Podział administracyjny Wrocławia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Podział administracyjny Wrocławia – podział terytorialny miasta Wrocławia na jednostki pomocnicze gminy. Od 1991 roku są to osiedla, których obecnie jest 48.

Rozwój terytorialny miasta

Aktualny podział administracyjny (od 1991)[edytuj | edytuj kod]

Podział na osiedla[edytuj | edytuj kod]

W 1991 roku Rada Miejska Wrocławia zlikwidowała istniejące w czasach PRL urzędy dzielnicowe[1] i rozpoczęła trwający cały okres lat 90. proces łączenia byłych instytucji dzielnicowych w ogólnomiejskie. Jednakże instytucje państwowe są często nadal właściwe dla obszarów byłych dzielnic, jak np. sądy rejonowe, jednostki ZUS czy urzędy skarbowe. Ich nazwy używane są też w wielu innych sytuacjach, na przykład w przypadku zapomnienia przedwojennych nazw miejscowych (w szczególności na obszarze byłej dzielnicy Śródmieście), co często doprowadza do pomyłek, jak na przykład w przypadku dzielnicy Krzyki i osiedla o tej samej nazwie.

Utworzenie dzielnic samorządowych, na wzór warszawskich lub krakowskich było dyskutowane, podobnie jak utworzenie samorządowych organizacji byłych miast: Psiego Pola i Leśnicy, jednak dyskusje nie doprowadziły do wypracowania konkretnych rozwiązań. Uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia[2] utworzono w zamian osiedla, które posiadają rady osiedlowe i zarządy, spełniające ograniczone funkcje samorządowe[a]. Obecne granice osiedli zostały ustalone uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia z 21 stycznia 2016 roku[3], w której zmieniono granice niektórych osiedli.

Osiedla i dzielnice Wrocławia
Osiedle administracyjne
(od 1991) 		Liczba mieszkańców
w tys. 2017(2008) 		Zmiana liczby
ludności 2008-2017 		Liczba mieszkań (2017)[4] Powierzchnia (km²) Gęstość zaludnienia (os/km²) Dawna dzielnica Uwagi: osiedla,
jednostki przestrzenne 		Nazwa niemiecka
(do 1945)
Gajowice 24,8 (27,6) 10,4% 13 789 1,71 14502,92 Fabryczna Gabitz
Gądów-Popowice Południowe 25,8 (26,4) 2,3% 12 830 3,13 8242,81 Fabryczna
  • Klein-Gandau
  • Pöpelwitz
Grabiszyn-Grabiszynek 13,8 (13,1) 5,3% 8 217 4,09 3374,08 Fabryczna
  • Gräbschen
  • Leedeborn
Jerzmanowo-Jarnołtów-Strachowice-Osiniec 2,1 (1,8) 16,7% 666 17,21 122,02 Fabryczna
  • Hermannsdorf
  • Arnoldsmühle
  • Schöngarten
Kuźniki 5,9 (6,2) 4,8% 2 357 1,46 4041,10 Fabryczna Schmiedefeld
Leśnica 28,1 (21,4) 31,3% 12 806 40,92 686,71 Fabryczna
  • Deutsch-Lissa
  • Stabelwitz
  • Goldschmieden
  • Marschwitz
  • Rathen
  • Muckerau
  • Heidau
  • Saara
  • Altenhain
Maślice 10,1 (6,4) 57,8% 5 125 6,61 1527,99 Fabryczna Masselwitz
Muchobór Mały 8,4 (8,8) 4,5% 3 455 4,96 1693,55 Fabryczna Klein-Mochbern
Muchobór Wielki 12,2 (7,8) 56,4% 7 093 6,86 1778,43 Fabryczna Groß-Mochbern
Nowy Dwór 16,4 (18,2) 9,9% 6 902 1,91 8586,39 Fabryczna Mariahöfchen
Oporów 7,0 (6,4) 9,4% 3 317 6,46 1083,59 Fabryczna Opperau
Pilczyce-Kozanów-Popowice Północne 33,5 (36,3) 7,7% 16 143 8,53 3927,32 Fabryczna
  • Pilsnitz
  • Cosel
  • Pöpelwitz
Pracze Odrzańskie 5,0 (3,2) 56,2% 2 688 10,02 499,00 Fabryczna
  • Herrnprotsch
  • Johannisber
  • Neusand
Żerniki 3,9 (3,4) 14,7% 1 495 3,90 1000,00 Fabryczna Neukirch
Bieńkowice 0,5 (0,5) 0,0% 179 1,43 349,65 Krzyki Benkwitz
Borek 13,0 (13,9) 6,5% 7 582 2,75 4727,27 Krzyki Kleinburg
Brochów 7,4 (5,0) 48,0% 3 894 3,73 1983,91 Krzyki Brockau
Gaj 20,3 (19,7) 3,0% 10 493 2,60 7807,69 Krzyki Herdain
Huby 21,1 (23,3) 9,4% 10 962 2,06 10242,72 Krzyki Huby, Glinianki Huben, Lehmgruben
Jagodno 5,6 (2,0) 180,0% 4 337 3,42 1637,43 Krzyki
Klecina 6,5 (5,2) 25,0% 3 836 3,76 1728,72 Krzyki Klettendorf
Krzyki-Partynice 19,9 (13,3) 49,6% 12 532 5,25 3790,48 Krzyki
  • Krietern
  • Hartlieb
Księże 5,9 (4,8) 22,9% 3 531 10,24 576,17 Krzyki
  • Tschansch
  • Althofnass
  • Ottwitz
  • Pirscham
  • Neuhaus
Ołtaszyn 6,6 (4,9) 34,7% 3 191 3,37 1958,46 Krzyki Oltaschin (później: Herzogshufen)
Powstańców Śląskich 28,2 (32,1) 12,1% 17 252 2,37 11898,73 Krzyki popularnie Południe, obejmuje także Dworek
i część historycznych Gajowic 		Kaiser-Wilhelm-Viertel
Przedmieście Oławskie 22,3 (24,2) 7,9% 14 268 5,96 3741,61 Krzyki Ohlauer Vorstadt
Tarnogaj 6,8 (4,9) 38,8% 6 036 2,94 2312,93 Krzyki Dürrgoy
Wojszyce 5,9 (4,1) 43,9% 3 160 3,27 1804,28 Krzyki Woischwitz (później: Hoinstein)
Karłowice-Różanka 33,6 (35,3) 4,8% 16 233 10,68 3146,07 Psie Pole
  • Carlowitz
  • Rosenthal
  • Friedewalde
  • Polinke
  • Lilenthal
Kleczków 6,4 (6,7) 4,5% 4 725 1,87 3422,46 Psie Pole Kletschkau
Kowale 2,3 (2,1) 9,5% 933 6,42 358,26 Psie Pole Cawallen
Lipa Piotrowska 1,8 (0,5) 260,0% 1 662 2,88 625,00 Psie Pole Leipe-Petersdorf
Osobowice-Rędzin 3,0 (2,3) 30,4% 1 409 18,62 161,12 Psie Pole
  • Oswitz
  • Ransern
Pawłowice 2,2 (1,9) 15,8% 771 4,43 496,61 Psie Pole Pawelwitz (później: Wendelborn)
Polanowice-Poświętne-Ligota 4,5 (3,6) 25,0% 2 826 5,63 799,29 Psie Pole
  • Sternsiedlung Rosenthal
  • Pohlanowitz
  • Lilenthal
Psie Pole-Zawidawie 29,6 (25,5) 16,1% 14 277 16,43 1801,58 Psie Pole
  • Hundsfeld
  • Sakrau
  • Görlitz
  • Glockschütz
Sołtysowice 3,7 (2,9) 27,6% 2 223 4,54 814,98 Psie Pole Schottwitz
Swojczyce-Strachocin-Wojnów 6,3 (4,7) 34,0% 4 170 12,47 505,21 Psie Pole
  • Strachate (później: Drachenwald)
  • Schwoitsch (później: Güntherbrücke)
  • Drachenbrunn
  • Popel
Świniary 0,7 (0,8) 12,5% 259 9,13 76,67 Psie Pole
Widawa 1,6 (1,4) 14,3% 580 4,09 391,20 Psie Pole Weide
Przedmieście Świdnickie 14,6 (17,0) 14,1% 10 372 1,50 9733,33 Stare Miasto Schweidnitzer Vorstadt
Stare Miasto 10,3 (12,5) 17,6% 6 699 2,00 5150,00 Stare Miasto historyczne Stare Miasto i Nowe Miasto Altstadt, Neustadt
Szczepin 20,9 (23,2) 9,9% 13 365 4,39 4760,82 Stare Miasto niegdyś Przedmieście Mikołajskie Tschepine, Nikolai-Vorstadt
Biskupin-Sępolno-Dąbie-Bartoszowice 22,1 (22,3) 0,9% 10 043 5,89 3752,12 Śródmieście
  • Bartheln
  • Bischofswalde
  • Grüneiche
  • Zimpel
Nadodrze 24,8 (28,0) 11,4% 14 211 1,98 12525,25 Śródmieście Oder-Vorstadt
Ołbin 34,6 (39,2) 11,7% 19 020 2,61 13256,71 Śródmieście Elbing
Plac Grunwaldzki 14,5 (15,3) 5,2% 7 399 1,44 10069,44 Śródmieście obejmuje tereny dawnej wsi Rybaki Fischerau
Zacisze-Zalesie-Szczytniki 4,7 (4,1) 14,6% 1 536 3,67 1280,65 Śródmieście
  • Scheitnig
  • Wilhelmsruh
  • Leerbeuthel, Leerbeutel



Podział według Studium[edytuj | edytuj kod]

W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia[5] użyty został zupełnie inny podział miasta, odpowiadający stosunkom urbanistycznym miasta, na zespoły dzielnicowe oraz tych zespołów na tereny planowania: zespoły urbanistyczne i obszary rozwoju.

  • Śródmiejski Zespół Dzielnicowy
  • Gądowski Zespół Dzielnicowy
  • Krzycki Zespół Dzielnicowy
  • Oławski Zespół Dzielnicowy
  • Karłowicki Zespół Dzielnicowy
  • Leśnicki Zespół Dzielnicowy
  • Zespół Dzielnicowy Psiego Pola

Historyczne podziały administracyjne Wrocławia[edytuj | edytuj kod]

Podział administracyjny do 1945[edytuj | edytuj kod]

Do 1945 roku Wrocław (wówczas Breslau) podzielony był dwustopniowo: na Stadteile (części miasta) odpowiadające dawnym przedmieściom, zaś te dzieliły się na Viertel (dzielnice), czasem administracyjnie łączone ze sobą, wywodzące się z pierwotnego podziału średniowiecznego miasta na cztery części, czyli Viertel (stan na lata 1904–1911)[c]

Okolice Wrocławia w 1900

Stare Miasto (Altstadt)[edytuj | edytuj kod]

  • Schloßviertel (Dzielnica Zamkowa)
  • Taschenviertel (Dzielnica Sakwowa)
  • Neumarktviertel (Dzielnica Nowego Targu)
  • Elisabethviertel (Dzielnica św. Elżbiety)

Przedmieście Odrzańskie (Oder-Stadtteil)[edytuj | edytuj kod]

Przedmieście Piaskowe (Sand-Stadtteil)[edytuj | edytuj kod]

  • Domviertel (Dzielnica Katedralna; Ostrów Tumski)
  • Hochschulviertel (Dzielnica Akademicka); Neu-Scheitnig (Nowe Szczytniki)
  • Sternviertel (Dzielnica Gwieździsta)
  • Michaelisviertel (Dzielnica św. Michała)
  • Scheitnig (Szczytniki)
  • Leerbeutel (Zalesie)

Przedmieście Oławskie (Ohlauer Stadteil)[edytuj | edytuj kod]

  • Mauritiusviertel (Dzielnica św. Maurycego)
  • Ohleviertel (Dzielnica Oławska)
  • Morgenau (Rakowiec)
  • Parschner Viertel (Parczów)

Przedmieście Strzelińskie (Strehlener Stadteil)[edytuj | edytuj kod]

Przedmieście Świdnickie (Schweidnitzer Stadtteil)[edytuj | edytuj kod]

  • Tauentzienviertel (Dzielnica Tauentziena)
  • Siebenhufen (Siedem Łanów)
  • Gabitz (Gajowice)
  • Neudorf (Nowa Wieś)
  • Kleinburg (Borek)
  • Kaiser-Wilhelm-Viertel (Dzielnica Cesarza Wilhelma)

Przedmieście Mikołajskie (Nikolai-Stadteil)[edytuj | edytuj kod]

  • Friedrich-Wilhelm-Viertel (Dzielnica Fryderyka Wilhelma)
  • Märkisches Viertel (Dzielnica Markijska)
  • Tschepine (Szczepin)
  • Pöpelwitz (Popowice)
  • Zankholz (Sporny Las)

Podział administracyjny 1945-1952[edytuj | edytuj kod]

Podział Wrocławia na obwody w latach 1946–1951

Przejęcie władzy w mieście przez polską administrację w roku 1945 spowodowało także zmiany w podziale administracyjnym Wrocławia. Dotychczasowy podział stosowany przez Niemców przestał obowiązywać, w jego miejsce zarząd miasta wprowadził podział na 12 nowych jednostek – obwodów, ale już w roku 1946 ich liczba zmniejszyła się do ośmiu. Instytucją zarządzającą każdym z ośmiu obwodów był Miejski Urząd Obwodowy – jednostka pomocnicza Zarządu Miasta. W roku 1951 cztery obwody zwiększyły swoją powierzchnię o przyłączone do miasta osiedla. Podział Wrocławia na osiem obwodów przestał obowiązywać w roku 1952, kiedy to zastąpiono je pięcioma dzielnicami, których granice częściowo pokrywały się z granicami dawnych obwodów. Poszczególne obwody obejmowały następujące osiedla:

  • Obwód I – Stare Miasto, Przedmieście Oławskie, Księże Małe, Księże Wielkie i południowo-wschodnie osiedla, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Hercena 12
  • Obwód II – obszar ograniczony korytem Odry, Starej Odry i Kanału Miejskiego, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Stalina 62 (dzisiejsza Jedności Narodowej)
  • Obwód III – południowe osiedla Wrocławia, w roku 1951 dołączono Brochów, Bieńkowice, Jagodno, Klecinę, Lamowice Stare, Ołtaszyn i Wojszyce, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Kościuszki 31
  • Obwód IV – południowo-zachodnie osiedla miasta, obszar późniejszej dzielnicy Fabryczna, w roku 1951 dołączono Oporów i Muchobór Wielki, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Podwale Mikołajskie 13
  • Obwód V – obszar tzw. Wielkiej Wyspy, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Partyzantów 68
  • Obwód VI – północne osiedla Wrocławia, w roku 1951 dołączono Sołtysowice, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Kasprowicza 46
  • Obwód VII – Psie Pole i wschodnie osiedla miasta, w roku 1951 dołączono Zakrzów, Zgorzelisko i Wojnów, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Krzywoustego 290
  • Obwód VIII – Leśnica i zachodnie osiedla miasta, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Skoczylasa 16

Podział administracyjny 1952-1990[edytuj | edytuj kod]

Po reformie administracyjnej w roku 1950 podzielono Wrocław na pięć dzielnic, z dzielnicowymi radami narodowymi jako organami jednolitej władzy państwowej.

W nawiasie podano datę przyłączenia do Wrocławia; brak takiej daty oznacza, iż osiedle jest częścią średniowiecznego jądra miasta.

Pięć dzielnic Wrocławia

Stare Miasto[edytuj | edytuj kod]

Śródmieście[edytuj | edytuj kod]

Krzyki[edytuj | edytuj kod]

Psie Pole[edytuj | edytuj kod]

Fabryczna[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nowy podział miasta wprowadzony został w roku 1991 uchwałą nr XVIII/100/91 Rady Miejskiej Wrocławia (dalej: RMW) z 6 lutego 1991[2] rozpoczynającą proces konsultacji społecznych w sprawie zmian oraz końcową uchwałą nr XX/110/91 z 20 marca 1991[6]. W późniejszych latach zasadniczy podział nie uległ istotnym zmianom, dokonywano tylko drobnych korekt i uściśleń uchwałami:
    • XXV/259/96 RMW z 26.04.1996
    • XXIX/332/96 RMW z 20.09.1996
    • XXXVII/521/97 RMW z 25.04.1997
    • LII/812/98 RMW z 05.04.1998
    • XXIX/925/01 RMW z 18.01.2001 (uchylona)
    • L/1773/02 RMW z 04.07.2002 (uchylona)
    • XXXI/2280/04 RMW z 09.12.2004
    • XLVII/3060/06 RMW z 16.02.2006
    • LIV/3267/06 RMW z 06.07.2006
    • XXX/1017/09 RMW z 15.01.2009
    • XXIX/643/12 RMW z 05.07.2012[7]
    • XX/419/16 RMW z 21.01.2016[3]
  2. ↑ Aktualny (w 2019 r.) wykaz ulic należących do poszczególnych osiedli zawiera załącznik do uchwały XXIX/643/12 Rady Miejskiej Wrocławia z 5 lipca 2012[7], natomiast szczegółową mapę z podziałem na osiedla – załącznik do uchwały XX/419/16 Rady Miejskiej z 21 stycznia 2016[3].
  3. ↑ Na podstawie mapy rozwoju terytorialnego Wrocławia.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Uchwała nr XXX/179/91 Rady Miejskiej Wrocławia z 5 października 1991.
  2. ↑ a b Załącznik do uchwały nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia z 20 marca 1991.
  3. ↑ a b c Uchwała nr XX/419/16 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 21 stycznia 2016 r. zmieniająca uchwałę nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia w sprawie podziału Wrocławia na osiedla. [w:] Dz. Urz. Woj. 2016.465 [on-line]. Wojewoda Dolnośląski, 2016-01-29. [dostęp 2019-10-16]. (pol.).
  4. ↑ Małgorzata Wieliczko, Reforma wrocławskich osiedli. Fundusz osiedlowy. 100 prac prezydenta Jacka Sutryka [online], wroclaw.pl [dostęp 2019-09-09] (pol.).
  5. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.
  6. ↑ Uchwała nr XVIII/100/91 Rady Miejskiej Wrocławia z 6 lutego 1991.
  7. ↑ a b Uchwała nr XXIX/643/12 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie zmiany uchwały nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia w sprawie podziału Wrocławia na osiedla. [w:] Dz. Urz. Woj. 2012.2862 [on-line]. 2012-08-10. [dostęp 2019-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-16)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Dzielnice administracyjne (1952–1990) i osiedla Wrocławia
Fabryczna
Krzyki
Psie Pole
Stare Miasto
Śródmieście

Herb Wrocławia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Podział_administracyjny_Wrocławia&oldid=72634480”