Powódź na Bałkanach (2014)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powódź na Bałkanach
Ilustracja
Tereny objęte powodzią
Państwo

 Bośnia i Hercegowina
 Serbia
 Rumunia
 Chorwacja

Data

13 – 27 maja 2014

Ofiary śmiertelne

łącznie: 86
Serbia: 57[1]
Bośnia i Hercegowina: 24[2]
Chorwacja: 2[3]
Rumunia: 2[4]
Słowacja: 1[5]

Zniszczona droga w serbskiej miejscowości Krupanj.
Powódź w bośniackiej Zenicy.

Powódź na Bałkanach w 2014 rokupowódź, która od 13 maja 2014 roku dotknęła Bośnię i Hercegowinę i Serbię, a także w mniejszym stopniu Chorwację i Rumunię. Powódź nawiedziła ten region dwukrotnie[6]. Powódź ta była największą klęską żywiołową tego typu od 1892 roku[7]. Straty w powodzi oceniono na 2,8 mld euro w Serbii oraz w Bośni i Hercegowinie[8].

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

17 maja 2014 roku w położonym na wschodzie Bośni mieście Bijeljina wezbrana rzeka przerwała w sobotę wały przeciwpowodziowe[7]. Serbscy meteorolodzy podali, że do 17 maja w ciągu 40 godzin spadło tyle deszczu, ile zazwyczaj pada w ciągu czterech miesięcy[7]. Ewakuowano ponad 10 tys. ludzi. W połowie maja Serbia poprosiła o pomoc Unię Europejską i Rosję. 21 maja 2014 roku w ciągu kilku godzin zostało zalane miasto Obrenovac w Serbii. Pomimo ewakuacji miasta śmierć poniosło 14 osób[9].

Ofiary i straty[edytuj | edytuj kod]

Łącznie w wyniku powodzi zginęło ok. 50 osób. Zniszczonych zostało ok. 100 tys. domów i 230 szkół[10].

Serbia[edytuj | edytuj kod]

Do 3 czerwca 2014 roku w Serbii zginęło 26 osób. Ewakuowano ok. 30 tys. mieszkańców[11]. Serbia przyznała, że nie uda jej się samodzielnie odbudować kraju po powodzi. Miasto Obrenovac zostało całkowicie zniszczone[9]. Straty oszacowano na 1,5 mld euro (od 2 do 5% PKB)[8]. Dotkliwe straty poniosło serbskie górnictwo oraz sektor energetyczny.

Bośnia i Hercegowina[edytuj | edytuj kod]

Rzeka Sawa oraz jej dopływy zalały ok. 40% powierzchni Bośni i Hercegowiny, czyniąc dotkliwe szkody w rolnictwie. Około 1/4 mieszkańców Bośni i Hercegowiny musiała opuścić swoje domy. Do 3 czerwca 2014 roku zginęło ponad 30 osób[11]. Dużym zagrożeniem stały się miny pochodzące z wojny domowej z lat 90. Wody mogły podmyć ok. 120 tysięcy nierozbrojonych min przeciwpiechotnych, które mogły przenieść do innych regionów państwa, a także do Serbii, Rumunii i Bułgarii[12]. Ponad 900 km² powierzchni zostało oznaczonych jako tereny szczególnie zagrożone eksplozjami niewybuchów[13]. Bośnia i Hercegowina przyznała, że nie uda jej się samodzielnie odbudować kraju po powodzi. Straty oceniono na 1,3 mld euro (ok. 8% PKB)[8].

Chorwacja[edytuj | edytuj kod]

Ucierpiała także sąsiednia Chorwacja, gdzie powódź przerwała sezon turystyczny; turystyka jest dla tego kraju jednym z głównych źródeł dochodu[6]. Do 19 maja 2014 roku w wyniku powodzi zginął jeden mieszkaniec Chorwacji[14].

Rumunia[edytuj | edytuj kod]

15 maja 2014 roku ulewy zalały Timișoarę. Poziom rzeki przepływającej przez miasto podniósł się o metr, zalewając pobliskie drogi i uniemożliwiając przejazd[7].

Działania władz i mieszkańców państw ogarniętych klęską żywiołową[edytuj | edytuj kod]

Ewakuacja mieszkańców zalanego domu w Obrenovacu

Władze Bośni i Hercegowiny oraz Serbii przeprowadziły ewakuację mieszkańców z zalanych terenów. Działania te były jednak nieefektywne, co wzbudziło frustrację w obu narodach. Krytykowano zaniedbania w zakresie prewencji, długi czas oczekiwania na pomoc, brak koordynacji akcji służb państwowych i grup wolontariuszy[8]. Dużą rolę w walce z powodzią odegrała samoorganizacja społeczna. Koordynacja działań odbywała się poprzez portale społecznościowe[8].

Reakcje międzynarodowe[edytuj | edytuj kod]

Paczki z pomocą humanitarną od Chorwatów
  •  Austria – Austria na wniosek Serbii przekazała wsparcie techniczne oraz na wniosek Bośni i Hercegowiny dostarczyła śmigłowców i łodzi motorowych, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej[15].
  •  Belgia – na wniosek Bośni i Hercegowiny Belgia dostarczyła śmigłowców i łodzi motorowych, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej[15].
  •  Bułgaria – Bułgaria przekazała wsparcie techniczne dla powodzian[15].
  •  Chorwacja – rząd Chorwacji udzielił pomocy technicznej[15].
  •  Czechy – Czechy przekazały wsparcie techniczne[15].
  •  Estonia – Estonia przekazała wsparcie techniczne[15].
  •  Francja – Francja przekazała wsparcie techniczne[15].
  •  Litwa – Litwa przekazała wsparcie techniczne[15].
  •  Luksemburg – na wniosek Bośni i Hercegowiny Luksemburg dostarczył śmigłowce i łodzie motorowe, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej[15].
  •  Łotwa – Łotwa przekazała wsparcie techniczne[15].
  •  Niemcy – Niemcy przekazały wsparcie techniczne dla Serbów i Bośniaków[15].
  •  Norwegia – Norwegia przekazała pomoc finansową dla poszkodowanych.
  •  Polska – 21 maja Polska wysłała do Bośni i Hercegowiny 37 strażaków, którzy pomogli w walce z żywiołem[11]. W czerwcu pomoc humanitarną wysłała Polska Akcja Humanitarna i Caritas[11]. PAH udało się zorganizować 200 tys. złotych dla Bośni i Hercegowiny[11]. 3 czerwca do Serbii wyruszyła ciężarówka z pomocą humanitarną, zorganizowaną przez Ambasadę Serbii[11]. Poznańska Fundacja Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio zebrała 20 ton pomocy dla powodzian z Serbii oraz Bośni i Hercegowiny. Wartość darów wyniosła ok. 200 tys. złotych[10]. W darach znalazły się głównie środki dezynfekujące i żywność. Pomoc finansową przekazała też Cerkiew prawosławna[16].
  •  Rosja – Rosja przekazała pomoc finansową dla Serbii.
  •  Słowacja – na wniosek Bośni i Hercegowiny Słowacja dostarczyła śmigłowców i łodzi motorowych, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej[15].
  •  Słowenia – Słowenia jako jedno z pierwszych państw unijnych zgłosiła się do pomocy powodzianom, przekazując Serbom i Bośniakom pomoc techniczną[15].
  •  Unia Europejska – Unia Europejska przekazała Bośni oraz Serbii wodę pitną[12]. Do 18 maja 14 państw członkowskich udzieliło wsparcia ofiarom powodzi. Państwa te przekazały Serbii oraz Bośni i Hercegowinie helikoptery, pompy wodne i łodzie[15]. Komisja Europejska sfinansowała transport pomocy.
  •  Wielka Brytania – na wniosek Bośni i Hercegowiny Wielka Brytania dostarczyła śmigłowców i łodzi motorowych, które pomogły w ewakuacji mieszkańców zalanych terenów i w transporcie pomocy humanitarnej[15].

Wpływ powodzi na politykę Vučicia[edytuj | edytuj kod]

Podczas powodzi premierem rządu w Serbii był Aleksandar Vučić. Vučić wykorzystał powódź do skrytykowania poprzednich rządów. Duże wpływy Vučicia w mediach pozwoliły rządzącej wówczas Serbskiej Partii Postępowej wyciszyć krytykę akcji ratowniczej[8]. Portale internetowe, analizujące błędy ośrodków rządowych, stały się celem ataków hakerskich[8]. Akcja ratunkowa przyczyniła się do gwałtownego wzrostu poparcia dla Serbskiej Partii Postępowej.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. MUP: 57 mrtvih u poplavama. b92.net, 2014-07-09. [dostęp 2016-04-09]. (serb.).
  2. Landmines pose threat after Bosnia floods. aljazeera.com, 2014-05-23. [dostęp 2016-04-09]. (ang.).
  3. U Hrvatskoj pronađena druga žrtva poplava. aljazeer, 2014-05-19. [dostęp 2016-04-09]. (chorw.).
  4. Bărbat dispărut, găsit decedat [online], Gazeta Oltului, 3 maja 2014 [dostęp 2016-04-09] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-25] (rum.).
  5. Inundații în Balcani și Europa Centrală soldate cu cel puțin șase morți. agerpres.ro, 2014-05-16. [dostęp 2016-04-09]. (rum.).
  6. a b Powodzie i lawiny błotne znów pustoszą Bośnię i Hercegowinę. Onet, 2014-08-08. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
  7. a b c d Wezbrana rzeka przerwała wały. Dziesiątki tysięcy ewakuowanych. TVN Meteo, 2014-05-17. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
  8. a b c d e f g Marta Szpala: Bałkany po powodzi – konsekwencje polityczne i gospodarcze. OSW – Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, 2014-06-04. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
  9. a b Wielka powódź na Bałkanach. Serbia błaga świat o pomoc. Polska Times, 2014-05-26. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
  10. a b Fundacja zebrała ponad 20 ton pomocy dla powodzian z Bałkanów [online], Onet, 1 czerwca 2014 [dostęp 2016-04-09] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-20] (pol.).
  11. a b c d e f Pomoc z Polski dla dotkniętych powodzią krajów bałkańskich. Onet, 2014-06-03. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
  12. a b Wielka powódź w Bośni i Hercegowinie. Przemieszczone miny i zagrożenie epidemią. Wirtualna Polska, 2014-05-21. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
  13. Alert w Bośni: wody powodziowe przemieściły tysiące min z czasu wojny. Onet, 2014-05-23. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
  14. Przybywa ofiar powodzi na Bałkanach. Już 44 osoby nie żyją. TVN, 2014-05-19. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
  15. a b c d e f g h i j k l m n o Tragiczna powódź na Bałkanach. Ucierpiało milion osób. Polskie Radio, 2014-05-19. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
  16. Polska Cerkiew pomaga powodzianom z Serbii [online], Onet, 28 maja 2014 [dostęp 2016-04-09] [zarchiwizowane z adresu 2014-08-31] (pol.).