Drobnołuszczak żółtooliwkowy
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
drobnołuszczak żółtooliwkowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Pluteus chrysophaeus (Schaeff.) Quél. Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 82 (1872) | |
.jpg)
.jpg)
Drobnołuszczak żółtooliwkowy (Pluteus chrysophaeus (Schaeff.) Quél.) – gatunek grzybów należący do rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pluteus, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schaeffer nadając mu nazwę Agaricus chrysophaeus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1896 r. Lucien Quélet przenosząc go do rodzaju Pluteus[1].
Ma 11 synonimów. Niektóre z nich[2]:
- Pluteus galeroides P.D. Orton 1960
- Pluteus galeroides var. romagnesii Consiglio 2001
- Pluteus luteovirens Rea 1927
- Pluteus xanthophaeus P.D. Orton 1960
Franciszek Błoński w 1889 r. opisał ten gatunek pod nazwą rumieniak złotawy, Stanisław Domański w 1955 r, pod nazwą łuskowiec złotawy. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę drobnołuszczak żółtooliwkowy[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 1,5–4 cm, u młodych okazów stożkowaty, z wiekiem rozpościerający się, płaskowypukły, na koniec płaski. Powierzchnia gładka, o barwie żółtawobrązowej, żółtawoochrowej lub oliwkowożółtej, na środku ciemniejsza, podczas wysychania staje się pomarszczony i w kierunku brzegu żyłkowany, na środku jaśniejszy, poza tym żółty z odcieniem oliwkowym. Brzeg prążkowany co najwyżej do połowy średnicy[4].
Dość gęste, brzuchate, o szerokości do 5 mm, początkowo jasne, żótaworóżowawe, potem o barwie od różowej do żółtawopłowej. Ostrze biało kosmkowate[4].
Wysokość 2,5–6 cm, grubość do 0,2–0,4 cm, walcowaty. Powierzchnia o barwie od jasnokremowej do płowej, gładka, błyszcząca. Wewnątrz jest włókienkowaty, przy podstawie z białą, filcowatą grzybnią[4].
Pod skórką szarożółtawy lub oliwkowoszary, w stanie wilgotnym szary, w stanie suchym biały. Zapach słaby i nieokreślony, smak gorzki[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 6–7 × 5–6 µm, o kształcie od maczugowatego do szerokoelipsoidalnego, szkliste. Cheilocystydy liczne, o kształcie od maczugowatego do workowatego, zwężone na szczycie i wymiarach (25–)50–60 × 10–17 µm. Pleurocystydy liczne, (35–)60–75 × 12–23 µm, wrzecionowate lub na trzoneczkach, bezbarwne lub z żółtawe. Skórka kapelusza zbudowana z podnoszących się strzępek o końcowych elementach kształtu maczugowatego lub kulistego na trzoneczkach i wymiarach 27–40 × 16–30 µm. Mają jasnobrązową zawartość. Głębiej położone strzępki w okolicy środka kapelusza również są żółtawo zabarwione[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji[5]. W. Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza 8 jego stanowisk, ale część z nich bardzo dawnych[3]. Gatunek ten w Polsce znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek rzadki o ograniczonym zasięgu geograficznym, o małych obszarach siedliskowych, lub występujący na dużym obszarze, ale w rozproszeniu[6].
Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach liściastych na próchniejącym drewnie drzew liściastych, zwłaszcza buków i dębów[3]. Czasem rozwija się na drewnie zagrzebanym w ziemi, pozornie sprawiając wrażenie, że rośnie na ziemi[7]. Powoduje białą zgniliznę drewna[8].
Jest grzybem niejadalnym[7].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Dzięki charakterystycznej barwie kapelusza jest łatwo odróżnialny od innych, podobnych grzybów. Drobnołuszczak żółtonogi (Pluteus romellii) ma kapelusz oliwkowobrązowy z brązowym środkiem. Drobnołuszczak żółtawy (Pluteus leoninus) ma kapelusz charakterystycznie łuskowaty i aksamitny[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-01-26] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-01-25] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Alina Skirgiełło, Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae), Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999, ISBN 83-85444-66-1.
- ↑ Pluteus chrysophaeus [online], Discover Life [dostęp 2021-01-26] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ a b c Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Pluteus chrysophlebius [online], Mushroom Expertdata dostępu = 2021-01-25 (ang.).