Pontyfikał płocki
 fragment manuskryptu | |
| Autor |
anonimowy |
|---|---|
| Tematyka |
księga liturgiczna |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania |
Polska |
| Język | |
| Data wydania |
XII wiek |
Pontyfikał płocki (łac. Pontificale plocense) – średniowieczna księga liturgiczna, przechowywana w kapitule katedralnej w Płocku.
Opis i historia[edytuj | edytuj kod]
Księga składa się z 214 kart pergaminowych o wymiarach 270 na 185 mm[1]. Reprezentuje najstarszy typ pontyfikału, zwany pontyfikałem rzymsko-germańskim[2]. Dzieło powstało w skryptorium biskupim w Płocku w 1400 r. Kopię sporządził kopista Mikołaj, syn Stanisława z Płocka[3].
W czasie II wojny światowej w 1940[4] zabytek został wywieziony przez Niemców z biblioteki diecezjalnej w Płocku i zdeponowany wraz z innymi manuskryptami w bibliotece uniwersyteckiej w Królewcu.
Pontyfikał po zakupieniu go 28 maja 1973 za 6200 DM w domu aukcyjnym Hartung & Karl (katalog aukcyjny 73/5954)[5][6] znajdował się w Bawarskiej Bibliotece Państwowej (niem. Bayerische Staatsbibliothek) w Monachium (skatalogowany pod sygnaturą CLM 28938).
Już w 1977 o zwrot zabytkowej księgi zwrócił się do Bawarskiej Biblioteki Państwowej w Monachium biskup płocki Bogdan Sikorski, otrzymując odpowiedź odmowną, chociaż w podobnym przypadku rękopisu francuskiego dzieło wywiezione przez Niemców z Francji, po pięciu latach negocjacji między francuskim MSZ a rządem Bawarii, powróciło do biblioteki w Sens[6]. Strona polska składała kolejne wnioski rewindykacyjne, które nie były rozpatrywane lub też były rozpatrywane negatywnie (w 1984, 1986, 1992)[6][7].
Pontyfikał został zwrócony 15 kwietnia 2015 dzięki Konsulatowi RP w Monachium[8][9] i przekazany do skarbca płockiego Muzeum Diecezjalnego[10].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Tekst Pontyfikału Płockiego oraz studium liturgiczno-źródłoznawcze opublikował w 1986 ks. dr Antoni Podleś: Pontyfikał płocki z XII wieku. Bayerische Staatsbibliothek München Clm 28938, Biblioteka Seminarium Duchownego Płock Mspł. 29. Studium liturgiczno-źródłoznawcze. Edycja tekstu, Płockie Wydawnictwo Diecezjalne, Płock 1986, ISBN 83-00-02322-4.
W 2020 ukazało się nowe wydanie Pontyfikału Płockiego: Pontificale Plocense, t. I–III, opracowanie tekstu Leszek Misiarczyk, przekład na język polski Jerzy Wojtczak-Szyszkowski, Bernardinum, Pelplin 2020[11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pontyfikał Płocki [online], Fotogaleria miasta Plocka, 2 czerwca 2006 [dostęp 2010-09-06].
- ↑ Piotr Towarek, Średniowieczny dramat liturgiczny i jego oddziaływanie na współczesną liturgię Kościoła, Elbląg: Wyższe Seminarium Duchowne, s. 7 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05].
- ↑ Biblioteka [online], Wyższe Seminarium Duchowne w Płocku [dostęp 2010-09-06] [zarchiwizowane z adresu 2007-12-18].
- ↑ Włodzimierz Kalicki, Pontyfikał i Stasi [online], Wyborcza.pl, 25 września 2001 [dostęp 2010-09-06] [zarchiwizowane z adresu 2011-02-09].
- ↑ Grzegorz Sowula: Taniec z zabytkowymi figurami. new-arch.rp.pl, 2001-05-30. [dostęp 2010-09-06].
- ↑ a b c Dariusz Matelski: Restytucja poloników z Niemieckiej Republiki Demokratycznej. www.pol-niem.pl. [dostęp 2010-09-06].
- ↑ Izabela Lewek: Rewindykacja dzieł sztuki. Wprowadzenie. www.izalewek.art.pl. [dostęp 2010-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-09)].
- ↑ Zrabowana przez Niemców bezcenna księga liturgiczna wraca do Polski [online] [dostęp 2018-11-19] (pol.).
- ↑ Historyczny Pontyfikał Płocki wrócił do Polski [online], monachium.msz.gov.pl [dostęp 2018-11-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-30] (pol.).
- ↑ Powrócił Pontyfikał Płocki. Minister z Bawarii oddał go bp. Liberze. plock.wyborcza.pl, 2015-04-15. [dostęp 2018-12-11]. (pol.).
- ↑ Leszek Misiarczyk, „Pontificale Plocense”, t. I–III, przeł. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski. ifk.uw.edu.pl. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).