Podział administracyjny Rosji

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rosja
Godło Rosji
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Rosji
Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Prezydent
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna

Podział administracyjny Rosji – podział administracyjny Federacji Rosyjskiej na mniejsze jednostki, dokonany dla usprawnienia wykonywania zadań przez organy administracji publicznej oraz zapewnienia terytorialnej autonomii mniejszościom narodowym zamieszkującym zwarte obszary.

Obecnie według rosyjskiej konstytucji w skład Federacji Rosyjskiej wchodzi 89 podmiotów federalnych (w tym sześć nieuznawanych przez większość państw za jej część):

W 2000 roku dokonano dodatkowego podziału, tworząc okręgi federalne, na czele których stoją gubernatorzy mianowani przez prezydenta Rosji. Jest 8 okręgów federalnych. Ponadto w celach gospodarczych i statystycznych używany jest także podział na 12 regionów ekonomicznych[1].

Aneksja Krymu[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Aneksja Krymu przez Rosję.

18 marca 2014 Władimir Putin, Władimir Konstantinow, Siergiej Aksionow i Aleksiej Czały podpisali w Moskwie umowę o włączeniu Krymu i Sewastopola do Rosji jako nowych podmiotów federacji[2]. Umowa ta weszła w życie z dniem ratyfikacji[3], co nastąpiło 21 marca 2014[4]. Tego samego dnia dokonano zmian w Konstytucji Rosji, dopisując do niej dwa nowe podmioty federacji – Republikę Krymu i miasto federalnego znaczenia Sewastopol[5] – z których utworzono Krymski Okręg Federalny[6], istniejący do 28 lipca 2016[7].

Od lewej: Siergiej Aksionow, Aleksiej Czały, Władimir Putin i Władimir Konstantinow – podpisanie umowy o włączeniu Krymu i Sewastopola do Federacji Rosyjskiej (Kreml, 18 marca 2014)

De iure (w świetle prawa międzynarodowego) zaanektowane przez Federację Rosyjską Republika Autonomiczna Krymu i miasto o specjalnym statusie Sewastopol są częściami Ukrainy – terytorium okupowanym przez Rosję[8][9][10][11][12]. Pogląd ten podziela zdecydowana większość państw – rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie integralności Ukrainy poparło 100 krajów, 11 było przeciw (Krym i Sewastopol za część Federacji Rosyjskiej uznały oficjalnie między innymi: Kuba[13], Nikaragua[14], Korea Północna[15], Syria[16] i Wenezuela[17]), 58 wstrzymało się od głosu, a 24 było nieobecnych[18].

W latach 2014–2016 istniał Krymski Okręg Federalny, złożony z obszaru Krymu i Sewastopola, który 28 lipca 2016, dekretem prezydenta Rosji, został zlikwidowany a jego teren przyłączony do Południowego Okręgu Federalnego[7][19].

Aneksja obwodów chersońskiego, donieckiego, ługańskiego i zaporskiego[edytuj | edytuj kod]

Od 2014 na części terenów obwodów donieckiego i ługańskiego należących do Ukrainy, działały nieuznawane samozwańcze republiki ludowe - Doniecka i Ługańska. W wyniku inwazji Rosji na Ukrainę w roku 2022, część ukraińskiego obwodu chersońskiego i zaporoskiego znalazła się pod rosyjską okupacją. Od 23 do 27 września 2022, na terenach obwodów okupowanych przez wojsko rosyjskie, oraz separatystów, zostało przeprowadzone referendum w sprawie aneksji obwodu przez Rosję, do której doszło 30 września[20]. W trakcie przeprowadzenia referendum, wg ukraińskich szacunków, pod kontrolą sił rosyjskich znajdowało się 67% obwodu zaporskiego, oraz 88% chersońskiego, a pod kontrolą separatystów 99% obwodu ługańskiego i 57% donieckiego[21].

Podmioty federalne[edytuj | edytuj kod]

Mapa podziału administracyjnego Rosji (stan na 1 marca 2008)
Nazwa polska Nazwa rosyjska Kod podmiotu Kod ISO 3166-2
Republika Adygei (Adygeja) Республика Адыгея (Адыгея) 01 RU-AD
Republika Ałtaju Республика Алтай 04 RU-AL
Republika Baszkortostanu Республика Башкортостан 02, 102 RU-BA
Republika Buriacji Республика Бурятия 03 RU-BU
Republika Chakasji Республика Хакасия 19 RU-KK
Republika Czeczeńska Чеченская Республика 20, 95 RU-CE
Republika Czuwaska Чувашская Республика — Чувашия 21, 121 RU-CU
Republika Dagestanu Республика Дагестан 05 RU-DA
Republika Inguszetii Республика Ингушетия 06 RU-IN
Republika Sachy (Jakucji) Республика Саха (Якутия) 14 RU-SA
Republika Kabardyjsko-Bałkarska Кабардино-Балкарская Республика 07 RU-KB
Republika Kałmucji Республика Калмыкия 08 RU-KL
Republika Karaczajsko-Czerkieska Карачаево-Черкесская Республика 09 RU-KC
Republika Karelii Республика Карелия 10 RU-KR
Republika Komi Республика Коми 11 RU-KO
Republika Mari El Республика Марий Эл 12 RU-ME
Republika Mordowii Республика Мордовия 13, 113 RU-MO
Republika Osetii Północnej – Alania Республика Северная Осетия — Алания 15 RU-SE
Republika Tatarstanu Республика Татарстан (Татарстан) 16, 116 RU-TA
Republika Tuwy Республика Тыва 17 RU-TY
Republika Udmurcka Удмуртская Республика 18 RU-UD
Kraj Ałtajski Алтайский край 22 RU-ALT
Kraj Chabarowski Хабаровский край 27 RU-KHA
Kraj Kamczacki Камчатский край 41, 82 RU-KAM
Kraj Krasnodarski Краснодарский край 23, 93, 123 RU-KDA
Kraj Krasnojarski Красноярский край 24, 84, 88, 124 RU-KIA
Kraj Nadmorski Приморский край 25, 125 RU-PRI
Kraj Permski Пермский край 59, 81, 159 RU-RER
Kraj Stawropolski Ставропольский край 26 RU-STA
Kraj Zabajkalski Забайкальский край 75, 80 RU-ZAB
Obwód amurski Амурская область 28 RU-AMU
Obwód archangielski Архангельская область 29 RU-ARK
Obwód astrachański Астраханская область 30 RU-AST
Obwód biełgorodzki Белгородская область 31 RU-BEL
Obwód briański Брянская область 32 RU-BRY
Obwód czelabiński Челябинская область 74, 174 RU-CHE
Obwód irkucki Иркутская область 38, 85 RU-IRK
Obwód iwanowski Ивановская область 37 RU-IVA
Obwód jarosławski Ярославская область 76 RU-YAR
Obwód kałuski Калужская область 40 RU-KLU
Obwód kemerowski Кемеровская область 42, 142 RU-KEM
Obwód kirowski Кировская область 43 RU-KIR
Obwód kostromski Костромская область 44 RU-KOS
Obwód królewiecki Калининградская область 39, 91 RU-KGD
Obwód kurgański Курганская область 45 RU-KGN
Obwód kurski Курская область 46 RU-KRS
Obwód leningradzki Ленинградская область 47 RU-LEN
Obwód lipiecki Липецкая область 48 RU-LIP
Obwód magadański Магаданская область 49 RU-MAG
Obwód moskiewski Московская область 50, 90, 150, 190 RU-MOS
Obwód murmański Мурманская область 51 RU-MUR
Obwód niżnonowogrodzki Нижегородская область 52, 152 RU-NIZ
Obwód nowogrodzki Новгородская область 53 RU-NGR
Obwód nowosybirski Новосибирская область 54, 154 RU-NVS
Obwód omski Омская область 55 RU-OMS
Obwód orenburski Оренбургская область 56 RU-ORE
Obwód orłowski Орловская область 57 RU-ORL
Obwód penzeński Пензенская область 58 RU-PNZ
Obwód pskowski Псковская область 60 RU-PSK
Obwód riazański Рязанская область 62 RU-RYA
Obwód rostowski Ростовская область 61, 161 RU-ROS
Obwód sachaliński Сахалинская область 65 RU-SAK
Obwód samarski Самарская область 63, 163 RU-SAM
Obwód saratowski Саратовская область 64, 164 RU-SAR
Obwód smoleński Смоленская область 67 RU-SMO
Obwód swierdłowski Свердловская область 66, 96 RU-SVE
Obwód tambowski Тамбовская область 68 RU-TAM
Obwód tiumeński Тюменская область 72 RU-TYU
Obwód tomski Томская область 70 RU-TOM
Obwód tulski Тульская область 71 RU-TUL
Obwód twerski Тверская область 69 RU-TVE
Obwód uljanowski Ульяновская область 73, 173 RU-ULY
Obwód włodzimierski Владимирская область 33 RU-VLA
Obwód wołgogradzki Волгоградская область 34 RU-VGG
Obwód wołogodzki Вологодская область 35 RU-VLG
Obwód woroneski Воронежская область 36, 136 RU-VOR
Moskwa Miasto Moskwa г. Москва 77, 97, 99, 177, 197, 199 RU-MOW
Miasto Petersburg г. Санкт-Петербург 78, 98, 178 RU-SPE
Żydowski Obwód Autonomiczny Еврейская автономная область 79 RU-YEV
Nieniecki Okręg Autonomiczny Ненецкий автономный округ 83 RU-NEN
Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny – Jugra Ханты-Мансийский автономный округ — Югра 86 RU-KHM
Czukocki Okręg Autonomiczny Чукотский автономный округ 87 RU-CHU
Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny Ямало-Ненецкий автономный округ 89 RU-YAN
Terytoria poza granicami Federacji Rosyjskiej, podlegające Ministerstwu Spraw Wewnętrznych Rosji (Bajkonur, stacje polarne w Antarktyce) Территории, находящиеся за пределами РФ, обслуживаемые органами внутренних дел Российской Федерации
(Байконур, антарктические станции) 		84 —
Podmioty federalne znajdujące się na międzynarodowo uznawanym terytorium ukraińskim
 Doniecka Republika Ludowa Донецкая Народная Республика
 Ługańska Republika Ludowa Луганская Народная Республика
Obwód chersoński Херсонская область
Obwód zaporoski Запорожская область
Republika Krymu Республика Крым
Miasto Sewastopol г. Севастополь

Okręgi federalne[edytuj | edytuj kod]

Nr Nazwa polska Nazwa rosyjska Stolica
1 Centralny Okręg Federalny Центральный федеральный округ Moskwa
2 Południowy Okręg Federalny Южный федеральный округ Rostów nad Donem
3 Północno-Zachodni Okręg Federalny Северо-Западный федеральный округ Petersburg
4 Dalekowschodni Okręg Federalny Дальневосточный федеральный округ Władywostok[22]
5 Syberyjski Okręg Federalny Сибирский федеральный округ Nowosybirsk
6 Uralski Okręg Federalny Уральский федеральный округ Jekaterynburg
7 Nadwołżański Okręg Federalny Приволжский федеральный округ Niżny Nowogród
8 Północnokaukaski Okręg Federalny Северо-Кавказский федеральный округ Piatigorsk

Regiony ekonomiczne[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Regiony ekonomiczne Rosji.
Nr Nazwa polska Nazwa rosyjska
1 Centralny region ekonomiczny Центральный экономический район
2 Centralno-Czarnoziemny region ekonomiczny Центральночернозёмный экономический район
3 Wschodniosyberyjski region ekonomiczny Восточносибирский экономический район
4 Dalekowschodni region ekonomiczny Дальневосточный экономический район
5 Północny region ekonomiczny Северный экономический район
6 Północnokaukaski region ekonomiczny Северокавказский экономический район
7 Północno-Zachodni region ekonomiczny Северозападный экономический район
8 Powołżański region ekonomiczny Приволжский экономический район
9 Uralski region ekonomiczny Уральский экономический район
10 Wołżańsko-Wiacki region ekonomiczny Волго-Вятский экономический район
11 Zachodniosyberyjski region ekonomiczny Западносибирский экономический район
12 Królewiecki region ekonomiczny (SSE) Калининградский экономический район

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ «Общероссийский классификатор экономических регионов. ОК 024-95» (утв. Постановлением Госстандарта России от 27.12.1995 N 640). consultant.ru.
  2. ↑ Подписан Договор о принятии Республики Крым в Российскую Федерацию. Администрация Президента РФ.. [dostęp 2014-03-19].
  3. ↑ Договор между Российской Федерацией и Республикой Крым о принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов. Администрация Президента РФ.. [dostęp 2014-03-19].
  4. ↑ Федеральный закон «О ратификации Договора между Российской Федерацией и Республикой Крым о принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов». Администрация Президента РФ, 2014-03-21. [dostęp 2014-03-21].
  5. ↑ Федеральный конституционный закон «О принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов – Республики Крым и города федерального значения Севастополя». Администрация Президента РФ, 2014-03-21. [dostęp 2014-03-21].
  6. ↑ Указ Президента Российской федерации «Об образовании Крымского федерального округа». Администрация Президента РФ, 2014-03-21. [dostęp 2014-03-21].
  7. ↑ a b Uniwersytet Wrocławski, Studium Europy Wschodniej: Putin likwiduje Krymski Okręg Federalny i przetasowuje kadry. 2016-07-29.
  8. ↑ Zgromadzenie Ogólne ONZ potępia aneksję Krymu
  9. ↑ Backing Ukraine’s territorial integrity, UN Assembly declares Crimea referendum invalid, UN News Centre, 27 marca 2014
  10. ↑ MSZ RP: Przyłączenie Krymu do Rosji w świetle prawa międzynarodowego. msz.gov.pl, 2014-08-08. [dostęp 2019-01-20].
  11. ↑ Polskie Radio: Rada Bezpieczeństwa ONZ o Krymie. Aneksja jest nielegalna.. 2018-03-16. [dostęp 2019-01-20].
  12. ↑ MSZ RP: Deklaracja w sprawie nieuznania aneksji Krymu. msz.gov.pl, 2018-07-25. [dostęp 2019-01-20].
  13. ↑ Visiting Russia, Fidel Castro’s Son Scoffs at U.S. Sanctions Over Crimea.
  14. ↑ Nicaragua recognizes Crimea as part of Russia.
  15. ↑ КНДР одобрила присоединение Крыма к России.
  16. ↑ Gunmen Seize Government Buildings in Crimea.
  17. ↑ Afganistan poparł aneksję Krymu. Kto jeszcze uznaje przynależność półwyspu do Rosji?, gazeta.pl, 24 marca 2014
  18. ↑ Territorial integrity of Ukraine: resolution adopted by the General Assembly
  19. ↑ Krym wchłonięty. Putin zlikwidował Krymski Okręg Federalny. kresy24.pl, 2016-07-29.
  20. ↑ Są pierwsze wyniki "referendów" na okupowanych ziemiach Ukrainy. Zgodnie z planem Putina. money.pl, 2022-09-27. [dostęp 2023-08-21].
  21. ↑ Marek Menkiszak, Maria Domańska: Rosja ogłasza aneksję czterech regionów Ukrainy. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2022-10-03. [dostęp 2023-08-21]. (pol.).
  22. ↑ Центр Дальневосточного федерального округа перенесён во Владивосток, Президент России [dostęp 2018-12-26] (ros.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Podziały administracyjne państw Europy
Terytoria zależne i państwa nieuznawane

Europa zaznaczona na mapie Ziemi

Podziały administracyjne państw Azji
Podmioty o ograniczonym uznaniu międzynarodowym

Azja

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Podział_administracyjny_Rosji&oldid=71109168”