Poczwarówka zmienna
| Vertigo genesii | |||
| (Gredler, 1856) | |||
 Rysunek muszli poczwarówki zmiennej | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
poczwarówka zmienna | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Poczwarówka zmienna (Vertigo genesii) – gatunek lądowego ślimaka płucodysznego z rodziny poczwarówkowatych (Vertiginidae). Jest gatunkiem borealno-alpejskim[3], jednym z pierwszych gatunków zwierząt zasiedlającym tereny z których ustąpił lądolód po zakończeniu zlodowacenia plejstoceńskiego[2].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Muszla jest prawoskrętna, zbudowana z czterech i pół wypukłych skrętów z głębokimi szwami. Osiąga wysokość 2 mm i szerokość 1,2 mm. W kształcie owalna, z zaokrąglonym szczytem i płytkim dołkiem osiowym. Otwór muszli w kształcie półokrągły, najczęściej bez zębów. Powierzchnia muszli jest prawie gładka, barwy czerwonobrązowej[3].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Dojrzałe osobniki posiadają męskie i żeńskie gonady, choć część osobników nie może funkcjonować jako samiec. Przystępują do rozrodu na początku sezonu wegetacyjnego. Z zapłodnionych jaj wykluwają się młode, które w niecały miesiąc osiągają dojrzałość płciową i mogą się rozmnażać. Poczwarówka zmienna jest aktywna przy ciepłej i wilgotnej pogodzie, żeruje wtedy na martwych i żywych roślinach do wysokości 5 cm nad ziemią. Po zakończeniu sezonu wegetacyjnego schodzi na grunt, gdzie zimuje hibernując wśród szczątków roślinnych[3]. Gatunek ten żywi się prawdopodobnie glonami, grzybami i bakteriami rozwijającymi się w ściółce. Zasiedla niską roślinność terenów otwartych; alkalicznych bagien i torfowisk[3].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek borealno-alpejski o zasięgu ograniczonym do niewielkich izolowanych areałów[3]. Po ustąpieniu lądolodu, w bezleśnych wilgotnych siedliskach, poczwarówka zmienna była pospolitym gatunkiem. Zmiany klimatu i rozwój lasów doprowadziły do izolacji gatunku na rozproszonych stanowiskach. Występuje w górach Skandynawii i środkowej części tego półwyspu, południowej Szwecji, Finlandii i w Alpach, izolowany areał w Wielkiej Brytanii. Pojedyncze stanowiska na Łotwie i w Polsce. W Polsce, jedyne współczesne stanowisko, opisano z Puszczy Białowieskiej[3].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Głównym zagrożeniem dla gatunku jest osuszanie siedlisk oraz ich zarastanie i zacienianie. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody w swojej Czerwonej księdze gatunków zagrożonych umieszcza poczwarówkę zmienną ze statusem LC – najmniejszej troski. Gatunek wymieniony jest również w załączniku II dyrektywy siedliskowej[3]. W Polsce objęta jest częściową ochroną gatunkową[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Vertigo genesii. [w:] AnimalBase [on-line]. [dostęp 2018-09-23]. (ang.).
- ↑ a b c d e f E. Moorkens, Vertigo genesii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2018-09-22] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Katarzyna Zając: Poczwarówka zmienna (Vertigo (Vertigo) genesii). W: P. Adamski, R. Bartel, A. Bereszyński, A. Kepel, Z. Witkowski: Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 6. Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 152–154. ISBN 83-86564-43-1.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..