Powiat olsztyński

Powiat olsztyński
	powiat
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
TERYT	6.28.36.14.00.0
Siedziba	Olsztyn
Starosta	Andrzej Abako
Powierzchnia	2838,02 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 126 781
• gęstość	44,7 os./km²
Urbanizacja	35,05%
Tablice rejestracyjne	NOL
	Adres urzędu:pl. Józefa Bema 5; 10-516 Olsztyn
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich	5
Liczba gmin wiejskich	7
	Położenie na mapie województwa;
	Położenie na mapie Polski Powiat olsztyński
	53°47′N 20°30′E/53,783333 20,500000
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Portal Polska

Powiat olsztyński – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Wcześniej istniał w latach 1818-1975. Jego siedzibą jest Olsztyn.

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejsko-wiejskie: Barczewo, Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany, Olsztynek
gminy wiejskie: Dywity, Gietrzwałd, Jonkowo, Kolno, Purda, Stawiguda, Świątki
miasta: Barczewo, Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany, Olsztynek

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia powiatu wynosiła 2838,02 km²^[2]. Jest to pod tym względem drugi powiat w Polsce, większy jest jedynie powiat białostocki^[3].

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[4] powiat zamieszkiwało 126 781 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 127 205 osób^[5].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych z 31 grudnia 2010 r. powiat miał 118 063 mieszkańców^[6].

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	112 934	100	57 080	50,54	55 854	49,46
Miasto	39 316	34,81	20 569	18,21	18 747	16,60
Wieś	73 618	65,19	36 511	32,33	37 107	32,86

Piramida wieku mieszkańców powiatu olsztyńskiego w 2014 roku^[1].

Ludność w latach[edytuj | edytuj kod]

1965 – 46 800
1966 – 45 100
1970 – 45 600
1971 – 44 900
1972 – 45 500

W latach 1975–1998 powiat nie istniał

1999 – 114 021
2000 – 114 303
2001 – 114 733
2002 – 110 962
2003 – 111 850
2004 – 112 440
2005 – 113 360
2006 – 113 848

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie olsztyńskim obejmowała ok. 3,4 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 8,6% do aktywnych zawodowo^[7].

Samorząd[edytuj | edytuj kod]

Siedzibą władz powiatu jest miasto Olsztyn. Organem uchwałodawczym samorządu jest Rada Powiatu w Olsztynie, w której skład wchodzi 23 radnych^[8]. Rada wybiera organ wykonawczy, którym jest Zarząd Powiatu w Olsztynie składający się z 5 członków. Na czele zarządu stoi starosta olsztyński^[9].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Powiat olsztyński (1818-1975), mapa z 1910

Powiat olsztyński (Kreis Allenstein), utworzony został w 1818 roku z połączenia dawnych komornictw olsztyńskiego i wartemborskiego (barczewskiego) istniejących od połowy XIV wieku w obrębie Warmii. Powiat ten istniał do 1945 roku w ramach państwa pruskiego w rejencji Królewiec, a później rejencji Olsztyn w prowincji Prusy, a później Prusy Wschodnie.

Był mniejszy od dzisiejszego powiatu i liczył 1 302,67 km² powierzchni oraz 57 150 ludności (1939). Oprócz wydzielonego Olsztyna (Allenstein) na terenie powiatu było tylko jedno miasto – Barczewo (Wartenburg)^[10].

Po 1945 znalazł się w niezmienionym kształcie w granicach Polski. Należał do okręgu mazurskiego (1945–1946), a później do województwa olsztyńskiego (1946–1975). W 1973 roku do powiatu dołączono miasto Olsztynek i sąsiadujące z nim gminy. Powiat został zlikwidowany w ramach reformy administracyjnej w 1975 roku.

W 1999 w ramach reformy administracyjnej powiat przywrócono w nowych powiększonych granicach.

Starostowie[edytuj | edytuj kod]

Starostowie (Landräte) powiatu olsztyńskiego do 1945 roku:

1818–000000Friedrich Erdmann von Pastau
1824–000000von Knoblauch
18310000000von Surkow
1832–184100von Tucholka
18410000000Moritz von Lavergne-Peguilhen (1801–1870) (komisaryczny)
1841–186100Friedrich Wilhelm Martens
1861–187100Otto Gisevius (Gizewiusz) (1821–1871)
1872–187700Ernst von den Brincken (1835–1895)
1878–189900Wilhelm Eduard August Kleemann
1899–190600Felix Krahmer
1907–191500Walter Pauly (1871–1959)
1915–191700von Baumbach (komisaryczny)
1917–192000Friedrich Otto Dilthey (komisaryczny)
1919–193500Georg von Brühl
1935–193800Geßner
19380000000Franke
1939–194500Heinrich von Bünau (1906–1992)

Starostowie olsztyńscy od 1999 roku:

1998–200800Adam Antoni Sierzputowski^[11]^[12]^[13]
2008–201400Mirosław Pampuch^[14]^[15]
2014–201800Małgorzata Chyziak^[16]
2018–000000Andrzej Abako

Sąsiednie powiaty[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Herb powiatu olsztyńskiego
powiat biskupiecki
ziemia Bertingen, ziemia Gunlauken, ziemia Gudikus

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Powiat olsztyński w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ Ranking powiatów – powierzchnia. [w:] Gminy.pl [on-line]. [dostęp 2020-04-18].
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r., stat.gov.pl [dostęp 2020-01-08] (pol.).
↑ Zarządzenie Nr 39 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 15 lutego 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Warmińsko-Mazurskiego z 2010 r. Nr 18, poz. 495).
↑ (§41. Statutu) Załącznik do uchwały Nr VIII/99/2003 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 5 września 2003 r.
↑ Olsztyn był od początków XX wieku wydzielony z powiatu.
↑ Uchwała Nr II/3/98 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 14 listopada 1998 r. w sprawie wyboru Starosty.
↑ Uchwała Nr I/6/2002 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wyboru Starosty Olsztyńskiego.
↑ Uchwała Nr I/3/2006 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 27 listopada 2006 r. w sprawie wyboru Starosty Olsztyńskiego.
↑ Uchwała Nr XII/138/2008 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie wyboru Starosty Olszyńskiego.
↑ Uchwała Nr I/4/2010 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 30 listopada 2010 w sprawie wyboru Starosty Olsztyńskiego.
↑ Uchwała Nr I/5/2014 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 1 grudnia 2014 r. w sprawie wyboru Starosty Olszyńskiego.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Oficjalna strona powiatu olsztyńskiego

[populacja2016-1] Powiat olsztyński w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[3] Ranking powiatów – powierzchnia. [w:] Gminy.pl [on-line]. [dostęp 2020-04-18].

[4] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[5] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[Ludność2010-12-6] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.

[7] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r., stat.gov.pl [dostęp 2020-01-08] (pol.).

[8] Zarządzenie Nr 39 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 15 lutego 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Warmińsko-Mazurskiego z 2010 r. Nr 18, poz. 495).

[9] (§41. Statutu) Załącznik do uchwały Nr VIII/99/2003 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 5 września 2003 r.

[10] Olsztyn był od początków XX wieku wydzielony z powiatu.

[11] Uchwała Nr II/3/98 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 14 listopada 1998 r. w sprawie wyboru Starosty.

[12] Uchwała Nr I/6/2002 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wyboru Starosty Olsztyńskiego.

[13] Uchwała Nr I/3/2006 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 27 listopada 2006 r. w sprawie wyboru Starosty Olsztyńskiego.

[14] Uchwała Nr XII/138/2008 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie wyboru Starosty Olszyńskiego.

[15] Uchwała Nr I/4/2010 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 30 listopada 2010 w sprawie wyboru Starosty Olsztyńskiego.

[16] Uchwała Nr I/5/2014 Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 1 grudnia 2014 r. w sprawie wyboru Starosty Olszyńskiego.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Miasta na prawach powiatu	Elbląg Olsztyn (siedziba)
Powiaty	bartoszycki braniewski działdowski elbląski ełcki giżycki gołdapski iławski kętrzyński lidzbarski mrągowski nidzicki nowomiejski olecki olsztyński ostródzki piski szczycieński węgorzewski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Barczewo Biskupiec Dobre Miasto Jeziorany Olsztynek
Gminy miejsko-wiejskie	Barczewo Biskupiec Dobre Miasto Jeziorany Olsztynek
Gminy wiejskie	Dywity Gietrzwałd Jonkowo Kolno Purda Stawiguda Świątki

Przynależność wojewódzka	okręg mazurski (1945–46) woj. olsztyńskie (od 1946)
Miasta	Barczewo (Wartembork) Olsztynek (← od 1973)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Barczewo (od 1973) Barczewko (1945) Bartąg (1945) Butryny (1945–54) Dywity (1945–54 i od 1973) Gietrzwałd (Gietzwald) (1946–54 i od 1973) Gryźliny (1945–46) Gutkowo (Gietkowo) (1945) Jonkowo (od 1973) Klebark (Klebark Wielki) (1945–54) Lamkowo (Lamkowo Wielkie) (1945–54) Marcinkowo (1946–54) Olsztynek (od 1973) Purda (1945–46 i od 1973) Ramsowo (1945–54) Stawiguda (1946–54 i od 1973) Sząbruk (1945–46) Wrzesina (Szombark) (1945–54)
Gromady (1954–72)	Barczewko (1954–59) Barczewo (1960–72) Bartąg (1954–72) Bartołty Wielkie (1954–59) Bukwałd (1954–59) Butryny (1954–72) Dajtki (1954–65) Dorotowo (1954–59) Dywity (1954–72) Gietrzwałd (1954–72) Giławy (1954–61) Gryźliny (1954–57) Gutkowo (1954–65) Jedzbark (1954–59) Jonkowo (1954–72) Klebark Wielki (1954–72) Kronowo (1954–59) Lamkowo (1954–72) Łęgajny (1954–59) Nowa Wieś (1954–59) Nowe Kawkowo (1954–59) Purda (1954–72) Ramsowo (1954–72) Sętal (1954–61) Skajboty (1954–59) Stawiguda (1954–72) Sząbruk (1954–61) Trękus (1954–59) Tuławki (1954–72) Wipsowo (1954–61) Wołowno (1954–71) Wrzesina (1954–61) Zalbki (1954–59)