Portal:Geografia/Państwo - propozycje

Propozycje do szablonu "Państwo świata" w Wikiportalu Geografia

W tym szablonie powinny pojawiać się w szczególności dobrze przygotowane strony.

Propozycje

• proponuje co tydzień państwo z innego kontynentu w cyklu: Ameryka Północna i Południowa - Europa - Afryka - Azja - Australia i Oceania; poniżej są wypisane w miarę dobrze opracowane państwa wg kontynentów, zanim podjęta zostanie decyzja, które wybrać, trzeba trochę je "podszlifować"
• Europa: Francja,
• Afryka: Wyspy Świętego Tomasza i Książęca
• Azja: Jemen, Uzbebkistan do wyboru i do podszlifowania => Indonezja, Japonia, Kazachstan, Turkmenistan, Indie, Nepal, Iran, Afganistan, Pakistan, Irak, Izrael, Jordania
• Australia i Oceania: Palau
• obie Ameryki: w miarę dobrze wyglądają => Kostaryka, Boliwia, Wenezuela, Kolumbia, Urugwaj, Paragwaj, Gujana, Stany Zjednoczone

/a nie lepiej Australię i Oceanię połączyć z jakimś innym kontynentem, a Ameryki rozdzielić? Antares info 16:51, 15 lut 2006 (CET)/

Obecnie

edytuj

Francja (fr. France, IPA: /fʁɑ̃s/), Republika Francuska (République française /ʁe.py.blik fʁɑ̃.sɛz/) – państwo, którego część metropolitarna znajduje się w Europie Zachodniej, posiadające także zamorskie terytoria na innych kontynentach. Francja metropolitarna rozciąga się od Morza Śródziemnego na południu do kanału La Manche i Morza Północnego na północy, oraz od Renu na wschodzie do Zatoki Biskajskiej na zachodzie. Francuzi często nazywają swój kraj l’Hexagone (sześciokąt) – pochodzi to od kształtu Francji metropolitarnej.

Francja graniczy z Belgią, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcarią, Włochami, Monako, Andorą i Hiszpanią. Terytoria zamorskie graniczą również z Brazylią, Surinamem i Holandią. Kraj jest połączony z Wielką Brytanią przez Eurotunel przebiegający pod kanałem La Manche.

Republika Francuska jest unitarnym państwem demokratycznym, w którym ważną rolę odgrywa prezydent. Jest również piątym spośród najlepiej rozwiniętych krajów świata i jedenastym w rankingu warunków życia. Najważniejsze ideały Francji sformułowane zostały w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela i w występującym na drukach urzędowych i monetach haśle rewolucji francuskiej liberté, égalité, fraternité („wolność, równość, braterstwo”). Kraj należy do grona założycieli Unii Europejskiej. Ma największą powierzchnię spośród państw wspólnoty. Francja jest także członkiem-założycielem Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz wchodzi w skład m.in. Frankofonii, G8 oraz Unii Łacińskiej. Jest stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ, w której posiada prawo weta.

Francja ze względu na swoją liczbę ludności, potencjał gospodarczy, pozycję w Europie, silną armię (trzeci po Rosji i USA arsenał nuklearny), uchodzi za jedno z najpotężniejszych państw świata.

Więcej...

Archiwum

Egipt do 13 czerwca 2014

Egipt (arab. مصر Miṣr; dialekt egipski: Máṣr (/masˤɾ/); łac. Aegyptus, gr. Αίγυπτος Aígyptos), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab. جمهوريّة مصر العربيّة Dżumhurijjat Misr Al-Arabijja) – państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji. Egipt graniczy z Izraelem i Strefą Gazy na północnym wschodzie, Sudanem na południu i Libią na zachodzie. Od północy rozpościera się Morze Śródziemne a na wschodzie Morze Czerwone.

Podstawowe informacje

• Długość granic: całkowita 2689 km (w tym: Strefa Gazy 11 km, Izrael 255 km, Libia 1150 km, Sudan 1273 km)
• Długość wybrzeża: 2450 km
• Najwyższy punkt: Góra Świętej Katarzyny 2629 m n.p.m.
• Najniższy punkt: Al-Kattara 133 m p.p.m.
• Współczynnik urbanizacji: 42% (2003)
• Ważne miasta: Kair, Aleksandria, Luksor, Asuan, Asjut, Al-Mahalla al-Kubra, Giza, Port Said, Szubra al-Chajma, Suez, Fajum.

Klimat

W Egipcie przeważa klimat skrajnie suchy zwrotnikowy. Roczna suma opadów na ogół nie przekracza kilkudziesięciu milimetrów. Z tego względu większość ludności zamieszkuje tereny w delcie i dolinie Nilu. Nad rzeką istnieje oaza nadrzeczna, której długość wynosi niecałe 3 tys. kilometrów. Od tysiącleci w Egipcie tworzono system sztucznego nawadniania, znacznie zwiększając powierzchnię gruntów uprawnych. System nawadniający rozbudowano w 1970 roku, gdy w Asuanie zbudowano zaporę wodną (Wielka Tama), sztuczny zbiornik (Jezioro Nasera) i elektrownię wodną.

Więcej...

Brazylia - 6 września

Brazylia, (oficjalna nazwa Federacyjna Republika Brazylii) jest największym pod względem powierzchni i liczby mieszkańców państwem Ameryki Południowej.

Terytorium Brazylii zajmuje prawie połowę powierzchni Ameryki Południowej i rozciąga się w centrum kontynentu, a na wschodzie jest położone nad Oceanem Atlantyckim. Najwyższym szczytem Brazylii jest Pico da Neblina 3014 m n.p.m. znajdujący się na Wyżynie Gujańskiej.

Islandia - 13 września

Islandia zimą

Islandia, czyli kraj lodu, to wyspiarskie państwo położone na Grzbiecie Śródatlantyckim. Geologicznie leży na granicy Ameryki i Europy, ale ze względów historycznych zaliczana jest do Starego Świata. Pierwszymi osadnikami byli w 874 norwescy wikingowie.

Blisko 11% powierzchni Islandii stanowią lodowce. Ale Islandia to także kraj ognia - znaleźć tu można kilkanaście czynnych wulkanów, m.in. Heklę nazywaną "wrotami piekieł".

Liberia - 20 września

Flaga Liberii

Liberia to państwo w Afryce Zachodniej, u wybrzeży Oceanu Atlantyckiego.

Liberia powstała na początku XIX wieku w wyniku umowy między lokalnymi plemionami a Amerykańskim Towarzystwem Kolonizacyjnym, dzięki której mogli się tu osiedlić wyzwoleni amerykańscy niewolnicy. Uzyskała niepodległość w 1847 i tym samym jest najstarszą na kontynencie afrykańskim republiką. Przez całą swoją historię Liberia była silnie związana ze Stanami Zjednoczonymi.

Flaga Liberii nawiązuje do flagi Stanów Zjednoczonych, a stolica kraju Monrowia została nazwana na cześć amerykańskiego prezydenta Jamesa Monroe’a.

Malezja - 28 września

Malezja to państwo w Azji Południowo-Wschodniej, na Półwyspie Malajskim i wyspie Borneo. Zajmuje obszar 329 847 km² zamieszkiwany przez 23 275 tys. (VII 2000). Stolicą jest Kuala Lumpur (297 526 mieszkańców).

Malezja znajduje się w strefie klimatu równikowego. Nawiedzają ją południowo-zachodnie (od kwietnia do października) oraz intensywniejsze, północno-zachodnie monsuny (od października do lutego).

Cypr - 4 października

Flaga Cypru

Cypr (Republika Cypryjska) jest państwem położonym we wschodniej części Morza Śródziemnego, u wybrzeży Turcji, Syrii i Libanu. Bywa zaliczany zarówno do Europy, jak i do Azji. Od 1 maja 2004 roku jest członkiem Unii Europejskiej.

Nazwa wyspy pochodzi od łacińskiej nazwy miedzi (cuprum), której Cypr był w starożytności głównym dostawcą.

Wyspy Marshalla - 11 października

Wyspy Marshalla to wyspiarskie państwo położone na Oceanie Spokojnym, w Mikronezji. Składa się z 29 atoli oraz 5 izolowanych wysp.

Wyspy były administrowane kolejno przez Niemców, Japończyków i Amerykanów. Ci ostatni zajęli wyspy w czasie kolejnej wojny światowej i włączyli je do Powierniczych Wysp Pacyfiku. Do lat 60. XX wieku USA prowadziły na dwóch atolach: Bikini i Enewetak próby z bronią jądrową. Do dzisiaj wielu mieszkańców Wysp Marshalla cierpi z powodu choroby popromiennej.

W 1979 Republika Wysp Marshalla podpisała z rządem amerykańskim umowę o wolnym stowarzyszeniu, które weszło w życie w 1986. Od tej pory Wyspy Marshalla są niezależnym państwem stowarzyszonym z USA.

Peru - 18 października

Flaga Peru

Peru to państwo w zachodniej części Ameryki Południowej, nad Oceanem Spokojnym.

Wyróżniają się trzy równoległe do wybrzeża krainy geograficzne: wąska nadbrzeżna nizina costa, andyjskie szczyty serra oraz porośnięta lasem równikowym montana.

Historia Peru jest bardzo bogata - od najstarszej kultury Chavín po wielkie imperium Inków.

Andora - 25 października

Andora to niewielkie księstwo położone w Pirenejach. Średnia wysokość n.p.m. sięga nieomal 2000 m, a najwyższy szczyt - 2946 m n.p.m.

Andora jest monarchią konstytucyjną, a rolę współksiążąt sprawują urzędujący prezydent Francji oraz biskup miasta Seo de Urgel w Hiszpanii. Językiem urzędowym księstwa jest kataloński.

Podstawą gospodarki Andory jest turystyka, z której przychody stanowią około 80% PKB. Dzięki korzystnym prawom fiskalnym i celnym, Andora ma także opinię "raju podatkowego".

Rwanda - 10 listopada

Flaga Rwandy

Rwanda, Ruanda – niewielkie państwo w środkowo-wschodniej Afryce, położone pomiędzy dwoma potężnymi sąsiadami, Demokratyczną Republiką Konga (dawniej Zairem) na zachodzie a Tanzanią na wschodzie. Oprócz tego graniczy z Ugandą na północy i Burundi na południu.

Na początku XX wieku Rwanda była kolonią belgijską. Niepodległość uzyskała (razem z sąsiednim Burundi) w 1962 r. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych kraj ten, mimo waśni etnicznych, stanowił jedno z bogatszych państw czarnej Afryki. Jednak w latach dziewięćdziesiątych, między innymi z powodu dużego przeludnienia i braku ziemi uprawnej, stał się miejscem jednej z najkrwawszych w historii Afryki wojen domowych pomiędzy dwoma głównymi plemionami Hutu i Tutsi.

Kiribati - 24 listopada

Herb Kiribati

Kiribati (Republika Kiribati) - wyspiarskie państwo na Oceanie Spokojnym. W skład tego państewka o powierzchni 811 km² wchodzą 33 wyspy koralowe, rozsiane na przestrzeni 3800 km wokół równika.

Są to wyspy trzech archipelagów Mikronezji i Polinezji: Wyspy Gilberta (16 wysp), Wyspy Feniks (8) i Wyspy Line (8) oraz wyspa Ocean (Banaba). 21 z 33 wysp jest zamieszkanych.

Nazwa Kiribati (wymawiana kiribas) to zniekształcona przez miejscowy język mikronezyjski angielska nazwa głównej grupy wysp - Wysp Gilberta.

Wenezuela - 17 grudnia

Wenezuela to państwo położone w północnej części Ameryki Południowej, nad Morzem Karaibskim.

Nazwa kraju oznacza w języku hiszpańskim "mała Wenecja", a nadali ją hiszpańscy marynarze, którzy zauważyli domy na palach u ujścia jeziora Maracaibo. Pełna nazwa tego państwa, nadana w 1999 przez prezydenta Hugo Chaveza, brzmi Boliwariańska Republika Wenezueli, odwołuje się ona do południowoamerykańskiego bohatera Simona Bolivara.

San Marino - 8 stycznia

Krajobraz górski San Marino

San Marino to niewielkie państwo położone w Europie Południowej, stanowiące enklawę na terytorium Włoch. Jego stolicą jest miasto San Marino.

Terytorium kraju jest górzyste, położone na wschodnich skłonach pasma Apeninów. Najwyższy szczyt San Marino to Monte Titano - 749 m n.p.m.

San Marino uznawane jest za najstarszą, istniejącą do dziś, republikę świata, utworzoną w 301 przez kamieniarza świętego Marynusa.

Sierra Leone - 26 stycznia

Sierra Leone to państwo w zachodniej Afryce, na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego. Nazwa kraju, nadana przez portugalskich odkrywców, oznacza "Góry Lwie".

Przez blisko trzy wieki z Sierra Leone wywożono niewolników. Pod koniec XVIII brytyjskie Towarzystwo Antyniewolnicze wykupiło przybrzeżne tereny i założyło obecną stolicę - Freetown. W 1808 Sierra Leone stało się kolonią brytyjską, a niepodległość uzyskało w 1961.

W 1991 wybuchła wojna domowa, której głównym celem było przejęcie kontroli nad złożami diamentów. Do tej pory sytuacja w kraju jest nieustabilizowana.

Chińska Republika Ludowa - 15 marca

Flaga Chin

Chińska Republika Ludowa to oficjalna nazwa Chin, państwa we wschodniej Azji. Jest to największe pod względem liczby ludności państwo świata - zamieszkuje je blisko 1,3 miliarda osób (2003).

ChRL jest jednym z dwóch państw chińskich - drugie z nich, Republika Chińska na wyspie Tajwan, uznawane jest przez Chiny kontynentalne za zbuntowaną prowincję.

Chiny należą obecnie do najszybciej rozwijających się krajów świata.

Wyspy Salomona - 9 kwietnia

Flaga Wysp Salomona

Wyspy Salomona - wyspiarskie państwo w południowo-wschodniej Oceanii, na wschód od Nowej Gwinei, położone we wschodniej części archipelagu Wysp Salomona.

W okresie II wojny światowej wyspy okupowane przez Japonię były przedmiotem zaciętych walk. Toczyły się tu m.in. słynne bitwy morskie o Guadalcanal.

Wyspy Salomona uzyskały niepodległość w 1978. Niedawno na Wyspach doszło do wybuchu niepokojów społecznych, w lipcu 2003 gubernator generalny Wysp Salomona z ramienia Wspólnoty Narodów poprosił o pomoc międzynarodową.

Argentyna - 14 maja

Flaga Argentyny

Argentyna to państwo położone w południowej części Ameryki Południowej, między łańcuchem Andów na zachodzie a Oceanem Atlantyckim na wschodzie. Argentyna rości sobie prawo do położonego na Atlantyku archipelagu Falklandów oraz części terytorium Antarktydy.

Nazwa kraju wywodzi się od łacińskiego argentum, czyli srebra, którego poszukiwali tu hiszpańcy zdobywcy. Nazwę tego metalu nosi również estuarium Río de la Plata, wspólne ujście rzek Urugwaj i Parana, nad którym leży największe miasto Argentyny, a zarazem jej stolica, Buenos Aires. Jej aglomerację zamieszkuje ponad 12 mln osób, czyli blisko ⅓ liczby ludności kraju.

Irlandia - 5 lipca

Herb Irlandii

Irlandia to państwo w Europie Zachodniej, zajmujące blisko 5/6 powierzchni wyspy o tej samej nazwie. Stolicą kraju jest położone nad Morzem Irlandzkim miasto Baile Átha Cliath, bardziej znane pod nazwą Dublin. Stanowi ono główny ośrodek tego szybko rozwijającego się kraju, który bardzo zyskał po wstąpieniu do Unii Europejskiej w 1973. Nazywany jest często "celtyckim tygrysem".

Mieszkańcy Irlandii są w zdecydowanej większości katolikami, w odróżnieniu od mieszkańców Irlandii Północnej (stanowiącej część Zjednoczonego Królestwa), gdzie nieznacznie przeważają protestanci. Dobrą znajomością języka irlandzkiego, który jest obok angielskiego językiem urzędowym Irlandii, może poszczycić się zaledwie ćwierć miliona spośród czterech milionów Irlandczyków.

Seszele - 3 sierpnia

Flaga Seszeli

Seszele to wyspiarskie państwo na Oceanie Indyjskim, położone ok. 1600 km na wschód od wybrzeży Afryki, do której są zaliczane. Seszele stanowią grupę 133 wysp wulkanicznych i koralowych, zajmujących łączną powierzchnię 455 km². Na największej wyspie Mahé, na której mieszka około 80% ludności państwa, znajduje się też stolica Victoria.

Podstawą gospodarki wysp jest turystyka, która rozwinęła się w latach 70. XX wieku. Obecnie w tym dziale gospodarki zatrudnionych jest 30% czynnych zawodowo, a zapewnia ona aż 70% wpływów do budżetu.

Armenia - 9 września

Flaga Armenii

Armenia to górzysty kraj położony na południowych zboczach Kaukazu, którego najwyższy szczyt Aragac sięga 4090 m n.p.m. Blisko 5% powierzchni kraju zajmuje górskie jezioro Sewan, nazywane "morzem Armenii". Dzisiejsza Republika Armenii stanowi niewielką część historycznej Armenii, która swoim zasięgiem obejmowała m.in. całą Wyżynę Armeńską.

Armenia jest ojczyzną dla około 3 milionów Ormian. Znacznie więcej, bo aż 5 milionów, ludności pochodzenia ormiańskiego mieszka poza granicami tego kraju, głównie w Rosji, Gruzji i USA. W Polsce według spisu ludności z 2002 mieszkało 1082 przedstawicieli mniejszości ormiańskiej.

Fidżi - 15 stycznia

Flaga Fidżi

Fidżi to państwo w Melanezji, w południowo-wschodniej części Oceanu Spokojnego. Obejmuje 322 wysp i wysepek pochodzenia wulkanicznego, z których tylko ⅓ jest zamieszkanych. Dwie główne Fidżi to Viti Levu i Vanua Levu.

Do 1970 Fidżi było kolonią Wielkiej Brytanii. Wyspy zamieszkują rdzenni mieszkańcy Fidżyjczycy oraz sprowadzeni w XIX wieku do pracy na plantacjach Hindusi. Dlatego na wyspach obowiązują cztery języki urzędowe: angielski, fidżyjski, hindi i urdu.

Nikaragua - 15 lutego 2006

Wulkan Concepción

Nikaragua to państwo w Ameryce Środkowej, położone między Hondurasem a Kostaryką. Niepodległość uzyskała w 1821, ale przez kilkanaście lat stanowiła część Stanów Zjednoczonych Ameryki Środkowej.

Blisko połowa ludności kraju zamieszkuje obszar w zachodniej części kraju między jeziorami Nikaragua i Managua. Znajduje się tutaj również stolica kraju Managua. Oba jeziora, największe w Ameryce Środkowej, powstały w obniżeniu tektonicznym, któremu towarzyszy ciąg 40 wulkanów. Najbardziej znane wulkany nikaraguańskie to Momotombo i Concepción.

Językiem urzędowym kraju jest hiszpański. Wschodnią, nizinną część kraju (tzw. Wybrzeże Moskitów) zamieszkuje anglojęzyczna mniejszość. W latach 80. utworzono tutaj dwa regiony autonomiczne Atlántico Norte i Atlántico Sur. Pozostała część kraju podzielona jest na 15 departamentów.

Seszele - 12 kwietnia 2006

Plaża na Seszelach

Seszele to państwo położone na 115 wyspach pochodzenia wulkanicznego i koralowego na Oceanie Indyjskim około 1600 km na wschód od wybrzeża Afryki.

Jako pierwsi na wyspy dotarli w X wieku Arabowie. Od XVII wieku były przedmiotem rywalizacji między Portugalczykami, Francuzami i Brytyjczykami. W 1976 Seszele otrzymały niepodległość. Stolicą kraju jest Victoria, którą nazwano na cześć brytyjskiej królowej Wiktorii. Victoria położona jest na głównej wyspie Seszeli Mahé, na której koncentruje się 80% ludności kraju. Podstawą gospodarki Seszeli jest turystyka, która przynosi 70% wpływów do budżetu.

Kolumbia -do 7 czerwca 2008

Kolumbia (Colombia, Republika Kolumbii - República de Colombia) – państwo w północno-zachodniej części Ameryki Południowej leżące nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym.

Zamieszkane od kilku tysięcy lat przez Indian (m.in. plemiona Czibcza i Araukanie) tereny dzisiejszej Kolumbii, odkrył dla Europejczyków hiszpański żeglarz Alonso de Hojeda w 1499 roku. W następnym stuleciu tereny te zostały podbite przez Hiszpanów (początek podboju - 1525) i weszły w skład wicekrólestwa Peru, a od roku 1717 w skład wicekrólestwa Nowej Granady (razem z Ekwadorem i Wenezuelą).

W roku 1810 wybuchło powstanie przeciwko hiszpańskiej władzy kolonialnej. Powstańcy zdołali nawet 20 lipca (dzień święta narodowego) usunąć wicekróla, ale ostatecznie wojska królestwa zdołały ponownie przejąć władzę. Jednak w roku 1819 kraj został zdobyty przez walczące z Hiszpanami wojska Simóna Bolívara. Razem z Wenezuelą Kolumbia utworzyła federację Wielkiej Kolumbii, którą z czasem zasiliły Panama (1821) oraz Ekwador (1822).