Polonnaruwa

Zabytkowe miasto Polonnaruwa

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Sri Lanka
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, III, VI
Numer ref.	201
Region	Azja i Pacyfik
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1982 na 6. sesji
Położenie na mapie Sri Lanki Zabytkowe miasto Polonnaruwa
7°55′59,99″N 81°00′00,00″E

Polonnaruwa (syng. පොළොන්නරුව, tamil. பொலன்னறுவை) – zabytkowe miasto w Sri Lance. Po zniszczeniu Anuradhapury w 993 n.e. przez władcę hinduskiego Rajaraja Chola I dotychczasowa okresowa rezydencja królewska została przekształcona w stolicę. Zbudowano obiekty religii hinduistycznej, w tym świątynię boga Śiwy. Odzyskanie Cejlonu przez króla Vikkamabahu (znanego też jako Kassapa VI) nie tylko nie pozbawiło Polonnaruwy funkcji stołecznych, ale została ona zabudowana dodatkowo świątyniami buddyjskimi, z których najważniejsza była Hatadage (Świątynia Zęba Buddy). Największy rozkwit osiągnęła Polonnaruwa w okresie panowania króla Parâkramabâhu I Wielkiego w latach 1153-1186. Stworzył on otoczone potrójnym murem bajkowe miasto-ogród, w którym pałace i świątynie były wtopione w krajobraz. Z okresu jego panowania pochodzi także Lankatilaka, potężna ceglana budowla z zachowanym wielkim posągiem Buddy oraz Gal Vihara, klasztor z zespołem wielkich rzeźb skalnych. Jeden z jego następców, król Nissanka Malla, zbudował jeszcze jedną imponującą budowlę – Rankot Vihara, jest to stupa o średnicy 175 m i o wysokości 55 m. W późniejszym okresie miasto było często najeżdżane przez sąsiadów, funkcję stolicy pełniło jeszcze okresowo w XIII wieku. Starożytne miasto Polonnaruwa zostało w 1982 r. wpisane na Listę zabytków światowego dziedzictwa UNESCO.

Ważniejsze zabytki

• Ruiny pałacu królewskiego -
  • właściwy pałac o wymiarach 13 na 31 metrów o ścianach grubości 3 metrów;
  • sala audiencyjna (sala posiedzeń Rady Królewskiej);
  • basen;

• Zespół świątyń, tzw. czworokąt świątynny:
  • Vatadage, "Okrągła Świątynia" o średnicy około 18 m, z czterema wejściami i umieszczoną centralnie małą stupą mieszczącą cztery posągi siedzącego Buddy;
  • Hatadage, świątynia, w której przechowywano relikwię zęba Buddy;
  • Thuparama, najlepiej zachowana świątynia w Polonnaruwie, z ceglanym dachem;
  • Latha Mandapaya, mała stupa otoczona kamiennymi kolumnami i obwiedziona wyciętą z kamienia balustradą naśladującą drewno;
  • Gal Pota, czyli "kamienna książka", blok kamienny z inskrypcjami;
  • Satmahal Prasada, sześciopoziomowa budowla w kształcie pagody;
• Lankatilaka – potężna ceglana budowla z zachowanym wielkim posągiem Buddy;
• Gal Vihara – świątynia skalna, zespół czterech rzeźb w ścianie skalnej wyobrażających Buddę;
• Rankot Vihara – monumentalna stupa o średnicy 175 m i o wysokości 55 m.

Bibliografia

• Praca zbiorowa: Lonely Planet Sri Lanka. Wyd. X. Lonely Planet, 2006, s. 237-242. ISBN 978-174-059-975-7.