Polirytmia

Polirytmia (gr. polýs = liczny i gr. rhythmós = rytm^[1]) – zjawisko muzyczne polegające na występowaniu różnych struktur rytmicznych w jednocześnie brzmiących przebiegach poszczególnych instrumentów lub głosów^[2]. Istotne jest jednakowe metrum wszystkich partii; w przeciwnym razie zjawisko nazywa się polimetrią^[3]. Niemiecki muzykolog Hugo Riemann wyróżnił trzy typy polirytmii^[4]:

polegającą na zagęszczonym ruchu jednej linii melodycznej względem drugiej, np. jednoczesny przebieg szesnastkowy i ćwierćnutowy (przykład A),
rytmikę uzupełniającą, polegającą na dopełnianiu się rytmów poszczególnych linii melodycznych, prowadzącym do powstania jednolitego ruchu (przykład B),
rytmikę konfliktową, polegającą na jednoczesnym występowaniu różnych podziałów rytmicznych, np. kwartol w jednym głosie i triol w drugim (przykład C).

Polirytmia występuje powszechnie w muzyce od późnego średniowiecza^[5].

$\new GrandStaff << \new Staff \with {instrumentName = "1"} {\key a \major a'16 b' cis'' a' fis''8 fis'' fis''16 dis'' e''8 r16 e'' fis'' g'' a'' g'' fis'' a'' d'' cis'' b' a'' gis'' fis'' e'' gis'' cis'' b' a' g''} \new Staff \with {instrumentName = "2"} {\clef bass \key a \major a,4 a gis g fis b e a} >>$

Przykład A^[2]

$\new GrandStaff << \new Staff \with {instrumentName = "1"} {g' r g' r r1 g'4 r g' r g' r g' r} \new Staff \with {instrumentName = "2"} {r1 r4 d'' r d'' r d'' r d'' r d'' r d''} >>$

Przykład B^[4]

$\new GrandStaff << \new Staff \with {instrumentName = "1"} {\tuplet 4/2 {r8 b' a' gis'} \tuplet 4/2 {a' e' c' f'} \tuplet 4/2 {e' d' e' c'} \tuplet 4/2 {a d' c' b} \tuplet 4/2 {c' a e b} \tuplet 4/2 {a gis a dis'} \tuplet 4/2 {gis' a' b' c''} \tuplet 4/2 {d'' e'' a'4~} 1) } \new Staff \with {instrumentName = "2"} {\clef bass \tuplet 3/2 {a8 a, a} \tuplet 3/2 {a a, a} \tuplet 3/2 {a a, a} \tuplet 3/2 {a a, a} \tuplet 3/2 {a a, a} \tuplet 3/2 {a a, a} \tuplet 3/2 {a a, a} \tuplet 3/2 {a a, a~} 1 } >>$

Przykład C^[2]

Zobacz też

Przypisy

↑ Ekiert 2006 ↓, s. 402.
↑ ^a ^b ^c Wesołowski 2017 ↓, s. 72.
↑ Chodkowski 2006 ↓, s. 697.
↑ ^a ^b Riemann, Gurlitt i Eggebrecht 1967 ↓, s. 740.
↑ Polyrhythm. „Grove Music Online”. Oxford University Press. DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.22059. (ang.).

Bibliografia

Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-13410-0.
Janusz Ekiert: Bliżej muzyki: encyklopedia. Warszawa: Muza SA, 2006. ISBN 978-83-7200-087-3.
Hugo Riemann, Wilibald Gurlitt, Hans Heinrich Eggebrecht: Riemann Musik Lexikon. T. 3. Moguncja: B. Schott's Söhne, 1967.
Franciszek Wesołowski: Zasady muzyki. Kraków: PWM, 2017. ISBN 978-83-224-0461-4.

[CITEREFEkiert2006402-1] Ekiert 2006 ↓, s. 402.

[CITEREFWesołowski201772-2] Wesołowski 2017 ↓, s. 72.

[CITEREFChodkowski2006697-3] Chodkowski 2006 ↓, s. 697.

[CITEREFRiemannGurlittEggebrecht1967740-4] Riemann, Gurlitt i Eggebrecht 1967 ↓, s. 740.

[gmo-5] Polyrhythm. „Grove Music Online”. Oxford University Press. DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.22059. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]