Pomnik Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
53°07′13″N 17°59′55″E/53,120278 17,998611 Widok o zmierzchu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Data budowy | |
| Data odsłonięcia | |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°07′13″N 17°59′55″E/53,120278 17,998611
| |
Pomnik Kazimierza Wielkiego – pomnik konny króla Kazimierza Wielkiego autorstwa Mariusza Białeckiego w Bydgoszczy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Idea wniesienia pomnika Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy zrodziła w czasie obchodów 650. rocznicy lokacji miasta w 1996 roku[1]. W tym samym roku powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy na czele którego stanęła Felicja Gwincińska. [2]. Pomnik miał być hołdem oddanym królowi, który symbolizuje wielkość i pomyślność Polski, a dla Bydgoszczy zasłużył się poprzez wydanie aktu lokacyjnego 19 kwietnia 1346 r., ulokowanie w mieście starostwa oraz budowę okazałego zamku, który aż do czasu zniszczenia podczas szwedzkiego potopu gościł w swych murach niemal wszystkich polskich królów.
Pieniądze początkowo pochodziły wyłącznie ze zbiórek społecznych, a od 2000 r. w budowę włączyły się władze miasta. Niewielkie kwoty przekazało również stowarzyszenie Bidegast skupiające Niemców pochodzących z Bydgoszczy[3] oraz prywatne osoby z Niemiec[4].
27 czerwca 2001 r. rada Miasta Bydgoszczy przyjęła uchwałę o realizacji pomnika[5]. 16 sierpnia 2001 r. ogłoszono ogólnopolski konkurs na projekt monumentu, który rozstrzygnięto 14 marca 2002 r.[2]. Wpłynęły nań 32 prace artystów z całego kraju. Jury pod przewodnictwem prof. Sławoja Ostrowskiego postanowiło przyznać pierwszą nagrodę rzeźbiarzowi Mariuszowi Białeckiemu z Gdańska[2].
Praca rzeźbiarska z gipsu, będąca wzorem do wykonania odlewu powstała w pracowni autora w Rodowie koło Kwidzyna[3]. Odlew pomnika wykonano natomiast w pracowni Roberta Sobocińskiego w Siemianowie pod Śremem przez poznańską pracownię rzeźby "Art-Product"[5]. Cokół monumentu wykonała z czerwonego granitu szwedzkiego firma "Euro-Granit" z Gniewkowa[5].
Na lokalizację pomnika wybrano początkowo Plac Teatralny[3]. Rozważane były również inne lokalizacje: Stary Rynek, Rybi Rynek, Wyspa Młyńska, skwer przy Brdzie, park Kazimierza Wielkiego, Plac Weyssenhoffa i inne[5]. Ostatecznie 10 stycznia 2006 r. Społeczny Komitet zadecydował o postawieniu monumentu przy ul. Pod Blankami, w miejscu, gdzie dawnej znajdował się mur miejski. Zaletą tej lokalizacji była możliwość podziwiania pomnika przez kierowców i pasażerów pojazdów poruszających się ulicą Wały Jagiellońskie.
10 lipca 2006 r. wmurowano akt erekcyjny[1], natomiast uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 26 października 2006 r.[6] Tego dnia odbyła się uroczysta sesja rady miasta. Monument został odsłonięty przez prezydenta miasta Konstantego Dombrowicza i Felicję Gwincińską przy hymnie polskim odśpiewanym przez chór Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego oraz pokazie fajerwerków[6].
Od 2006 r. przy pomniku organizowane są okolicznościowe imprezy: turnieje rycerskie[7], pokazy strojów z epoki kazimierzowskiej, inscenizacje nadania praw miejskich Bydgoszczy[8].
Od 2017 miejsce manifestacji antyrządowych, m.in. przeciwko reformie sądownictwa[9].
W 2018 wysunięto koncepcję przesunięcia pomnika na Stary Rynek. Monument miał stanąć w jego południowej części, na osi ul. Mostowej, na cokole umiejscowionym na kilku stopniach. Przewidywano instalację iluminacji pomnika[10]. Projekt wywołał liczne kontrowersje społeczne[11][12], w związku z czym prezydent miasta odstąpił od jego realizacji[13].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Rzeźba przedstawia króla w zbroi siedzącego na koniu. Kazimierz Wielki w prawej ręce trzyma berło, a w lewej zwój, który wyobraża akt lokacyjny Bydgoszczy. Twarz monarchy, wzorowana na portrecie Jana Matejki - wyraża dostojeństwo i powagę. Korona, berło, ostrogi z gwiaździstym bodźcem odwzorowują grobowe insygnia królewskie Kazimierza Wielkiego znalezione w 1869 r. w jego wawelskim sarkofagu.
Figura wykonana z brązu stoi na granitowym cokole o wadze 20 ton. Wymiary pomnika wynoszą: 5 m wysokości i 7 m. długości[3]. Łącznie z cokołem monument ma 7 m wysokości. Rzeźba waży 3 tony i została przewieziona z pracowni odlewniczej do Bydgoszczy przy pomocy wojska[1]. Na cokole umieszczono tablicę pamiątkową z napisem: "Kazimierz III Wielki król Polski 1333-1370 Założyciel miasta Bydgoszczy 19 IV 1346"[5].
W otoczeniu pomnika urządzono alejki, posadzono ozdobne rośliny i zainstalowano oświetlenie[14]. Koszt pomnika szacowany początkowo na 400 tys. zł[2], wyniósł ostatecznie 800 tys. zł[6].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Z przodu -
Podczas święta -
Zbliżenie -
Wieczorem -
W nocy -
Zbliżenie -
Tablica
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/1,35590,3475915.html dostęp 5-02-2010
- ↑ a b c d Karnowski Andrzej: Kazimierz Wielki na cokole. [w.] Kalendarz Bydgoski 2003
- ↑ a b c d http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/1,48722,1948110.html dostęp 5-02-2010
- ↑ Wyborcza.pl [online], bydgoszcz.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-26].
- ↑ a b c d e Łbik Lech: Bydgoski pomnik Kazimierza Wielkiego. Władca, potomni, idea, dzieło. [w.] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. zeszyt 13. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 2008. ISSN 1427-5456
- ↑ a b c Wyborcza.pl [online], bydgoszcz.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-26].
- ↑ http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/1,48722,4074635.html dostęp 5-02-2010
- ↑ http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/1,48722,6513205,Zobacz__jak_Bydgoszcz_staje_sie_miastem.html dostęp 5-02-2010
- ↑ Przyjdź pod pomnik króla. Zrób sobie selfie z konstytucją
- ↑ Pomnik króla na rynku? Radni dostali tydzień na opinię
- ↑ asz sondaż wśród czytelników. Przenosić króla na Stary Rynek?
- ↑ Urbaniści, architekci i politycy o przenosinach pomnika króla
- ↑ Temat przeniesienia pomnika już nieaktualny. Przynajmniej na razie
- ↑ http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/1,48722,3683506.html dostęp 5-02-2010
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Derenda Jerzy red.: Bydgoszcz w blasku symboli. Tom II z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2008. ISBN 978-83-916178-0-9, 978-83-916178-2-3, 978-83-916178-7-8
- Karnowski Andrzej: Kazimierz Wielki na cokole. [w.] Kalendarz Bydgoski 2003
- Łbik Lech: Bydgoski pomnik Kazimierza Wielkiego. Władca, potomni, idea, dzieło. [w.] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. zeszyt 13. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 2008. ISSN 1427-5456