Przejdź do zawartości

Pokrzywna (województwo opolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy wsi w województwie opolskim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Pokrzywna
wieś
Ilustracja
Panorama Pokrzywnej od strony Prudnika
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

nyski

Gmina

Głuchołazy

Wysokość

340–350 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

237[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-340[3]

Tablice rejestracyjne

ONY

SIMC

0494835

Położenie na mapie gminy Głuchołazy
Mapa konturowa gminy Głuchołazy, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Pokrzywna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pokrzywna”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pokrzywna”
Położenie na mapie powiatu nyskiego
Mapa konturowa powiatu nyskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Pokrzywna”
Ziemia50°17′13″N 17°27′10″E/50,286944 17,452778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Pokrzywna (daw. Dzików, niem. Wildgrund) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest w Górach Opawskich. Przepływa przez nią rzeka Złoty Potok i potok Bystry Potok.

W latach 1945–1975 w powiecie prudnickim, od 30 października 1975 w powiecie nyskim. W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Moszczanka, a w latach 1973–1975 do gminy Prudnik w powiecie prudnickim[5]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 237 osób[2].

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Pokrzywna znajduje się w południowo-zachodniej części Polski. Leży na ziemi prudnickiej – regionie historyczno-kulturalnym, którego głównym ośrodkiem jest miasto Prudnik. Ziemia prudnicka stanowi zachodnią część Górnego Śląska[6]. Wieś jest oddalona o 10 km od Prudnika[7]. Pod względem administracyjnym Pokrzywna położona jest w południowej części województwa opolskiego, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy, tuż przy granicy z gminą Prudnik i powiatem prudnickim[8]. Swoim obszarem administracyjnym bezpośrednio sąsiaduje z terytorium Czech od strony południowej. Należy do Euroregionu Pradziad[9].

Wieś leży w Górach Opawskich (Sudety Wschodnie), na terenie Parku Krajobrazowego Góry Opawskie, którego jest siedzibą. Według podziału fizycznogeograficznego z 2017 dr. Krzysztofa Badory, Pokrzywna znajduje się w granicach mikroregionów Przedgórze Głuchołasko-Prudnickie (332.17.3) i Grzbiet Biskupiej Kopy (332.63.3)[10]. W granicach administracyjnych wsi znajdują się szczyty: Jodłowe Wzgórze, Olszak, Szyndzielowa Kopa, Zamkowa Góra[11]. W obszarze wsi przepływają rzeka Złoty Potok i potok Zamecki Potok. W miejscowości znajduje się kąpielisko.

Środowisko naturalne

[edytuj | edytuj kod]

Wpływ na klimat Pokrzywnej ma sąsiedztwo Gór Opawskich. Średnia temperatura roczna wynosi +7,7 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Pokrzywnej wynoszą 631 mm. Dominują wiatry zachodnie[12].

Nazwa

[edytuj | edytuj kod]

W 1565 miejscowość wzmiankowano jako Wildtgrund, w 1577 jako Woitschgrund, w 1587 jako Wiltgrund, a w XIX wieku – Wiltschgrund. Nazwy te wskazują na to, że wieś kojarzyła się z dzikim i nieprzejezdnym miejscem[13]. Niemiecką nazwę Wiltschgrund tłumaczy się na Wilcza Dolina, natomiast Wildtgrund – Dzika Dolina[14]. Wiltschgrund miało być zgermanizowaną formą słowiańskiego „wilcze”, od „wilka”[15]. Okoliczni mieszkańcy byli nękani przez wilki i niedźwiedzie[16]. W 1945 wieś nazwano Śląskim Ojcowem. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod nazwą Zwierzyniec[17]. Okresowo funkcjonowały też nazwy Dzików oraz Wilczy Dół.

Nazwa Pokrzywna oficjalnie została nadana 15 marca 1947 roku rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych[18]

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Wiltgrund (1587), Wildtgrund (1596), Wilschgrund (1784), Wilschgrund, Wildgrund (1845), Wilschgrund al. Wildgrund (1893), Wildgrund (1941), Wilgrund – Pokrzywna, -ej, pokrzywieński (1947), Pokrzywna, -nej (1982)[19].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Panorama Pokrzywnej (1903)

W okresie średniowiecza, przez okolicę Pokrzywnej przebiegała granica między posiadłościami biskupów wrocławskich i okręgiem Prudnika, leżącego do 1337 w granicach Moraw[20]. W rejonie Jarnołtówka i Pokrzywnej przekraczał granicę szlak handlowy i komunikacyjny z Wrocławia przez Nysę i Prudnik do Ołomuńca[21]. Był tutaj las należący do dóbr zamku prudnickiego już w XIII wieku[22]. Przy ujściu Bystrego Potoku funkcjonowała komora celna, a na Zamkowej Górze wznosił się kamienny zamek, który jako pograniczna warownia morawska stanowił ogniwo łańcucha pogranicznych obiektów obronnych, obejmującego zamek w Prudniku, zamek Edelštejn koło Zlatych Hor, warownie w Dębowcu i na górze Okopowa pod Prudnikiem. Warownia na Zamkowej Górze uległa zniszczeniu w XV wieku w czasie wojen husyckich (1428), lub krótko później (według legendy zamek miał stać się siedzibą rozbójników, w związku z czym został zniszczony przez mieszczan)[21].

Pokrzywna (Wildgrund od. Wiltschgrund) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na mapie z XIX wieku

Na początku XV wieku okolice późniejszej Pokrzywnej zostały podarowane Prudnikowi przez księcia Władysława Opolczyka[14]. Osada istniała już w I połowie XVI wieku. W 1551 roku Rada Miejska Prudnika założyła tu osadę leśną, która jednak rozwijała się wolno. W 1578, na polecenie Rady Miejskiej w Prudniku, w zachodniej części Pokrzywnej wzniesiono młyn, którego najemca w ramach podatku oddawał część zboża na zamek w Prudniku[23]. Następnie we wsi utworzono leśniczówkę. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego prudnickiego w Monarchii Habsburgów[24]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[25]. Do XIX wieku głównymi źródłami utrzymania ludności była praca w lesie oraz chałupnicze tkactwo. Następnie wieś rozwinęła się w związku z ruchem turystycznym w kierunku Biskupiej Kopy – powstały liczne gospody i pensjonaty (przed 1939 miejscowość dysponowała ponad setką miejsc noclegowych i stacją benzynową).

Pieczęć Pokrzywnej (1850)

W 1816 mieszkało tu 140 osób, w 1840 – 143, w 1871 – 304. W 1824 zniesiono pańszczyznę chłopów w Pokrzywnej wobec prudnickich mieszczan[26]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu literę W z lemieszami po prawej i lewej, a w otoku napis: WILSCHGRUND: GEM: S: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Pokrzywna / Powiat Prudnicki)[27]. Następnie Dębowiec, Wieszczyna i Pokrzywna posiadały wspólną pieczęć, która przedstawiała w polu literę W, napis: GEM: SIG: / NEUSTAEDT: CREIS, a w otoku napis: EICHHÄUSEL-NEUDECK · U: WILSCHGRUND (pol. Dębowiec, Wieszczyna, Pokrzywna / Powiat Prudnicki)[28]. W 1874 utworzono gminę zbiorową Moszczanka (Amtsbezirk Langenbrück), składającą się gromad Moszczanka i Pokrzywna[29].

10 lipca 1903 Pokrzywną i okoliczne miejscowości nawiedziła ogromna powódź. Zniszczony został wówczas wiadukt kolejowy pomiędzy Pokrzywną i Moszczanką[30]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 260 mieszkańców Pokrzywnej 258 posługiwało się językiem niemieckim, a 2 językiem polskim[31]. Przed I wojną światową zbudowana została droga z Pokrzywnej na Biskupią Kopę[32]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Pokrzywna znalazła się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[31].

Kąpielisko w Pokrzywnej w latach 30. XX wieku

Z inicjatywy starostwa Prudnika, w latach 1930–1932 w miejscu dawnego młyna w Pokrzywnej powstał zalew na Złotym Potoku o powierzchni ponad 1 ha oraz pojemności ok. 20 tys. m³, pełniący funkcje rekreacyjne oraz przeciwpowodziowe. Dzięki budowie zbiornika powstało atrakcyjne, położone w lesie kąpielisko z zapleczem gastronomicznym i noclegowym[21]. Prudnickie hufce pracy budowały w ramach robót publicznych nowe ścieżki i promenady. W Cichej Dolinie na zboczu Szyndzielowej Kopy, z inicjatywy radcy naukowego Konrada Hannaka oraz Klubu Narciarskiego i Tenisowego z Prudnika, zbudowano w 1931 skocznię narciarską[13]. Corocznie przez Pokrzywną przewijała się ponad stutysięczna rzesza turystów. Pokrzywna i Jarnołtówek posiadały status gminy turystycznej[32].

7 października 1938 przez Pokrzywną przejeżdżali m.in. Adolf Hitler i feldmarszałek Hermann Göring, którzy po wizytacji Kraju Sudetów udali się do Prudnika na pociąg, którym wrócili do Berlina[33]. W okresie II wojny światowej w Pokrzywnej pracowali robotnicy przymusowi z Polski, m.in. z miejscowości: Krzepice, Rzyki i Waksmund[34]. Walki w 1945 ominęły Pokrzywną[32]. Wycofujący się żołnierze niemieccy wysadzili jeden most kolejowy i dwa drogowe w Pokrzywnej[35]. Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[36]. Wówczas w Pokrzywnej została osiedlona część polskich repatriantów z Kresów Wschodnich. Niemieckojęzyczna ludność została wysiedlona na zachód w czerwcu 1946[32].

Położenie na mapie powiatu prudnickiego w 1975 r.

W latach 1945–1950 Pokrzywna należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Moszczanka[37], a w latach 1954–1972 do gromady Moszczanka[38]. Podlegała urzędowi pocztowemu w Prudniku[39].

Po 1945 kąpielisko w Pokrzywnej pełniło rolę zaplecza turystycznego i wypoczynkowego dla zakładów przemysłowych na Śląsku. Wypoczynkowe domy posiadało tu wiele kopalń Górnego Śląska[21]. Mosty zniszczone podczas II wojny światowej odbudował wydział powiatowy w Prudniku w 1948[40]. Swój ośrodek kolonijny w Pokrzywnej miało ZPB „Frotex” w Prudniku[41]. W latach 70. i 80. XX wieku nastąpił ponowny rozwój miejscowości. Powstawały tu ośrodki wypoczynkowe, kolonijne, budowane przez przedsiębiorstwa państwowe i zakłady pracy dla dzieci i dorosłych[42]. W ramach aktywizacji turystycznej, na terenie Pokrzywnej wzmożono inwestycje budowlane w postaci domów jednorodzinnych[43]. Od 1988 miejscowość jest siedzibą zarządu Parku Krajobrazowego Gór Opawskich. Zachowały się budynki pensjonatów o cechach budownictwa szwajcarskiego oraz tyrolskiego.

Żołnierze Strażnicy WOP Pokrzywna (1971)

Po 1945 roku do 31 października 1989 roku, stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza. W 1994 roku strażnica ponownie została utworzona w strukturach Straży Granicznej i funkcjonowała do marca 2001 roku, kiedy to została rozformowana. 12 marca 1951 ze strażnicy w Pokrzywnej doszło do największej lądowej ucieczki polskich żołnierzy na Zachód w czasach Polski Ludowej, zastępcy dowódcy strażnicy sierż. Jana Kępy z trzema żołnierzami strażnicy (st. strzelec – kucharz Zenon Majchrzak, strzelcy: Józef Gałuszewski, Józef Waszkiewicz), trzema żołnierzami 223 strażnicy WOP Zwierzynie (strzelcy: Józef Staniszewski, Karol Olszewski i Henryk Stańczak) oraz praczką Walerią Kaczor. Wszyscy uciekinierzy zostali pojmani. Kępa został skazany na karę śmierci i stracono go w Areszcie Śledczym w Bytomiu, pozostali otrzymali kary pozbawienia wolności[44].

Według uchwały podjętej w 1972 przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Prudniku, w Pokrzywnej zbudowano nowoczesną infrastrukturę i obiekty turystyczne w celu utworzenia ze wsi Pokrzywna i Jarnołtówek ośrodka turystyczno-wypoczynkowego. Realizacja planów dalszego rozwoju została przerwana, gdy przyłączono wsie do gminy Głuchołazy[26].

W 1997 Pokrzywna przystąpiła do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[45]. Po reformie administracyjnej w 1999 mieszkańcy Pokrzywnej zaczęli starać się o odłączenie wsi od gminy Głuchołazy i ponowne przyłączenie do gminy Prudnik, jako powody podając względy geograficzne, funkcjonalne i gospodarcze[46]. W październiku 1999 mieszkańcy Pokrzywnej przeprowadzili konsultacje społeczne, według których 105 osób opowiedziało się za przyłączeniem do gminy Prudnik, 9 wstrzymało się od głosu i nikt nie był przeciw. Urząd Gminy Głuchołazy unieważnił wynik konsultacji, natomiast burmistrz Prudnika Zenon Kowalczyk i wiceburmistrz Czesław Dumkiewicz poparli inicjatywę mieszkańców wsi. W marcu 2001 sporządzono pełną dokumentację z Pokrzywnej i Jarnołtówka w sprawie przejścia do gminy Prudnik. Z Pokrzywnej, na 115 głosujących, 112 było za Prudnikiem, natomiast w Jarnołtówku 404 osoby opowiedziały się za Prudnikiem, 10 było przeciw, a 5 nie zajęło stanowiska. Tym razem również spotkano się z unieważnieniem wyników przez burmistrza Głuchołaz. W maju 2001 Rada Miejska w Prudniku poprzez uchwałę zaakceptowała starania mieszkańców Pokrzywnej, Jarnołtówka i Trzebiny, a Rada Powiatu Prudnickiego przegłosowała uchwałę o niezajmowaniu stanowiska w tej sprawie[22]. Temat zmiany przynależności administracyjnej Pokrzywnej i Jarnołtówka powrócił do lokalnych mediów w lipcu 2022, ponownie znajdując poparcie burmistrza Prudnika[47][48][22].

Uchwałą z 18 grudnia 2020 Rady Miejskiej Prudnika wyznaczono na terenie gmin Prudnik i Głuchołazy aglomerację Prudnik o równoważnej liczbie mieszkańców 30667 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Prudnik, Chocim, Dębowiec, Jarnołtówek, Łąka Prudnicka, Moszczanka, Niemysłowice, Pokrzywna z oczyszczalnią ścieków w Prudniku[49].

Podczas powodzi we wrześniu 2024 woda zalała część ośrodków turystycznych we wsi[50]. Zniszczony został jeden dom[51]. Konstrukcja mostu w rejonie hotelu „Gorzelany” spadła z podpory. Woda zniszczyła także alejkę prowadzącą do kładki i jej otoczenie[50].

Przynależność państwowa i administracyjna

[edytuj | edytuj kod]
Przynależność polityczno-administracyjna wsi Pokrzywna
Okres Państwo Zwierzchnictwo Jednostka administracyjna
1551–1742 Monarchia Habsburgów Monarchia Habsburgów Święte Cesarstwo Rzymskie księstwo opolsko-raciborskie, powiat sądowy prudnicki
1742–1806 Królestwo Prus Królestwo Prus Święte Cesarstwo Rzymskie kamera wrocławska, departament wrocławski, powiat prudnicki
1806–1815 Królestwo Prus Królestwo Prus
1815–1871 prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1871–1918 Cesarstwo Niemieckie Cesarstwo Niemieckie Królestwo Prus, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1918–1919 Rzesza Niemiecka Republika Weimarska Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1919–1933 Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1933–1938 III Rzesza III Rzesza
1938–1941 Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1941–1945 Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1945–1946 Polska Rzeczpospolita Polska Okręg I (Śląsk Opolski)
1946–1950 województwo śląskie, powiat prudnicki, gmina Moszczanka
1950–1952 województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Moszczanka
1952–1954 Polska Polska Rzeczpospolita Ludowa
1954–1973 województwo opolskie, powiat prudnicki, gromada Moszczanka
1973–1975 województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Prudnik
1975–1989 województwo opolskie, gmina Głuchołazy
1989–1998 Polska Rzeczpospolita Polska
od 1999 województwo opolskie, powiat nyski, gmina Głuchołazy


Liczba mieszkańców wsi

[edytuj | edytuj kod]

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Pokrzywnej chronione są[58]:

  • domy mieszkalne, nr: 18, 19, 20, 29 (leśniczówka), 45
  • strażnica, obecnie Szkolne Schronisko Młodzieżowe, nr 72
  • trafostacja
  • most drogowy nad Złotym Potokiem (droga powiatowa 1616)
  • most drogowy nad Złotym Potokiem (droga powiatowa 1617)

Transport

[edytuj | edytuj kod]
Droga Pokrzywna–Wieszczyna w rejonie tranzytu czeskiego

Transport drogowy

[edytuj | edytuj kod]

Do Pokrzywnej można dojechać z Prudnika przez Łąkę Prudnicką (DK40) i Moszczankę, lub przez Dębowiec i Wieszczynę, a także z Głuchołaz przez Jarnołtówek[59]. W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajdują się drogi powiatowe: nr 1616O relacji Prudnik – Chocim – Dębowiec – Wieszczyna – Pokrzywna oraz nr 1618O relacji Łąka Prudnicka – Moszczanka – Pokrzywna[60].

Transport kolejowy

[edytuj | edytuj kod]

Pograniczem Pokrzywnej z Wieszczyną i Moszczanką biegnie linia kolejowa nr 333 Głuchołazy – Pokrzywna, przejeżdżają tędy pociągi czeskie. Nieczynna stacja kolejowa Pokrzywna znajduje się w Moszczance. Starostwo powiatu prudnickiego planuje utworzenie przystanku kolejowego pomiędzy Pokrzywną i Moszczanką[61]. Do 2007 na linii 333 między Pokrzywną i Wieszczyną funkcjonowało polsko-czeskie kolejowe przejście graniczne Głuchołazy-Jindřichov ve Slezsku.

Transport autobusowy

[edytuj | edytuj kod]
Przystanek autobusowy

Pokrzywna posiada połączenia autobusowe z Opolem, Prudnikiem, Nysą, Głuchołazami i Kędzierzynem-Koźlem[62]. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe – I na skrzyżowaniu od strony Prudnika i II przy drodze do Cichej Doliny od strony Głuchołaz[63].

Transport autobusowy w Pokrzywnej obsługiwany był przez PKS Prudnik[64]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[65]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[66], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[67]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[68]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Pokrzywnej i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[69]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[70].

Nawiązania i odniesienia w kulturze

[edytuj | edytuj kod]

W 1973 fotoreportaż telewizyjny Niedziela w Pokrzywnej w reżyserii Andrzeja Barszczyńskiego, przedstawiający ludzi spędzających czas wolny na kąpielisku w Pokrzywnej, zdobył nagrodę publiczności Złoty Kompas oraz Nagrodę Specjalną za „najciekawsze, oryginalne ujęcie tematu” na Festiwalu Filmów Krajoznawczych i Turystycznych w Warszawie[71].

Pokrzywna jest jednym z miejsc akcji powieści Lato umarłych snów autorstwa niemieckiego pisarza Harry’ego Thürka, przedstawiającej sytuację Niemców w Prudniku tuż po II wojnie światowej. Bohaterowie powieści w drodze do rodzinnego Prudnika nocowali przy miejscowym kąpielisku[72]. Jedna z głównych postaci pracowała później przy naprawie torów pobliskiej linii kolejowej[73].

Religia

[edytuj | edytuj kod]
Ołtarz polowy w Cichej Dolinie

Katolicy z Pokrzywnej należą do parafii Podwyższenia Świętego Krzyża w Moszczance (dekanat Prudnik)[74]. W Cichej Dolinie znajduje się ołtarz polowy, przy którym latem są odprawiane msze[75], a w Boże Narodzenie uroczysta pasterka[76][77], w której uczestniczą mieszkańcy Pokrzywnej, Jarnołtówka, Moszczanki, Prudnika, a także turyści[78].

Sport

[edytuj | edytuj kod]

W Cichej Dolinie na zboczu Szyndzielowej Kopy, z inicjatywy radcy naukowego Konrada Hannaka oraz Klubu Narciarskiego i Tenisowego z Prudnika, zbudowano w 1931 skocznię narciarską (Seiffentalschanze)[13]. Obiekt służył celom sportowym do końca lat 50. XX wieku, natomiast ostatnie zawody rozegrano na nim w 1947 roku[79].

Co roku od 2006 w ośrodkach wypoczynkowych w Pokrzywnej rozgrywany jest Międzynarodowy Turniej Szachowy „Puchar Gór Opawskich”[80].

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]
Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Pokrzywnej

Pokrzywna jest jedną ze wsi o największych walorach turystycznych w województwie opolskim[81]. Miejscowość jest znanym w województwie opolskim ośrodkiem wypoczynkowym. Nazywana bywa „Śląską Szwajcarią” oraz „Perłą Ziemi Prudnickiej”[82]. Jest tu dobrze rozwinięta baza noclegowa i gastronomiczna. Pokrzywna jest jedną z najczęściej odwiedzanych miejscowości w Górach Opawskich. Znajdują się tu m.in. Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Sudety”[83], Kompleks Hotelowy „Chrobry”[84], Hotel „Gorzelanny & Carina”[85], Hotel „Dębowe Wzgórze”[86], a także całoroczne Szkolne Schronisko Młodzieżowe, które jest członkiem Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych[87]. Dawny ośrodek wczasowo-kolonijny ZPB „Frotex” w Prudniku jest w stanie niedokończonej przebudowy[88].

Kąpielisko w Pokrzywnej

W Pokrzywnej znajduje się Interaktywny Park Rozrywki i Edukacji „Zaginione Miasto Rosenau”, otwarty 19 lipca 2014. Powstał on na bazie kąpieliska leśnego założonego w latach 30. XX wieku przez starostwo Prudnika. Park rozrywki zajmuje obszar 12 hektarów, a jego głównym tematem jest prudnicka legenda o osadzie Rosenau, która miała znajdować się pod Zamkową Górą[89]. We wsi funkcjonują dwa gospodarstwa agroturystyczne: „Pokrzywna 3" i „Panama”[90].

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Pokrzywnej[91].

Szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Przez Pokrzywną prowadzą szlaki turystyczne:

Restauracja „Dębowy Gościniec” w hotelu „Dębowe Wzgórze” w Pokrzywnej znajduje się na szlaku kulinarnym Opolski Bifyj[92].

Szlaki rowerowe

[edytuj | edytuj kod]

Przez Pokrzywną prowadzą szlaki rowerowe[93][94][95]:

  • szlak rowerowy czerwony Wieszczyna – Pokrzywna – Zamkowa Góra – Przełęcz pod Zamkową Górą – góra Srebrna Kopa – Przełęcz pod Kopą (Przełęcz Mokra) – góra Piekiełko – Jarnołtówek
  • szlak rowerowy niebieski Turystyczna trasa rowerowa Gór Opawskich (40 km): Prudnik – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – Chocim – Dębowiec – Wieszczyna – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice – Sławniowice
  • szlak rowerowy niebieski Trasa rowerowa PTTK nr 60-c: Prudnik – Prudnik, Osiedle Tysiąclecia – Lipno – Prudnik-Las – Dębowiec – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy – Kolonia Jagiellońska – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice – Kijów – Gościce
  • szlak rowerowy zielony Prudnik – Pokrzywna (10 km): Prudnik – Łąka Prudnicka – Moszczanka – Pokrzywna

Bezpieczeństwo

[edytuj | edytuj kod]

Bezpieczeństwo pożarowe w Pokrzywnej pod względem operacyjnym zabezpiecza interwencyjnie Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza PSP w Prudniku[96].

We wsi ma swoją siedzibę leśnictwo Pokrzywna, które należy do nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[97].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 106977.
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych – Poczta Polska. „Spis numerów adresowych”, s. według indeksu nazw, 2013. Warszawa: Poczta Polska S.A.. [dostęp online]. 
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197
  6. ↑ Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2025-09-26].
  7. ↑ Sołectwo Pokrzywna, „Głuchołaski Informator Samorządowy”, 1 (8), Głuchołazy: Urząd Miejski, 19 stycznia 2017, s. 3.
  8. ↑ Powiat Prudnicki – Regionalna Infrastruktura Informacji Przestrzennej województwa opolskiego [online], mapy.opolskie.pl [dostęp 2025-09-26].
  9. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-09-07].
  10. ↑ Krzysztof Badora. Mikroregiony fizycznogeograficzne Opolszczyzny. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”. Nr 37, s. 18–22, 2017. Opole. ISSN 1896-1460. OCLC 1051268260. 
  11. ↑ Pokrzywna [online], glucholazy.pl [dostęp 2022-05-23].
  12. ↑ Klimat: Pokrzywna: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-09-07].
  13. ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 697.
  14. ↑ a b Zamek w Pokrzywnej, „Życie Głuchołaz”, 2 (90), 25 stycznia 1996, s. 4.
  15. ↑ Andrzej Dereń, Jak wyglądały wilcze doły, „Tygodnik Prudnicki”, 6 (1311), 10 lutego 2016, s. 32, ISSN 1231-904X.
  16. ↑ Krzysztof Spałek, Pokrzywna, „Pismo Uniwersytetu Opolskiego”, 7–8 (73–74), grudzień 2006, s. 77.
  17. ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 52.
  18. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297)
  19. ↑ Barbara Czopek-Kopciuch: Nazwy miejscowe Polski, t. IX, Po-Q, hasło „Pokrzywna (1)”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2013, s. 96. ISBN 978-83-64007-04-0.
  20. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 690.
  21. ↑ a b c d Kasza 2020 ↓, s. 691.
  22. ↑ a b c Andrzej Dereń, Pokrzywna znów chce do Prudnika, „Tygodnik Prudnicki”, 28 (1640), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 13 lipca 2022, s. 8–10, ISSN 1231-904X.
  23. ↑ Andrzej Dereń, Pamiątki po młynie w Pokrzywnej, „Tygodnik Prudnicki”, 49 (1712), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 grudnia 2023, s. 19, ISSN 1231-904X.
  24. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  25. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  26. ↑ a b Andrzej Dereń, Pokrzywna z Prudnikiem – wydarzenie 1999 roku, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 23 (498), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, czerwiec 2000, s. 15, ISSN 1231-904X.
  27. ↑ 1065 Wildgrund (Pokrzywna) II [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 20 sierpnia 2021 [dostęp 2022-06-11] (pol.).
  28. ↑ 877 Eichhäusel-Neudeck-Wildgrund (Dębowiec) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 13 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  29. ↑ Amtsbezirk Langenbrück [online], territorial.de [dostęp 2022-06-16] (niem.).
  30. ↑ Krzysztof Strauchmann, Wielka powódź w lipcu 1903. Czy szkody były większe niż w 1997 roku? [online], Nowa Trybuna Opolska, 21 czerwca 2020 [dostęp 2022-04-19] (pol.).
  31. ↑ a b c Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73.
  32. ↑ a b c d Kasza 2020 ↓, s. 698.
  33. ↑ Andrzej Dereń. Swastyka nad miastem. „Tygodnik Prudnicki”. 47 (522), s. 5, 2000. ISSN 1231-904X. 
  34. ↑ „POKRZYWNA (PRUDNIK)” w bazie danych „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką” [online], straty.pl [dostęp 2025-09-11].
  35. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 193.
  36. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  37. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  38. ↑ Uchwała Nr VII/28/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu prudnickiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 12, Opole: Prezydium WRN, 27 grudnia 1954, s. 10–11.
  39. ↑ Wykaz gromad wchodzących w skład gminy, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 3 (4), Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 23 listopada 1946, s. 5.
  40. ↑ Andrzej Dereń, Most powiatu prudnickiego, „Tygodnik Prudnicki”, 13 (800), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 29 marca 2006, s. 10, ISSN 1231-904X.
  41. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 699.
  42. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 700.
  43. ↑ Lesiuk 1978 ↓, s. 343.
  44. ↑ Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (45) Sylwetki dowódców jedn. WOP – kpt. Franciszek Gajdemski. „Tygodnik Prudnicki”. 23(758), s. 10, 2005-06-08. Prudnik. ISSN 1231-904X. 
  45. ↑ Pokrzywna [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 10 sierpnia 2020 [dostęp 2022-04-19] (pol.).
  46. ↑ Andrzej Dereń, Koalicja przeciw mieszkańcom Trzebiny, Pokrzywnej i Jarnołtówka, „Tygodnik Prudnicki”, 23 (550), 14 czerwca 2001, s. 6.
  47. ↑ Witold Wośtak, Czy mieszkańcy Pokrzywnej zamienią gminę Głuchołazy na Prudnik? Rośnie niezadowolenie z powodu braku inwestycji [online], radio.opole.pl, 9 lipca 2022 [dostęp 2022-07-13] (pol.).
  48. ↑ Marcin Glinka, Pokrzywna i Jarnołtówek chcą powrotu do Prudnika [online], Wieści Prudnickie, 5 lipca 2022 [dostęp 2022-07-13] (pol.).
  49. ↑ Uchwała Rady Miejskiej w Prudniku nr XXXIV-590-2020 z dnia 18 grudnia 2020 r. w sprawie wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji Prudnik [online], duwo.opole.uw.gov.pl [dostęp 2023-08-31].
  50. ↑ a b Andrzej Dereń, Ogrom zniszczeń. Od Prudnika do Zlatych Hor [online], Teraz Prudnik!, 26 września 2024 [dostęp 2024-09-26] (pol.).
  51. ↑ Andrzej Dereń, Pomóż powodzianom z Pokrzywnej. Ich dom zniszczyła woda rwącego potoku [online], Teraz Prudnik!, 19 września 2024 [dostęp 2024-09-26] (pol.).
  52. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  53. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  54. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  55. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  56. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 223.
  57. ↑ a b c d e Pokrzywna [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  58. ↑ Ewidencja – Gmina Głuchołazy [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-06-19].
  59. ↑ Rozporządzenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 20 maja 1954 r. w sprawie tymczasowych przepisów dla wczasowiczów, turystów, uczestników obozów, kolonii, wycieczek zbiorowych oraz dla przebywających w sanatoriach i domach leczniczo-profilaktycznych w strefie nadgranicznej województwa opolskiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 6, Opole: Prezydium WRN, 5 czerwca 1954, s. 3.
  60. ↑ Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26].
  61. ↑ Agata Gwóźdź, Powiat prudnicki będzie się starać o utworzenie dwóch przystanków kolejowych [online], radiopark.fm, 23 lutego 2022 [dostęp 2022-06-11].
  62. ↑ Rozkład jazdy pks na przystanku Pokrzywna, gm. Głuchołazy rozkład jazdy [online], e-podroznik.pl [dostęp 2022-06-11].
  63. ↑ Lista wszystkich przystanków [online], pks.opole.pl [dostęp 2022-06-11].
  64. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  65. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  66. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  67. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  68. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  69. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  70. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  71. ↑ Katarzyna Idziorek, Niedziela w Pokrzywnej, „Tygodnik Prudnicki”, 42 (672), 15 października 2003, s. 5.
  72. ↑ Thürk 2020 ↓, s. 38.
  73. ↑ Thürk 2020 ↓, s. 163.
  74. ↑ Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2022-04-19] (pol.).
  75. ↑ Pokrzywna, Polana w „cichej dolinie” [online], cirkevnituristika.cz [dostęp 2022-05-23].
  76. ↑ Grzegorz Weigt, Pasterka w Cichej Dolinie [online], Teraz Prudnik!, 25 grudnia 2017 [dostęp 2022-05-23] (pol.).
  77. ↑ Agata Fiałkowska, Wśród nocnej ciszy w Cichej Dolinie [online], opole.gosc.pl, 25 grudnia 2015 [dostęp 2022-05-23].
  78. ↑ Stanisław Stadnicki, Najbardziej urokliwa Pasterka na ziemi prudnickiej [online], prudnicka.pl [dostęp 2022-05-23].
  79. ↑ Tych miejsc już nie ma [online], goryopawskie.eu [dostęp 2023-06-20] (pol.).
  80. ↑ Przemysław Jahr, Puchar Gór Opawskich [online], Szachy w Polsce, 9 sierpnia 2015 [dostęp 2023-06-20] (pol.).
  81. ↑ Wiesław Drobek, Ewa Dawidejt-Drobek. Nowe turystyczne funkcje wsi na Śląsku Opolskim w kontekście pamięci przeszłości. „Studia Obszarów Wiejskich”. 54, s. 28, 2019. Warszawa: PAN IGiPZ. ISSN 1642-4689. 
  82. ↑ Andrzej Dereń, Historia zmagań Pokrzywnej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 42 (465), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, październik 1999, s. 21, ISSN 1231-904X.
  83. ↑ Ośrodek Sudety [online], sudety-pokrzywna.pl [dostęp 2022-05-23].
  84. ↑ Hotel Chrobry [online], hotelchrobry.infoturystyka.pl [dostęp 2022-05-23].
  85. ↑ Hotel Gorzelanny & Carina w Pokrzywnej [online], gorzelanny.pl [dostęp 2022-05-23] (pol.).
  86. ↑ Hotel Dębowe Wzgórze [online], debowewzgorze.eu [dostęp 2022-06-16] (pol.).
  87. ↑ SSM Pokrzywna [online], schronisko.pokrzywna.prv.pl [dostęp 2022-05-23].
  88. ↑ Andrzej Dereń, Nowa szosa połączy Moszczankę z Pokrzywną. Ta okolica bardzo się zmieni [online], Teraz Prudnik!, 16 września 2025 [dostęp 2025-09-17].
  89. ↑ Andrzej Dereń, Otwarcie już w sobotę: park Rosenau – zaginione miasto [online], tygodnikprudnicki.pl, 16 lipca 2014 [dostęp 2022-05-23].
  90. ↑ Katarzyna Kolasińska-Morawska, Katalog gospodarstw agroturystycznych, Suchy Bór–Opole: Studio 4 Andrzej Nowak na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, s. 42, 44, ISBN 978-83-60455-49-4.
  91. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  92. ↑ Elżbieta Tomczyk-Miczka, Szlak kulinarny „Opolski Bifyj”: informator, Opole: Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, 2016.
  93. ↑ Tadeusz Górecki, Szlaki turystyczne – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 21 marca 2012 [dostęp 2022-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-08] (pol.).
  94. ↑ Trasy rowerowe – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl, 13 października 2018 [dostęp 2022-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-13].
  95. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  96. ↑ O Jednostce [online], Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [dostęp 2024-08-15] (pol.).
  97. ↑ Leśnictwa – Nadleśnictwo Prudnik – Lasy Państwowe [online], prudnik.katowice.lasy.gov.pl [dostęp 2020-01-17].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Głuchołazy
Miasto
Części miasta
Wsie
Osady
Części wsi
Przysiółki wsi
Nieoficjalna
część wsi
Uroczysko-dawna
miejscowość

Herb gminy Głuchołazy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pokrzywna_(województwo_opolskie)&oldid=77868856”