Przejdź do zawartości

Polimeryzacja addycyjna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Polimeryzacja etylenu

Polimeryzacja addycyjnapolimeryzacja, zwykle alkenów, polegająca na łączeniu się monomerów w reakcji addycji[1], często z udziałem rodników[2][3]. Jest to używany w przeszłości termin, który obejmował poliaddycję oraz polimeryzację łańcuchową, ale z wyłączeniem polikondensacyjnej polimeryzacji łańcuchowej[4].

Zmiany w podejściu do terminologii spowodowały pewne niejednoznaczności w stosowanych definicjach[5]. Zazwyczaj uważano, że w polimeryzacji poliaddycyjnej, zgodnie z ogólną definicją polimeryzacji ze związku małocząsteczkowego (monomeru) powstaje związek wielocząsteczkowy (polimer), przy czym pod względem składu chemicznego polimer stanowi wielokrotność monomeru, który ulega przekształceniu najczęściej wskutek zerwania wiązania podwójnego i nie wydzielają się przy tym żadne produkty uboczne[2][3][6]. Jednak niekiedy polimeryzacja addycyjna była utożsamiana z poliaddycją, w której łączenie się monomerów przebiegało bez wysycania wiązań podwójnych, lecz przez otwarcie pierścienia[7].

Reakcja ta nie ma charakteru reakcji równowagowej[8]. Wzór powtarzalnej jednostki polimeru addycyjnego jest taki sam jak monomeru[3]. Polimeryzacja addycyjna ma charakter łańcuchowy[3].

Model fragmentu przykładowego polimeru addycyjnego – polipropylenu

Produkt reakcji, łańcuch kowalencyjnie związanych monomerów, jest polimerem. Najprostszym polimerem addycyjnym jest polietylen (PE), (CH
2
CH
2
)
n
, który składa się z długich łańcuchów jednostek CH
2
CH
2
[3][9]. Cząsteczki wielu polimerów zawierają liczne odgałęzienia, które są łańcuchami bocznymi wyrastającymi ze środkowych punktów głównego łańcucha[3][6].

W przemyśle tworzyw syntetycznych rozwinęła się produkcja polimerów addycyjnych otrzymywanych z licznych monomerów o ogólnym wzorze , w którym X oznacza pojedynczy atom (np. Cl w chlorku winylu, CHCl=CH
2
) lub grupę atomów (np. CH
3
w propenie)[3]. Z tych podstawionych alkenów otrzymuje się polimery o wzorze (CHXCH
2
)
n
, do których zaliczamy poli(chlorek winylu) (PCW), (CHClCH
2
)
n
i polipropylen, (CH(CH
3
)CH
2
)
n
. Różnią się one wyglądem, sztywnością, przejrzystością i odpornością na czynniki atmosferyczne[3]. Obecnie synteza tych polimerów zaliczana jest do grupy reakcji polimeryzacji łańcuchowej.

Przykładem polimeryzacji addycyjnej zaliczanej obecnie do poliaddycji jest reakcja otrzymywania poliuretanów w wyniku addycji dioli do diizocyjanianów[7][10]:

Synteza liniowych poliuretanów
Synteza liniowych poliuretanów

Wiele polimerów addycyjnych można ponownie przetwarzać i wykorzystywać (poddawać recyklingowi) przez stopienie i ponowne tłoczenie. Kod do recyklingu na dnie plastikowego pojemnika wskazuje, z jakiego polimeru został on wykonany[2][3].

Kod Polimer
PET poli(tetraftalan etylenu)
HDPE polietylen o dużej gęstości
PCW poli(chlorek winylu)
LDPE polietylen o małej gęstości
PP polipropylen
PS polistyren

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. M.P.Stevens,Wprowadzenie do chemii polimerów, PWN, Warszawa 1983.
  2. a b c Praca zbiorowa, „Chemia polimerów”, red. Zbigniew Florjańczyk, Stanisław Penczek, Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, 2002, tom 1, ISBN 83-7207-368-6
  3. a b c d e f g h i Peter Atkins, Loretta Jones: Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje.. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 2004, s. 524-525. ISBN 978-83-01-13810-3.
  4. IUPAC GoldBook. FIZ CHEMIE Berlin. [dostęp 2016-03-29].
  5. IUPAC Gold Book - polyaddition [online], goldbook.iupac.org [dostęp 2016-03-29] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-29].
  6. a b Jerzy Chodkowski: Mały słownik chemiczny. Wyd. VI uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, s. 665. ISBN 83-214-0323-9.
  7. a b Tadeusz, Marek Krygowski: Encyklopedia szkolna. Chemia. Warszawa: WSiP, 2001, s. ?. ISBN 83-02-08102-7.
  8. Mirosław Gibas, Chemia makrocząsteczek (materiały pomocnicze do wykładu) [online], s. 8.
  9. S.Porejko, J.Fejgin, L.Zakrzewski,Chemia związków wielkocząsteczkowych,WNT, Warszawa 1973.
  10. H. Saechtling: Tworzywa Sztuczne. Wyd. 5. Warszawa: WNT, 2000, s. 16. ISBN 83-204-2419-4.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]