Port lotniczy Rzeszów-Jasionka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Port lotniczy Rzeszów-Jasionka
im. Rodziny Ulmów
Ilustracja
Terminal pasażerski w Porcie Lotniczym Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów
Państwo

 Polska

Miejscowość

Jasionka

Typ

cywilno-wojskowe

Właściciel

Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka” sp. z o.o.

Zarządca

Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka” sp. z o.o.

Data otwarcia

1941

Kod IATA

RZE

Kod ICAO

EPRZ

Strefa czasowa

UTC +1

Wysokość

211,3 m n.p.m.

Statystyki ruchu (2023[2])
Liczba pasażerów

1 020 189

Cargo

45 834,51 ton (3 kw.)[1]

Liczba operacji

20 947

Drogi startowe
Kierunek 085°/265°
Pas 09/27:

asfaltobeton, beton cementowy, 3200 × 65 m[3]

Położenie na mapie gminy Trzebownisko
Mapa konturowa gminy Trzebownisko, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „RZE”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „RZE”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „RZE”
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego
Mapa konturowa powiatu rzeszowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „RZE”
Ziemia50°06′36″N 22°01′08″E/50,110000 22,018889
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Terminal rzeszowskiego lotniska
Widok od strony parkingu
Wnętrze terminala rzeszowskiego lotniska

Port lotniczy Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów (ang.: Rzeszów International Airport, kod IATA: RZE, kod ICAO: EPRZ) – międzynarodowy port lotniczy położony w województwie podkarpackim, 14 km od centrum Rzeszowa we wsi Jasionka. W 2017 roku z lotniska skorzystało 694 tys. pasażerów, co dało mu 7. miejsce w Polsce pod względem liczby obsłużonych pasażerów. Wśród lotnisk cywilnych w Polsce port w Jasionce posiada drugą co do długości drogę startową (ex aequo z MPL Katowice) po Lotnisku im. F.Chopina w Warszawie, o wymiarach 3200 × 65 m. Pole wzlotów oraz lotnisko w Jasionce powstały w roku 1941, tuż przed agresją Niemiec na ZSRR.

Lotnisko otrzymało tytuł Mały Port Lotniczy Roku 2022 przyznany przez międzynarodową organizację branżową CAPA-Centre for Aviation podczas gali w Gibraltarze za niezwykle istotną rolę w działaniach wspierających Ukrainę zaatakowaną przez Rosję, zarówno jeśli chodzi o pomoc napływającą z całego świata, jak również ewakuację uchodźców[4].

Położenie i transport[edytuj | edytuj kod]

Lotnisko leży we wsi Jasionka około 14 km od centrum Rzeszowa. W jego pobliżu przebiegają: droga krajowa nr 9, autostrada A4 oraz droga ekspresowa S19. Port lotniczy leży przy drodze wojewódzkiej nr 869 łączącej drogę krajową nr 9 (Rudna Mała) z drogą ekspresową S19 (Jasionka). Między miastem a portem lotniczym kursują autobusy MPK Rzeszów. Przystanek autobusowy znajduje się przy terminalu pasażerskim, natomiast przystanek w centrum miasta usytuowany jest w sąsiedztwie dworców PKP Rzeszów Główny i PKS Rzeszów przy ulicy Bardowskiego oraz przy placu Wolności.

Parking dla samochodów osobowych oraz autobusów, liczący 950 miejsc, jest monitorowany.

Jasionka jest korzystnie usytuowana pod względem geograficznym (największa w kraju liczba dni lotnych) i ukształtowania terenu (płaskie podejścia i brak przeszkód naturalnych).

Na terenie lotniska znajduje się jeden z ośmiu w Polsce radarów meteorologicznych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej[5].

Dzieje najnowsze[edytuj | edytuj kod]

Sekretarz Stanu USA Antony Blinken wysiadający z samolotu na lotnisku Rzeszów–Jasionka (5 marca 2022 roku)

W 1999 nastąpiło trwałe wygaśnięcie zarządu MON nad lotniskiem w Jasionce (W roku 2016 Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz podpisał ustawę dotyczącą powstania wojskowej bazy dla średnich i ciężkich samolotów i śmigłowców transportowych). Do 30 czerwca 2009 należało do Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” (PPL). Od lipca 2006 do 20 grudnia 2012 przechodziło ono reorganizację na spółkę prawa handlowego z udziałem woj. podkarpackiego. Od 1 lipca 2013 zarządzanie lotniskiem przejęła spółka Port Lotniczy „Rzeszów-Jasionka”, w której udziały mają województwo podkarpackie (52%) oraz PPL (48%). Kapitał zakładowy spółki 22 marca 2024 wynosił 603,3 mln zł[6]. Jako jedno z niewielu lotnisk w Polsce posiada w całości uregulowany stan formalno-prawny. W 2004 rozpoczęto remont pasa startowego, który zakończył się w czerwcu 2008. W kwietniu i maju 2005 irlandzka linia lotnicza Ryanair poinformowała o planach otwarcia jesienią dwóch połączeń lotniczych. Od października 2005 z Jasionki latały samoloty do Londynu, a od listopada do Frankfurtu Hahn. Druga z tras została zlikwidowana w lutym 2006. Natomiast w styczniu 2007 Ryanair uruchomił trasę do Dublina. W czerwcu 2007 PLL LOT rozpoczęły sezonowy (letni) ruch na trasach do dwóch lotnisk Nowego Jorku: Portu lotniczego Nowy Jork-JFK i Portu lotniczego Newark-Liberty. Loty odbywały się w czwartki i niedziele. W 2010 PLL LOT zawiesił oba połączenia do USA. 8 listopada 2007 Ryanair rozpoczął obsługę trasy do Bristolu. W kwietniu 2012 linia lotnicza OLT Express zapowiedziała założenie bazy – na rzeszowskim lotnisku miał stacjonować jeden samolot Airbus A320, jednak linia upadła, a plan nie został zrealizowany. Jesienią 2013 Eurolot uruchomił długo oczekiwane połączenia do Paryża (Beauvais) i Rzymu (Fiumicino). Loty odbywały się we wtorki i soboty ze względu zakończenia istnienia firmy z dniem 1 kwietnia 2015 roku. 12 marca 2015 na lotnisku Rzeszów-Jasionka otwarty został punkt odpraw fitosanitarnych umożliwiający przewożenie roślin i produktów pochodzenia roślinnego. Oprócz Jasionki taki punkt w Polsce posiada jeszcze tylko lotnisko Chopina w Warszawie. W Jasionce pięciokrotnie lądował największy samolot świata An-225 Mrija[7]. Wielokrotnie lądowały tam również takie samoloty jak An-124 Rusłan, Boeing C-17 Globemaster III[8][9], Boeing 747-JumboJet, Lockheed C-130 Hercules czy też samolot pionowego startu i lądowania armii amerykańskiej Bell-Boeing V-22 Osprey[10].

Nowego znaczenia port lotniczy Rzeszów-Jasionka nabrał po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, stając się ważnym wielkim węzłem komunikacyjnym umożliwiającym dostarczanie międzynarodowej pomocy wojskowej Ukrainie, w związku z zamknięciem przestrzeni powietrznej nad Ukrainą[11]. Od początku marca dla ochrony lotniska rozlokowano amerykańskie baterie rakiet przeciwlotniczych MIM-104 Patriot[12]. Lotnisko zaczęło odgrywać również istotną rolę dla wizyt na wysokim szczeblu w związku z wojną. 5 marca 2022 roku w Rzeszowie–Jasionce lądował samolot rządu USA z Sekretarzem Stanu Antonym Blinkenem, który z Jasionki udał się na przejście graniczne w Korczowej, by wraz z szefem polskiego MSZ Zbigniewem Rauem odwiedzić uchodźców z Ukrainy zgromadzonych w polskim punkcie recepcyjnym. Po ukraińskiej stronie odbyło się wówczas komentowane na świecie spotkanie Blinkena z ukraińskim szefem MSZ Dymytrem Kułebą. Była to pierwsza oficjalna wizyta polityka USA w Ukrainie podczas rosyjskiej inwazji[13][14]. 25 marca 2022 na lotnisku w Jasionce wylądował samolot Air Force One z prezydentem USA Joe Bidenem na pokładzie, który spotkał się w Rzeszowie z prezydentem RP Andrzejem Dudą i z amerykańskimi żołnierzami stacjonującymi na Podkarpaciu. Po spotkaniu odleciał do Warszawy[15][16]. 19 lutego 2023 prezydent USA Joe Biden ponownie wylądował na lotnisku w Jasionce, skąd udał się do Kijowa. 20 lutego 2023 po powrocie z Kijowa odleciał z rzeszowskiego lotniska do Warszawy[17]. 22 marca 2023 do Jasionki przyleciał brytyjski następca tronu książę William, który spotkał się z brytyjskimi i polskimi żołnierzami stacjonującymi w okolicy rzeszowskiego lotniska, a także z Ministrem Obrony Narodowej Mariuszem Błaszczakiem, wojewodą podkarpacką i prezydentem Rzeszowa[18].

24 marca 2024 Port lotniczy Rzeszów-Jasionka otrzymał imię Rodziny Ulmów[19][20].

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Teren lotniska zajmuje ponad 650 ha. Port dysponuje drugim najdłuższym pasem startowym w Polsce. Ma on długość 3200 metrów i szerokość 65 m. Aparatura nawigacyjna i oświetleniowa (system podejścia precyzyjnego kategorii III – układ ALPA-ATA i wizualny wskaźnik ścieżki schodzenia PAPI IV; oraz system precyzyjnego podejścia ILS) pozwalają na przyjmowanie odpowiednio wyposażonych samolotów przy trudnych warunkach atmosferycznych. Droga startowa jest połączona trzema drogami kołowania z płytami postojowymi o łącznej powierzchni 21 000 m². W 2017 roku rozpocznie się budowa kolejnych dwóch dróg kołowania. Stary niewielki terminal pasażerski ograniczał możliwości rozwoju lotniska i był przepełniony, obecnie przeznaczony jest dla pasażerów samolotów i śmigłowców biznesowych. Prace inwestycyjne nad nowym terminalem rozpoczęły się we wrześniu 2006. Latem w 2007 oddano do użytku tymczasową halę przylotów.

Prace budowlane nowego terminala zostały rozpoczęte w październiku 2010, zakończyły się w grudniu 2011 roku. Nowy terminal został oficjalnie otwarty 17 kwietnia 2013 r. Pierwsi pasażerowie zostali odprawieni 8 maja 2013.

Na lotnisku, kosztem 24 mln zł, wybudowano Ośrodek Kontroli Ruchu Lotniczego. Inwestycję zrealizowała Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. Budowa wieży kontroli ruchu lotniczego została oficjalnie ukończona 2 sierpnia 2014. Wieża została wyposażona w najnowocześniejszy sprzęt do kontroli ruchu lotniczego i rozpoczęła funkcjonowanie w dniu 20 września 2014.

We wrześniu 2023 zakończyła się budowa linii kolejowej do portu lotniczego Rzeszów-Jasionka oraz do pobliskiej strefy przemysłowej. Z dworca kolejowego Rzeszów Główny do portu lotniczego w Jasionce przejazd pociągiem trwa 14 minut[21].

Kierunki lotów i linie lotnicze[edytuj | edytuj kod]

Linia Lotnicza Kierunek
LOT Polish Airlines
  1. Polska Warszawa

Sezonowo:

  1. Polska Gdańsk
  2. Włochy Mediolan-Malpensa
  3. Stany Zjednoczone Newark
Lufthansa
  1. Niemcy Monachium
Ryanair
  1. Hiszpania Alicante (od 3 kwietnia 2024)[22]
  2. Wielka Brytania Bristol
  3. Irlandia Dublin
  4. Wielka Brytania East Midlands
  5. Wielka Brytania Londyn-Luton
  6. Wielka Brytania Londyn-Stansted
  7. Wielka Brytania Manchester

Sezonowo:

  1. Chorwacja Zadar
Wizz Air
  1. Włochy Rzym-Fiumicino
Mapa konturowa Europy
Kierunki lotów regularnych (kolor niebieski), sezonowych (kolor zielony) oraz czarterowych (kolor czerwony) europejskich z lotniska Rzeszów-Jasionka
Mapa konturowa świata
Kierunki lotów regularnych pozaeuropejskich z lotniska Rzeszów-Jasionka

Statystyki ruchu[edytuj | edytuj kod]

Ruch pasażerski[edytuj | edytuj kod]

  • Lata 2009–2023[23]
Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
Wartość 383 184 454 203 491 328 564 992 589 920 601 070 645 214 664 068 693 564 771 287 772 238 235 190 255 795 731 141 1 020 189

Operacje lotnicze[edytuj | edytuj kod]

  • Lata 2009–2023[24]
Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
Wartość 8806 10919 12357 12355 13508 10656 13723 12629 14274 18164 18806 12918 13470 14876 20947

Inwestycje powiązane z lotniskiem[edytuj | edytuj kod]

W bezpośrednim sąsiedztwie portu lotniczego działa centrum logistyczne Rogoźnica. W tym celu w grudniu 2001 miasto zakupiło działkę o powierzchni 30 ha. Obok lotniska działa także Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny Aeropolis oraz Centrum Wystawienniczo-Kongresowe G2A Arena[25]. Przy lotnisku znajduje się Podkarpackie Centrum Nauki Łukasiewicz[26]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Statystyki cargo w polskich portach lotniczych - Urząd Lotnictwa Cywilnego.
  2. ↑ Ruch pasażerski na lotnisku w Rzeszowie.
  3. ↑ An-225 Mrija na lotnisku Rzeszów-Jasionka [online], www.rmf24.pl [dostęp 2021-11-15] (pol.).
  4. ↑ Lotnisko w Jasionce z międzynarodową nagrodą Small Airport of the Year 2022!. 6 grudnia 2022. [dostęp 2022-12-07].
  5. ↑ www.twojapogoda.pl. [dostęp 2011-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-17)].
  6. ↑ Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka im. Rodziny Ulmów w Krajowym Rejestrze Sądowym
  7. ↑ An-225 po raz piąty w Rzeszowie
  8. ↑ An-124 Rusłan i An-225 Mrija w jednym czasie na lotnisku w Jasionce
  9. ↑ Kolejny C-17 Globemaster z US Air Force w Rzeszowie
  10. ↑ Nietypowy samolot US Army w Jasionce
  11. ↑ Andrij Charuk. Wielka Wojna. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr specjalny 15, s. 19, luty 2023. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1230-1655. 
  12. ↑ Vice President Harris says Patriot anti-missile systems shifted from Germany are now on the ground in Poland. marketwatch.com, 10 marca 2022. (ang.).
  13. ↑ Blinken na Podkarpaciu o ważnym momencie wspólnej historii Polski i USA [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-03-29] (pol.).
  14. ↑ Antony Blinken enters Ukraine after meeting foreign minister Dmytro Kuleba. [dostęp 2022-03-29].
  15. ↑ Joe Biden wylądował w Rzeszowie
  16. ↑ Polsat News, "To jest godzina próby" [online], polsatnews.pl [dostęp 2022-03-29].
  17. ↑ Joe Biden samolotem i pociągiem udał się do Kijowa
  18. ↑ Książe William odwiedził Rzeszów
  19. ↑ Zmiany na lotnisku w Rzeszowie. W uroczystości brał udział prezydent [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2024-03-24] (pol.).
  20. ↑ Lotnisku w Jasionce nadano imię Rodziny Ulmów [online], www.rzeszowairport.pl [dostęp 2024-03-24] (pol.).
  21. ↑ Linia kolejowa do portu lotniczego Rzeszów-Jasionka otwarta
  22. ↑ Boeingi Ryanaira polecą z Rzeszowa do Alicante [online], www.rynek-lotniczy.pl [dostęp 2023-12-08] (pol.).
  23. ↑ Statystyki ruchu portu Rzeszów-Jasionka
  24. ↑ Operacje lotnicze w porcie EPRZ - statystyki
  25. ↑ G2A Arena w Jasionce
  26. ↑ Budowa Podkarpackiego Centrum Nauki "Łukasiewicz" zakończona

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Porty lotnicze i lotniska w Polsce
Porty lotnicze
czynne
planowane
Lotniska
cywilne
według rejestru ULC
wojskowe
niekontrolowane
nieczynne
zlikwidowane

Sylwetka samolotu

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Port_lotniczy_Rzeszów-Jasionka&oldid=73531649”