Pojana zachodnioafrykańska
| ||
| Poiana leightoni[1] | ||
| Pocock, 1908 | ||
_Poiana_leightoni.jpg)
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Rząd | drapieżne | |
| Podrząd | kotokształtne | |
| Rodzina | wiwerowate | |
| Podrodzina | wiwery | |
| Rodzaj | pojana | |
| Gatunek | pojana zachodnioafrykańska | |
| Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Pojana zachodnioafrykańska[4] (Poiana leightoni) – gatunek ssaka z rodziny wiwerowatych (Viverridae). Gatunek słabo poznany, występujący w zachodniej Afryce. Według IUCN jest narażony na wyginięcie.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Pojana zachodnioafrykańska występuje w południowo-zachodniej części Wybrzeża Kości Słoniowej oraz we wschodniej Liberii[3][5][6]. Obecność tego gatunku w południowo-wschodniej Gwinei wymaga potwierdzenia[3][5].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy opisał brytyjski zoolog Reginald Innes Pocock w 1908 roku na łamach Proceedings of the Zoological Society of London jako podgatunek pojany kongijskiej (P. richardsonii)[2]. Miejsce typowe odłowu holotypu autor określił jako: „Piętnaście do dwudziestu mil na zachód od Putu Mountains, które leżą na zachód od Duobe i rzeki Cavalla. Rzeka Cavalla jest wschodnią linią graniczną pomiędzy Liberią a Wybrzeżem Kości Słoniowej, a Duobe jest jednym z jej dopływów i przyłącza się do Cavally około siedemdziesiątej mil w linii prostej od jej ujścia, płynąc ponad sto mil niemal równolegle do głównego nurtu Cavally” (Liberia)[2]. Takson monotypowy[6][5].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa rodzajowa pochodzi najprawdopodobniej od drugiego człony nazwy Fernando Po (obecnie Bioko), wyspy, z której pochodził gatunek typowy[7].
Epitet gatunkowy honoruje Leonarda Leightona, z którego kolekcji pochodził holotyp[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 30–38 cm, ogona 35–40 cm; masa ciała 500–700 g[5]. Niewielki, smukły drapieżnik podobny do żenety. Sierść na grzbiecie jest miękka i bardzo krótka, koloru żółtopłowego; owłosienie na stronie brzusznej jest białe. Na grzbiecie i bokach ciała występują duże nieregularne ciemne plamy, znacznie mniejsze na kończynach tylnych oraz na bokach w okolicy brzucha; plamy te są mniej lub bardziej uporządkowane w czterech do pięciu podłużnych rzędach i tworzą podłużne paski zachodzące aż na szyję[5]. Od połowy grzbietu do nasady ogona biegnie ciemny, czasami przerywany pas. Na ogonie występuje dziesięć do dwunastu ciemnych pierścieni w kształcie szewronu (węższe na boku i dole ogona)[8]. Wzór zębowy: I 3/3, C 1/1, P 4/4, M 1/2 = 38[5].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Pojana zachodnioafrykańska zamieszkuje baldachim wilgotnych lasów tropikalnych, gdzie podobno buduje gniazda na wysokości co najmniej dwóch metrów nad ziemią, w których może odpoczywać w ciągu dnia[3][5]. Po kilku dniach opuszcza gniazdo, budując następne w innym miejscu[9]. Nie ma informacji na temat aktywności dobowej[5].
Dieta tego drapieżnika jest słabo poznana; zjada owady, ptaki oraz materiał roślinny, najprawdopodobniej poluje też na gryzonie i ewentualnie gady[5][9].
Nic nie wiadomo na temat rozrodu i wychowu młodych[5].
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU (ang. Vulnerable – narażony na wyginięcie)[3]. Gatunek ten znany jest tylko z kilkunastu okazów muzealnych; najnowszymi rekordami są dwie skórki zebrane w 1988 roku we wschodniej Liberii[5]. Nie ma wiarygodnych informacji o stanie populacji tego gatunku[3]. Główne zagrożenia dla niego nie są znane, ale prawdopodobnie ssak ten jest zagrożony utratą siedlisk w górnych lasach Gwinei. Priorytetem dla tego gatunku są badania mające na celu określenie zakresu jego występowania, stanu populacji oraz jego trybu życia[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Poiana leightoni, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c d R.I. Pocock. Report upon a Small Collection of Mammalia brought from Liberia by Mr. Leonard Leighton. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1907 (2), s. 1043, 1907 (ang.).
- ↑ a b c d e f P. Gaubert, E. Do Linh San, Poiana leightoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2015-4 [dostęp 2016-06-11] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 141. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol.)
- ↑ a b c d e f g h i j k l A.P. Jennings, G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 215. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.)
- ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Poiana leightoni. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2016-06-11]
- ↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 555, seria: North American Fauna. (ang.)
- ↑ D.R. Rosevear: The carnivores of West Africa. London: Trustees of the British Museum (Natural History), 1974, s. 227–228. (ang.)
- ↑ a b H. Von Rompaey, M. Colyn: Poiana leightonii West African Linsang (West African Oyan). W: J. Kingdon, M. Hoffmann: Mammals of Africa. Cz. 5: Carnivores, Pangolins, Equids and Rhinoceroses. London: A&C Black, 2013, s. 251–252. ISBN 978-1408122570. (ang.)