Polski Ruch Przyjaciół Indian

Polski Ruch Przyjaciół Indian (PRPI) – ogólnokrajowa grupa społeczna hobbystów - osób indywidualnych i grup zainteresowanych rdzennymi mieszkańcami obu Ameryk (z przewagą miłośników kultury materialnej dawnych Indian Ameryki Północnej), istniejąca w Polsce od połowy lat 70. XX w. Jako grupa nieformalna, PRPI nie posiada oficjalnych władz czy struktur organizacyjnych, listy zarejestrowanych członków ani siedziby (centrali, biura, itp).

Historia

PRPI początkowo był niewielkim (kilkadziesiąt osób), rozproszonym terytorialnie i aktywnym okazjonalnie kręgiem hobbystów, skupiającym w większości młodych ludzi wokół lokalnych grup i liderów, raz w roku spotykających się na letnich ogólnopolskich zlotach osób zainteresowanych kulturą Indian. Z upływem lat grupa (od 1980 r. określająca się jako PRPI) stawała się coraz liczniejsza i aktywniejsza, gromadząc indianistów o zainteresowaniach (takich jak historia, kultura materialna i duchowa, rzemiosło, współczesne życie i problemy rdzennych Amerykanów, kolekcjonerstwo, literatura, muzyka, itp.) i coraz bardziej zróżnicowanych formach działania (zloty, spotkania lokalne, sesje popularnonaukowe, wystawy, pokazy, imprezy plenerowe, prelekcje o tematyce indiańskiej, itp.)

Obecnie PRPI to wielopokoleniowy ruch hobbystyczny o cechach kontrkultury i złożonej - choć nadal zasadniczo nieformalnej (wyjątek: PSPI) – strukturze organizacyjnej (nieformalne stowarzyszenia, kluby, grupy lokalne i tematyczne). Cechuje go silne poczucie tożsamości kilkudziesięciu najbardziej aktywnych i doświadczonych uczestników PRPI oraz słabsza integracja liczniejszego grona (zwykle młodszych i czasowych) sympatyków ruchu. W porównaniu z większością innych grup indianistów na świecie, PRPI cechują: dość szeroki zasięg (uczestnicy w całej Polsce, kontakty zagraniczne), znaczne zróżnicowanie tematyki i poziomu zainteresowań poszczególnych jego uczestników oraz różnorodność form i spontaniczny charakter większości działań grupowych i indywidualnych (a co za tym idzie - brak wyraźnie określonych celów i przywództwa, słabość organizacyjna i finansowa oraz pewna wewnętrzna niespójność).

Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Indian

Spośród uczestników PRPI wywodzili się założyciele i większość kilkudziesięciu członków Polskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Indian (PSPI), jedynej zarejestrowanej formalnie ogólnopolskiej organizacji indianistów. PSPI powstało w 1990 roku (swoją siedzibę miało początkowo w Białymstoku, a następnie w Warszawie) w związku z przygotowaniami do polskich etapów indiańskiego tzw. "Świętego Biegu" z Londynu do Moskwy. Szerokie cele statutowe stowarzyszenia obejmowały tzw. "4xP" (poznawanie, praktykowanie, propagowanie i pomoc) w dziedzinach dotyczących Indian obu Ameryk, a jego członkami miały być przede wszystkim osoby organizujące działalność przyjaciół Indian w Polsce.

Szczyt aktywności PSPI przypadł na połowę lat 90. XX w. Jednak ze względu na brak doświadczeń, skromne zaplecze organizacyjne i finansowe, niewielki napływ nowych członków oraz kontrowersje wokół działalności PSPI stowarzyszenie zaprzestało aktywnej działalności pod koniec lat 90. Próby jego reaktywacji zaowocowały przywróceniem działalności Stowarzyszenia pod koniec 2007 roku.

Działalność

Do najpopularniejszych form działalności PRPI należą:

• ogólnopolskie zloty przyjaciół Indian – wakacyjne tygodniowe spotkania przypominające formą dawne obozowiska Indian Wielkich Równin, będące dorocznym świętem polskich indianistów, miejscem prezentacji i autopromocji, sposobem wypoczynku, okazją do spotkań towarzyskich i wszelkiego typu wymiany. Zloty PRPI gromadzą z reguły ponad 100 tipi i 500 uczestników (XXX Zlot PRPI odbył się na przełomie lipca i sierpnia 2006 w Uniejowie)
• "indiańskie wioski" – niewielkie skanseny kultury Indian Ameryki Północnej stanowiące prywatne przedsięwzięcia komercyjne o sezonowym zwykle charakterze i regionalnym zasięgu, obejmujące zazwyczaj kilka lub kilkanaście tipi, część muzealną i plac zabaw; "wioski" oferują kilkugodzinne edukacyjno-rozrywkowe programy dla zorganizowanych grup dzieci i młodzieży, czasem organizują też imprezy dla dorosłych i turystów indywidualnych oraz wakacyjne obozy z elementami programu "indiańskiego"
• pow-wow – otwarte dla publiczności festiwale indiańskiej muzyki i tańca Indian Ameryki Północnej, gromadzące co najmniej kilkudziesięciu polskich indianistów (z których część rywalizuje w kilku kategoriach indiańskich tańców), kilka grup pieśniarzy, zwykle także publiczność i gości z zagranicy (indianiści z sąsiednich krajów i pojedynczy Indianie); organizowane zazwyczaj raz na kwartał, są okazją do zabawy i nauki (warsztaty indiańskiego tańca i śpiewu), do promocji współczesnej kultury indiańskiej oraz do spotkań towarzyskich i wszelkiego typu wymiany (informacji, umiejętności, doświadczeń, zbiorów, publikacji, wyrobów, surowców, narzędzi, itp.)
• czasowe wystawy tradycyjnego rzemiosła indiańskiego, dzieł sztuki, publikacji, fotografii, itp., organizowane ze zbiorów prywatnych indianistów i prezentujące zarówno oryginalne wyroby indiańskie (rzadziej), jak i (częściej) samodzielnie wykonywane repliki i kopie
• prelekcje i pokazy indiańskich tańców, ceremonii i towarzyszących im elementów kultury materialnej (organizowane wzorem m.in. Sat-Okha m.in. dla szkół i przedszkoli, domów kultury, pracowników firm i klientów centrów handlowych - zarówno na zasadach komercyjnych, jak i charytatywnych)
• sesje i konferencje popularnonaukowe, przeglądy filmów o tematyce indiańskiej oraz warsztaty i ceremonie z elementami indiańskiej kultury i obrzędowości, organizowane własnymi siłami osób związanych z PRPI lub (częściej) we współpracy z innymi organizacjami i instytucjami, czasem także z udziałem zaproszonych Indian. Sesja popularnonaukowa "Indianie i Indianiści" dedykowana pamięci jednej z prekursorek PRPI - "Indiańskiej Babci" Stefanii Antoniewicz odbyła się w styczniu 2003. W marcu 2006 roku indianiści zorganizowali w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie sesję w 130 rocznicę bitwy nad Little Big Horn „Od zbrojnego oporu po współpracę z ONZ – Indianie w walce o swoje prawa". W kwietniu 2008 roku była tam sesja poświęcona tożsamości narodowej Indian, a w październiku 2009 w Bydgoszczy sesja popularno-naukowa „Szlakiem Złamanych Traktatów”.
• indywidualna i zbiorowa działalność wspierająca Indian (moralna, materialna i symboliczna), udział w międzynarodowych akcjach protestacyjnych (np. petycje i e-maile w sprawie Leonarda Peltiera, współpraca z innymi grupami humanitarnymi (np. udział w akcjach Amnesty International), okazjonalne akcje charytatywne i spotkania z udziałem indiańskich działaczy (np. z AIM).
• wyjazdy w rejony zamieszkane przez Indian obu Ameryk, nawiązywanie tam osobistych znajomości i przyjaźni, nabywanie posiadanej przez Indian wiedzy i umiejętności w drodze bezpośrednich kontaktów, zapraszanie Indian do Polski i nawiązywanie kontaktu z Indianami u nas przebywającymi
• studia i badania naukowe (etnologia, kulturoznawstwo, filologia, itp.) umożliwiające przekształcenie własnych zainteresowań w działalność zawodową, systematyzację wiedzy, uczestnictwo w badaniach terenowych i konferencjach naukowych, publikowanie oraz prowadzenie działalności naukowej i edukacyjnej
• publikacje i obecność w mediach – tłumaczenie na język polski lub samodzielne pisanie książek o tematyce indiańskiej, redagowanie i wydawanie czasopism środowiskowych ("Tawacin" i inne), publikowanie w prasie tekstów o tematyce indiańskiej, udział w programach telewizyjnych i radiowych. Wiele publikacji o tematyce indiańskiej istnieje dzięki wydawnictwu TIPI.
• Internet – tworzenie prywatnych stron z informacjami o Indianach i indianistach, administrowanie środowiskowymi forami dyskusyjnymi, prowadzenie internetowych audycji radiowych, itp.

Relacje z otoczeniem

Dla szerszej opinii społecznej w Polsce stosunkowo mało znany - przez osoby, które się z nim zetknęły, PRPI postrzegany jest zazwyczaj jako niewielka subkultura, zawężana często do widowiskowych grup indianistów zainteresowanych aktywnie kulturą materialną dawnych Indian Wielkich Równin i jej publiczną promocją. Chociaż związki większości indianistów z PRPI są zwykle przejściowe i powierzchowne, to część jego starszych uczestników zabiega o utrwalanie i wzmacnianie więzi wewnątrzśrodowiskowych wśród sympatyków PRPI. Część liderów wykazuje też szersze ambicje, wykorzystując swoje indiańskie zainteresowania i indianistyczne kontakty do działań o innym - zwykle pokrewnym - charakterze (edukacja i wychowanie, kultura i sztuka, ekologia i ochrona środowiska, turystyka i rekreacja, itp.)

Linki zewnętrzne

• Historia Powwow w Polsce - https://wioska-indianska.pl/historia-powwow.html
• Portal PRPI
• XXX Zlot PRPI. ranores.w.szu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-04-15)].
• Festiwale Powwow i Zloty PRPI