Porzeczka zwyczajna
|
||
 |
||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Rząd | skalnicowce | |
| Rodzina | agrestowate | |
| Rodzaj | porzeczka | |
| Gatunek | porzeczka zwyczajna | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Ribes rubrum L. Sp. pl. 1:200. 1753 |
||
| Synonimy | ||
|
R. rubrum var. sativum Rchb., R. sativum (Rchb.) Syme., R. sylvestre (Lam.) Mert. & W. D. J. Koch, R. vulgare Lam.[2] |
||
Porzeczka zwyczajna, p. pospolita, p. czerwona (Ribes rubrum L.) – gatunek krzewu należący do rodziny agrestowatych (Grossulariaceae). Pochodzi z Europy Zachodniej, rozprzestrzenił się także w innych regionach[2]. W Polsce gatunek uprawiany.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Wielopostaciowy krzew o wysokości do około 2 m, bez kolców.
- Łodyga
- Główne pędy są smukłe, najczęściej szarobrązowe, z korą brunatną do ciemnobrunatnej, młode gałązki pod spodem owłosione.
- Liście
- Skrętoległe, szerokości do 12 cm, 3–5-klapowane. Środkowa klapa na szczycie zaostrzona. Klapy piłkowano-ząbkowane, na wierzchu początkowo owłosione, później łysiejące. Pod spodem jasnozielone, pokryte żółtawymi gruczołkami żywicznymi. Ogonek liściowy długości 2–5 cm, u nasady rozszerzony.
- Kwiaty
- Obupłciowe, miseczkowate, płatki drobne, barwy od żółtawej, przez zielonkawobrązową do czerwonawej, zebrane w grona zwykle odstające, działki nagie.
- Owoce
- Jagody, małe, czerwone lub rzadziej różowawe, wielonasienne. Kwaśne w smaku.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
- Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Kwitnie w kwietniu. Kwiaty równoczesne, zapylane przez błonkówki i muchówki[3]. Owoce dojrzewają w czerwcu-lipcu.
- Liczba chromosomów 2n= 16[4].
- Jest rośliną żywicielską larw motyla rusałki ceik[5].
Zmienność[edytuj | edytuj kod]
Gatunek jest bardzo zmienny, tworzy liczne formy i mieszańce międzygatunkowe. Przy powstawaniu odmian uprawnych porzeczek prawdopodobnie brało udział kilka dziko rosnących gatunków europejskich i zachodnioazjatyckich[6].
Tworzy mieszańce z porzeczką czerwoną i p. skalną[4].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Roślina owocowa: jest powszechnie uprawiana w licznych odmianach na plantacjach. Daje cenne owoce, nadające się do spożycia na świeżo lub do przetworów: galaretek, dżemów, win i soków. Oprócz typowych dla gatunku form krzewiastych uprawia się również formy szczepione na pniu, przeważnie na podkładce porzeczki złotej.
- Roślina ozdobna: sadzona w ogrodach i parkach jako roślina ozdobna.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-28].
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Marcin Sielezniew, Izabela Dziekańska, Motyle dzienne, wyd. Multico, Warszawa 2010, s. 238.
- ↑ Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.
