Sikora północna

Sikora północna
	Poecile cinctus
	(Boddaert, 1783)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	sikory
Rodzaj	Poecile
Gatunek	sikora północna
Synonimy
	Parus cinctus Boddaert, 1783; Poecile cincta (Boddaert, 1783);
	Parus cinctus Boddaert, 1783; Poecile cincta (Boddaert, 1783);
Podgatunki
	P. c. lapponicus (Lundahl, 1848); P. c. cinctus (Boddaert, 1783); P. c. sayanus Sushkin, 1904; P. c. lathami (Stephens, 1817);
	P. c. lapponicus (Lundahl, 1848); P. c. cinctus (Boddaert, 1783); P. c. sayanus Sushkin, 1904; P. c. lathami (Stephens, 1817);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Sikora północna^[4] (Poecile cinctus) – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae), występujący w północnej Europie, północnej i środkowej Azji oraz północno-zachodniej Ameryce Północnej. Nie jest zagrożony.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Tak jak inne gatunki sikorowatych z rodzaju Poecile czasem jest umieszczana w ogólnym rodzaju Parus, ale wyniki szerokich badań morfologiczno-genetycznych wyraźnie pokazują, że razem z innymi spokrewnionymi gatunkami z północnej półkuli sikora północna tworzy osobny rodzaj Poecile.

Wyróżniono cztery podgatunki P. cinctus^[2]^[5]:

P. cinctus lapponicus – północna Skandynawia i północna europejska część Rosji.
P. cinctus cinctus – północno-wschodnia europejska część Rosji, Syberia aż po Morze Beringa i Kamczatkę, na południe aż po jezioro Bajkał i północno-środkową Mongolię.
P. cinctus sayanus – południowa Syberia i północno-zachodnia Mongolia.
P. cinctus lathami – Alaska, Jukon i północno-zachodnie obrzeża Terytoriów Północno-Zachodnich w Kanadzie.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wygląd zewnętrzny: brązowo-szara „czapeczka” i tył szyi, duże białe policzki, czarne gardło przechodzące w rogach w kolor szary, pierś biała, podskrzydle i dół ciała cynamonowy, skrzydła i ogon ciemnoszare. Samice i młode ptaki są ubarwione tak samo jak samce, ale są od nich mniejsze.
Rozmiary: długość ciała ok. 13,5 cm
Masa ciała: od 11 g do 16 g

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Ptak ten zamieszkuje ogromny obszar Eurazji od Norwegii po Półwysep Czukocki i Kamczatkę (na południu po Mongolię) oraz północno-zachodnią Amerykę Północną – Alaskę, kanadyjski Jukon i północno-zachodnie obrzeża Terytoriów Północno-Zachodnich (ogólnie ponad 10 milionów km²). Jest ptakiem osiadłym, który może przetrwać srogie zimy dzięki dużym zapasom żywności gromadzonej w ciągu całego roku.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Owady i ich larwy, nasiona i owoce drzew i innych roślin. Robi zapasy żywności, które chowa na końcach gałęzi, w szparach w korze i w mchu. Pojedynczy ptak może tak schować nawet 15 kg pożywienia, ale potrzebuje tylko ok. 15% z tego zapasu, żeby przezimować.

Lęgi[edytuj | edytuj kod]

Gniazdo: Opuszczone dziuple dzięciołów lub naturalne wgłębienia w drzewach.
Jaja, wysiadywanie i pisklęta: Samica składa od 6 do 10 jaj w połowie maja (im bardziej na północ tym później) i wysiaduje je od 15 do 18 dni. Przez następne 19–20 dni młode są karmione przez oboje rodziców, dopóki młode nie opuszczą gniazda.

Status[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN sikora północna klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 15–26 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Poecile cinctus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Gosler, A. & Clement, P.: Siberian Tit (Poecile cinctus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-25].
↑ ^a ^b Poecile cinctus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Paridae Vigors, 1825 - sikory - Tits, chickadees (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-15].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-15]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Alderfer J.; 2005: Complete Birds Of North America; National Geographic Society.
Alderfer J., Dunn J.; 2006: National Geographic Field Guide to the Birds of North America, Fifth Edition; National Geographic Society.
Gill, F. B., Slikas, B., & Sheldon, F. H.. Phylogeny of titmice (Paridae): II. Species relationships based on sequences of the mitochondrial cytochrome-b gene. „Auk”. 122, s. 121–143, 2005. DOI: 10.1093/auk/122.1.121. (ang.).
Kaufman K.; 2005: Field Guide to Birds of North America; Houghton Mifflin.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Poecile cinctus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Gosler, A. & Clement, P.: Siberian Tit (Poecile cinctus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-25].

[iucn-3] Poecile cinctus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Paridae Vigors, 1825 - sikory - Tits, chickadees (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-15].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-15]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]