z oznaczeniem PDEL-1000 nie posiada akumulatora, jest zasilany ładowarką pasującą do PSP. Posiada dodatkowe porty: mini-USB, HDMI, a dedykowane złącze odsługuje specjalny adapter dla portu ethernet. Cała obudowa ma kolor czarny, a pod ekranem umieszczonych jest osiem diod LED. Model PTEL-1000 odpowiada modelowi Fat, a PTEL-2000 to model Slim z odblokowanym oprogramowaniem deweloperskim. Taka wersja oprogramowania nie posiana blokad regionalnych i jest bardziej rozbudowana, pozwala na wywoływanie funkcji niedostępnych w zwykłych wersjach, przydatnych przy tworzeniu gier, tj. interface deweloperski, licznik FPS, zużycie procesora lub RAM-u, a także wskaźnik temperatury[9].
Porównanie PlayStation Portable, PlayStation Vita oraz PS Vita TV[edytuj | edytuj kod]
| Cecha | PlayStation Portable | PlayStation Vita | PS Vita TV |
|---|---|---|---|
| Ekran | Ekran LCD o przekątnej 4,3" | Ekran dotykowy o przekątnej 5" | Brak |
| Pamięć | Karty pamięci Memory Stick Pro Duo do 32 GB (oprócz PSP Go! – tam karta pamięci M2 oraz wbudowane 16GB) | Dedykowane karty pamięci o pojemnościach od 4 GB do 64 GB, w modelu „Slim” wbudowany 1GB;
po modyfikacji odczyt kart microSD do 256 GB. | |
| Nośnik | UMD | NVG card | |
| Gałka analogowa | Jedna, po lewej stronie | Dwie, po prawej i lewej stronie | DualShock 3, DualShock 4 |
| Bateria | 1200 lub 1800 mAh | 2210 mAh | Zasilacz 5V |
| Kamery | Kamera doczepiana do portu miniUSB | Dwie wbudowane kamery, z przodu i z tyłu | Brak |
| Mikrofon | Wbudowany tylko w wersjach PSP-3000 i PSP Go!, w pozostałych doczepiany do portu jack 3,5" | Tak, wbudowany; alternatywnie przez port jack 3,5" lub urządzenie Bluetooth | Brak |
| Wi-Fi | Tak | Tak | Tak |
| Bluetooth | Tak, wbudowana tylko w PSP Go! | Tak, w wersji 2.1+EDR | |
| Wyjście AV | Tak, tylko w PSP-2000 i PSP-3000 | Nie, lecz dostępne po modyfikacji | złącze HDMI |
| Panel dotykowy | Brak | Tak, z tyłu konsoli | Brak |
| 3G | Brak | Tak, tylko w modelu „Fat” 3G/Wi-Fi | Brak |
| GPS | Brak | Tak, tylko w modelu „Fat” 3G/Wi-Fi | Brak |
| Żyroskopy | Brak | Tak | Brak |
Oprogramowanie[edytuj | edytuj kod]
System operacyjny[10][edytuj | edytuj kod]
System operacyjny konsoli, Vita OS, jest oparty na FreeBSD[11]. Został opracowany przez firmę Sony dla konsoli PlayStation Vita oraz smartfonów z serii Xperia. PlayStation Vita w przeciwieństwie do PlayStation Portable i PlayStation 3 nie używa interfejsu XrossMediaBar. Zamiast tego wykorzystuje dotykowy interfejs LiveArea, który zawiera różne funkcje sieci społecznościowych. Dostępne do pobrania były dedykowane aplikacje dla Youtube, Facebook, Skype oraz Mapy Google. Wbudowana przeglądarka internetowa nie obsługiwała Adobe Flash, jednak HTML5, ciasteczka i JavaScript były dostępne.
Gry[edytuj | edytuj kod]
W okolicach premiery gry na konsole wydawane były na specjalnym nośniku NVG Card. Karta ta oprócz samych oryginalnych zasobów gry może również przetrzymywać zapis postępu oraz pliki aktualizacji. Z czasem, gdy popularność konsoli malała podjęto decyzję o zaprzestaniu dystrybucji gier na kartach NVG[12], tym samym zwiększając biblioteki cyfrowego sklepu PlayStation Store o gry takie jak Tales from Space: Mutant Blobs Attack, Super Stardust Delta, Escape Plan i wiele innych.
Urządzenie jest także w pełni kompatybilne z grami na PlayStation oraz PlayStation Portable dostępnymi na PS Store za pośrednictwem PS Network. Konsola nie posiada czytnika płyt UMD, dlatego nie jest kompatybilna z grami wydanymi na tym nośniku.
Korzystając z funkcji Remote Play, konsola PlayStation 4 może połączyć się z PSV, dzięki czemu ekran Vity działa jak telewizor, na którym wyświetlany jest obraz gry uruchomionej na PS4, a jej przyciski działają jak w kontrolerze DualShock 4. PSV nie posiada jednak funkcji wibracji, a także fizycznych przycisków L2/R2 oraz L3/R3, które są emulowane tylnym lub przednim panelem dotykowym.
Spadek popularności[edytuj | edytuj kod]
Wnioski wyciągnięte podczas cyklu życia PSP[4][edytuj | edytuj kod]
Projektanci nowej konsoli musieli zastosować rozwiązania mające na celu uchronienie jej przed problemami nękającymi PSP. Walka z piractwem i wynikające z niej straty finansowe spowodowały, że postanowiono zastosować radykalne środki. Aby uniemożliwić modyfikacje w oprogramowaniu konsoli, przynajmniej w pierwotnej wersji „Fat”, została pozbawiona wbudowanej pamięci oraz zdecydowano się wprowadzić dedykowane karty pamięci. Zastosowano też wejście na dedykowany kabel USB z szeregiem zabezpieczeń oraz oddzielne oprogramowanie do zarządzania kartą pamięci, aby jeszcze bardziej zniechęcić piratów.
Premiera oraz deficyt wysokobudżetowych gier[4][edytuj | edytuj kod]
W czasie swojego debiutu, na przełomie 2011 i 2012, konsola miała konkurować z Nintendo 3DS, następcą Nintendo DS. Oferowała znacznie mocniejsze parametry, zarówno względem swojej poprzedniczki PSP, jak i w porównaniu z Nintendo 3DS. Tytuły przygotowane na premierę takie jak Killzone: Najemnik, Uncharted: Złota Otchłań czy Gravity Rush swoim rozmachem oraz detalami przyciągnęły uwagę branży growej, a co za tym idzie pierwszych klientów. Jednak przygotowane na premierę gry można było policzyć na palcach jednej ręki. Kilka miesięcy po premierze nadciągnął deficyt nowych gier, a Sony zaczęło wypuszczać więcej mniejszych i tanich, lecz prawie żadnej wysokobudżetowej produkcji. Często pojawiały się konwersje prostych gier ze smartfonów, np. Fruit Ninja oraz generyczne endless-runnery, których obsługa wymagała naciskania jednego przycisku lub wykreślenia prostego gestu na ekranie dotykowym. Tego typu gry miały dość wygórowaną cenę w porównaniu ze swoimi oryginalnymi wersjami. Potencjalni klienci, którym zależało na mobilności, zaczęli rezygnować z zakupu PSV na rzecz coraz mocniejszych smartfonów. Wysoka cena samej konsoli wraz z celowo zawyżanymi cenami kart pamięci skutecznie zniechęciły wszystkich tych, którzy chcieli sprawdzić możliwości następcy PSP.
Dominacja PlayStation 4[4][edytuj | edytuj kod]
Rok później nastąpiła długo wyczekiwana premiera PlayStation 4, które znacznie szybciej niż PSV znajdowało nowych nabywców. Przedstawiciele Sony w wywiadach coraz rzadziej wspominali o PSV, stopniowo degradując ją z pozycji multimedialnego gadżetu do roli przenośnego ekranu dla PS4 dzięki funkcji Remote Play. Coraz więcej gier dostępnych na PSV, tj. Borderlands 2, Octodad: Dadliest Catch, Rayman Legends czy Don’t Starve było również dostępne na PS4, a nawet PS3. Użytkownicy tych konsol nie widzieli potrzeby grania na małym ekranie PSV, kiedy mogli wygodnie zasiąść przed telewizorem z padem w ręku.
Silna konkurencja[4][edytuj | edytuj kod]
Brak obiecanych gier oraz prężnie rozwijający się rynek smartfonów całkowicie przyćmiły funkcjonalność i moc PSV. Podczas gdy Sony traciło nadzieję na powodzenie ich przenośnej konsoli, Nintendo 3DS radził sobie znakomicie. Firma Nintendo dzięki swojemu wieloletniemu doświadczeniu oraz wnioskach wyciągniętych z porażki konkurenta, stosowała zupełne przeciwieństwo jego polityki wydawania gier. 3DS wyszedł z tej walki zwycięsko dzięki oparciu się na mocnych markach, takich jak Pokemon, Mario czy Zelda, które miały swoje premiery konsekwentnie, co kilka miesięcy, zatrzymując przy sobie oddanych klientów.
Wygaszanie zainteresowania[13][edytuj | edytuj kod]
Już w dwa lata po premierze PSV przestała być priorytetem dla Sony. Ogromny sukces PS4 ostatecznie pogrzebał wszelkie starania by PSV przynosiło jakiekolwiek dochody. W kwietniu 2015 w nowej aktualizacji usunięto dedykowane aplikacje YouTube, Skype, Mapy Google, Facebook oraz Near. Zalegające w fabrykach egzemplarze zostały przerobione do formy PS Vita TV. Ostatnim bastionem popularności PSV okazała się Japonia, której specyficzna kultura i moda zapewniły PSV „drugie życie”.
Rynek japoński[4][edytuj | edytuj kod]
Pomimo problemów konsola zdobyła uznanie wśród wąskiej grupy wielbicieli japońszczyzny. W momencie, gdy zachodni twórcy wycofali się ze wspierania sprzętu, na PS Store pojawiało się mnóstwo gier z gatunku jRPG oraz visual novel. Gry takie jak Persona 4: Golden, Zero Escape, Steins;Gate, Danganronpa czy The House in Fata Morgana należą do produkcji, które swoją popularność zawdzięczają właśnie temu sprzętowi, przyklejając jej łatkę konsoli skierowanej głównie do otaku. Wiele z tych tytułów otrzymało wersje anglojęzyczne, a także fizyczne wydania na rynek zachodni.
Zakończenie produkcji[13][5][edytuj | edytuj kod]
PS Vita stała się sprzętem niszowym, a próba wprowadzenia PS Vita TV nie powiodła się. 1 marca 2019 Sony oficjalnie zakończyło produkcję sprzętu. Liczbę sprzedanych sztuk szacuje się w granicach 15 milionów. Wraz z rosnącą modą na sprzęty VR, Sony podjęło decyzję, by skierować swoje zainteresowanie na gogle wirtualnej rzeczywistości PS VR i jego następców.
Do kwietnia 2023 nie było oficjalnych informacji co do następnej przenośnej konsoli PlayStation. W maju 2023 Sony zaprezentowało Project Q, czyli przenośny kontroler do PS5, wyglądem przypominający hybrydę DualSense oraz ekranu dotykowego. Urządzenie ma działać dzięki funkcji Remote Play, nie będzie posiadać podzespołów pozwalających na uruchamianie dedykowanych gier[14].
Zamknięcie PlayStation Store[edytuj | edytuj kod]
29 marca 2021 Sony ogłosiło plany zamknięcia PS Store dla systemów PSP, PS3 oraz PS Vita. Decyzja ta spotkała się z falą krytyki od twórców niezależnych, którzy wciąż tworzą nowe produkcje na PS3 oraz PSV[15]. Posiadacze konsoli zostali zmuszeni do szukania m.in. w serwisie Youtube metod złamania systemu, aby zachować zakupione wcześniej produkcje, które w innym przypadku zostałyby utracone bezpowrotnie[16]. Negatywny wydźwięk zamknięcia sklepu doprowadził do zmiany decyzji i już 19 kwietnia 2021 w oficjalnym liście do fanów Sony przeprosiło za nienależyte docenienie twórców niezależnych oraz wycofało plany zamknięcia PS Store dla systemów PS3 oraz PS Vita[17]. Wersja na PSP została wyłączona 2 lipca 2021[18].
W maju 2022 PS3 oraz PS Vita otrzymały nowe wersje oprogramowania – v4.89 dla PS3 oraz v3.74 dla PSV. Wprowadziły one utrudnienia w korzystaniu ze sklepu PS Store, zmuszając graczy do używania komputera lub smartfona. Decyzja ta ma na celu zniechęcenie wieloletnich użytkowników do starszych sprzętów i jest próbą zmuszenia ich do przejścia na nowszy sprzęt, tj. PS4 lub PS5[19].
Scena homebrew[edytuj | edytuj kod]
Już od pierwszej wersji oprogramowania, piraci szukali dziur systemowych[20], wykorzystując tzw. exploit, aby odtwarzać pirackie kopie gier. Trudności w złamaniu zabezpieczeń, przyciągały uwagę utalentowanych programistów, tj. Andy 'TheFlow0' Nguyen[21] znany z prac nad użytecznymi programami dla PSV[22], a także pracami nad złamaniem oprogramowania PS4 oraz PS5. Na przestrzeni lat powstały liczne nieformalne grupy domorosłych programistów, próbujących swoich sił w złamaniu zabezpieczeń konsoli, lecz bardzo szybko porzucali prace i nie konsultowali postępów ze społecznością homebrew. Przez lata Sony toczyło walkę z piratami, wypuszczając co kilka miesięcy poprawione wersje oprogramowania, jednak z marnym skutkiem.
Już w 2013 jedną z pierwszych metod złamania systemu było użycie exploitu podczas emulacji gier z PSP[23]. Do tego celu wykorzystany został odpowiednio zmodyfikowany plik zapisu z gier na PSP tj, Urbanix, MBA lub Gravity Crash[24].
W 2014 powstała grupa Molecule[25] ściśle związana z portalem wololo.net, składająca się z azjatyckich programistów[26]. Dzięki niej opracowano metody złamania zabezpieczeń oprogramowania sprzętowego w wersji 3.60, o nazwie HENkaku[27].
W 2016 instalacja HENkaku wymagała użycia przeglądarki do wejścia na stronę posiadającą tzw. WebKit, pozwalający wgranie przeróbki na konsolę[28]. Przerobienie zachodziło poprzez automatyczne otwarcie aplikacji e-mail i uruchomienie skryptu wykorzystującego lukę w oprogramowaniu.
W 2017 powstała optymalna metoda odblokowania oprogramowania w wersji 3.65 o nazwie ENSO[29]. Pojawiła się możliwość obsługi kart microSD, dzięki specjalnemu adapterowi, który wkładany jest do slotu na karty NVG, tzw. SD2VITA[30]. Używając go, oryginalne i drogie karty pamięci stały się zbędne.
W 2018 powstała przeróbka o nazwie h-encore² umożliwiająca usunięcie zabezpieczeń z nowszej wersji 3.67.
W 2019 programista znany pod pseudonimem F00D opracował exploit podmieniający klucze szyfrujące, kładąc podwaliny pod kompletne złamanie zabezpieczeń konsoli[31].
W 2021 powstał nowy rodzaj exploita o nazwie YAMT (yet-another-mounting-tool), który instaluje się jako homebrew (wymaga użycia h-encore² oraz SD2VITA). YAMT wykonywał tzw. downgrade konsoli i instalował ENSO. Spotkał się jednak z krytyką z powodu niestabilności, co powodowało zawieszanie się konsoli. Użytkownicy skarżyli się też na fakt, że YAMT automatycznie wgrywa wtyczki, które nie są obowiązkowe.
Ostatecznie słabnące zainteresowanie i brak wiary we własny sprzęt doprowadziło Sony do decyzji o zaprzestaniu wsparcia. Piraci ulepszali metody złamania systemu, pozwalając konsoli na odtwarzanie gier z innych platform, np. NES, SNES, Game Boy, Nintendo 64, Sega Master System, Sega Mega Drive, Dreamcast. Powstają porty gier z Androida, jak np. GTA III, GTA: Vice City, GTA: San Andreas, Bully: Canis Canem Edit, a niektórzy pasjonaci tworzą też własne gry. Dziś konsola uważana jest za jedną z lepszych alternatywnych metod do odtwarzania retro-gier[32].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ https://www.gry-online.pl/newsroom/polska-premiera-konsoli-playstation-vita/zf1029c
- ↑ PlayStation Vita: cena i premiera przenośnej konsoli do gier., www.benchmark.pl, 20 października 2011 [dostęp 2022-12-17] (pol.).
- ↑ PS Vita w Polsce – relacja z premiery, pcworld.pl [dostęp 2022-12-17] (pol.).
- ↑ a b c d e f PlayStation Vita – najbardziej pechowa konsola przenośna, PPE.pl [dostęp 2020-10-28] (pol.).
- ↑ a b PlayStation Vita umarła. Definitywny koniec produkcji konsoli, PPE.pl [dostęp 2020-10-28] (pol.).
- ↑ a b Specyfikacja nowej wersji PlayStation Vita ujawniona. Zobacz wszystkie wersje kolorystyczne w pełnej okazałości, PPE.pl [dostęp 2020-10-28] (pol.).
- ↑ Specyfikacja PS Vita, żywotność baterii, PPE.pl [dostęp 2020-10-28] (pol.).
- ↑ Revisiting the Sony Playstation TV / PS Vita TV / PSTV in 2018 – Homebrew Guide | MVG. [dostęp 2021-05-04].
- ↑ Imgur, Vita dev, Imgur [dostęp 2022-12-16] (ang.).
- ↑ Firmware PS Vita – opis uaktualnień i zmian, PPE.pl [dostęp 2020-10-28] (pol.).
- ↑ FreeBSD, doc.dl.playstation.net [dostęp 2019-02-16].
- ↑ PlayStation Vita. Sony kończy produkcję nośników danych, PPE.pl [dostęp 2020-10-28] (pol.).
- ↑ a b PlayStation TV. Historia największej porażki Sony, PPE.pl [dostęp 2020-10-28] (pol.).
- ↑ Mike Prospero, Sony Project Q — Everything we know about the PS5 handheld console, Tom's Guide, 24 maja 2023 [dostęp 2023-06-23] (ang.).
- ↑ PlayStation Store Shut Down Dates for PS3, PS Vita, and PSP Officially Announced – IGN. [dostęp 2021-05-02].
- ↑ We need to talk about Sony PlayStation PS3, Vita and PSP Store Closures | MVG. [dostęp 2021-05-02].
- ↑ PlayStation Store on PS3 and PS Vita Will Continue Operations, PlayStation.Blog, 19 kwietnia 2021 [dostęp 2021-05-02] (ang.).
- ↑ Sony Is Not Closing PlayStation Store for PS3, PS Vita After All (Sorry, PSP), PCMAG [dostęp 2021-05-02] (ang.).
- ↑ PS3 i PS Vita otrzymały nowe aktualizacje. Zamiast ulepszać... blokują niektóre funkcje, PlanetaGracza.pl, 10 maja 2022 [dostęp 2022-12-17] (pol.).
- ↑ Plailect, PS Vita (TV) Hacks Guide, Vita Hacks Guide [dostęp 2020-10-28] (ang.).
- ↑ [Strona główna], [w:] @theflow0 [online], Twitter [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- ↑ TheOfficialFloW – Overview, GitHub [dostęp 2022-03-26] (ang.).
- ↑ Yifan Lu, Why hacking the Vita is hard (or: a history of first hacks), Yifan Lu, 10 września 2013 [dostęp 2020-10-28].
- ↑ Ps Vita CFW exploit. PSP emulation, acidmods.com [dostęp 2022-12-17].
- ↑ Team Molecule Archives, Wololo.net [dostęp 2022-03-26] (ang.).
- ↑ Molecule – Vita Development Wiki, wiki.henkaku.xyz [dostęp 2022-12-17].
- ↑ HENkaku | What is HENkaku?, henkaku.xyz [dostęp 2022-02-14].
- ↑ How the Sony PS VITA Security Was Defeated | MVG. Youtube. [dostęp 2022-02-14].
- ↑ [GUIDE] The Ultimate Noob PS Vita/PSTV Hacking Guide OP OUTDATED, GBAtemp.net – The Independent Video Game Community [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- ↑ Edreih, [PS Vita] How To Set Up SD2Vita Tutorial (StorageMgr) 2019, Code Donut, 28 sierpnia 2019 [dostęp 2020-10-28] (ang.).
- ↑ Cimmerian_Iter, Vita Hacking History, Wololo.net, 25 lipca 2022 [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- ↑ Another Look at the Sony PlayStation Vita in 2020 | MVG. [dostęp 2021-05-04].