Podgrzybek grubosiatkowany
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
podgrzybek grubosiatkowany |
| Nazwa systematyczna | |
| Boletus ferrugineus (Schaeff.) Alessio Boletus Dill. ex L. (Saronno): 282 (1985) | |
Podgrzybek grubosiatkowany, podgrzybek żeberkowany (Xerocomus ferrugineus (Schaeff.) Alessio) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Xerocomus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1774 r. Jacob Christian von Schaeffer nadając mu nazwę Boletus ferrugineus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Carlo Luciano Alessio w 1985 r.[1]
Niektóre synonimy nazwy naukowej:
- Boletus spadiceus Schaeff. 1763
- Boletus ferrugineus Schaeff. 1774
- Boletus spadiceus Schaeff. ex Fr. 1838
- Boletus spadiceus Krombh. 1846
- Boletus variicolor Berk. & Broome [as variecolor] 1865
- Boletus subtomentosus var. spadiceus (Schaeff. ex Fr.) Cooke & Quél. 1878
- Versipellis spadicea (Schaeff. ex Fr.) Quél. 1886
- Xerocomus spadiceus (Schaeff. ex Fr.) Quél. 1888
- Suillus spadiceus (Schaeff. ex Fr.) Kuntze 1898
- Suillus variicolor (Berk. & Broome) Kuntze 1898
- Boletus citrinovirens Watling 1969
- Boletus spadiceus var. gracilis A.H. Sm. & Thiers 1971
- Boletus spadiceus var. rufobrunneus Thiers 1975
- Boletus spadiceus var. furcatus T.J. Baroni, Largent & Thiers 1976
- Xerocomus subtomentosus var. ferrugineus (Schaeff.) Krieglst. 1991
- Xerocomus subtomentosus var. variicolor (Berk. & Broome) H. Engel & E. Ludw.
- Xerocomus spadiceus var. gracilis (A.H. Sm. & Thiers) L.D. Gómez 1997
- Xerocomus ferrugineus f. variicolor (Berk. & Broome) Klofac[2].
Nazwa polska podgrzybek żeberkowany pojawiła się w 1993 r. w opracowaniu Alicji Borowskiej, Edmunda Garnweidnera i Aliny Skirgiełło. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany też był jako grzyb kasztanowaty i podgrzybek zajączek odmiana grubosiatkowana[3]. W niektórych atlasach grzybów opisywany jest jako podgrzybek żeberkowaty[4]. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy podgrzybek grubosiatkowany[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 3–10 cm, u młodych okazów półkulisty, później staje się łukowaty, na koniec płaski i nieco wgłębiony na środku. Skórka pilśniowa, sucha i jednolicie ubarwiona na kolor żółtawooliwkowy, oliwkowobrązowy, czerwonobrązowy do ciemnobrązowego. Uszkodzone miejsca zmieniają barwę na czerwonobrązową[4].
U młodych okazów intensywnie żółte lub złotożółte a pory okrągłe, później brązowożółte lub żółtozielonkawe, a pory graniaste. Kolor porów taki sam jak rurek[4].
Wysokość 3–10 cm, grubość 0,5–2,5 cm, walcowaty, pełny i zwarty. Skórka gładka w kolorze od kremowego przez jasnobrązowa do bladoczerwonobrązowej[4]. Strzępki grzybni przy podstawie trzonu koloru cytrynowożółtego[6].
Białawy lub żółtawy o nieokreślonym smaku. Owocniki suche wydzielają nieprzyjemny zapach moczu[4].
- Gatunki podobne
- podgrzybek zajączek (Boletus subtomentosus). Miewa podobne odmiany barwne, ale jego pory sinieją po uciśnięciu, miąższ po przekrojeniu ma podobny kolor w kapeluszu, ale trzon jest zaróżowiony w dolnej połowie. Posiada on również inny kolor strzępek grzybni – biały[4].
- suchogrzybek oprószony (Xerocomellus pruinatus), ale jego kapelusz nie pęka na poletka, a miejsca uszkodzone i obgryzione przez ślimaki są czerwonobrązowe[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje tylko w Europie. Brak go w Skandynawii, ale jest na Islandii[7]. Rośnie głównie w górskich lasach iglastych oraz pod bukami, szczególnie na glebach piaszczystych[4].
Grzyb mykoryzowy[3]. Grzyb jadalny[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-25].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-06-30].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h i Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ Michal Mikšík, Hřibovité houby Evropy, wyd. První české vydání, Praha, s. 358–359, ISBN 80-256-2063-8, OCLC 1089429781 [dostęp 2020-06-29].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-09-01].