Powiat puławski
Na mapach: 51°25′N 21°58′E/51,416667 21,966667
| powiat | |||||||||
.jpg)
| |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| TERC |
0614 | ||||||||
| Siedziba | |||||||||
| Starosta |
Danuta Smaga | ||||||||
| Powierzchnia |
933 km² | ||||||||
| Populacja (31.12.2020) • liczba ludności |
| ||||||||
| • gęstość |
121,3 os./km² | ||||||||
| Urbanizacja |
49,54% | ||||||||
| Tablice rejestracyjne |
LPU | ||||||||
Adres urzędu: al. Królewska 1924-100 Puławy | |||||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Powiat puławski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1867[2] (jako powiat nowoaleksandryjski), w obecnej formie od przeprowadzonej w 1999 reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Puławy.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
stan na 1 stycznia 2010 roku
| Gmina | Powierzchnia | Ludność | Gęstość | Siedziba |
|---|---|---|---|---|
| Gmina miejska | ||||
| Puławy | 50,49 km² | 50 035 | 964,6 os./km² | Puławy |
| Gminy miejsko-wiejskie | ||||
| Kazimierz Dolny | 30,44 km² | 3522 | 115,35 os./km² | Kazimierz Dolny |
| Nałęczów | 13,82 km² | 4250 | 307,5 os./km² | Nałęczów |
| Gminy wiejskie | ||||
| Baranów | 85,03 km² | 4241 | 49,9 os./km² | Baranów |
| Janowiec | 79 km² | 3611 | 45,7 os./km² | Janowiec |
| Końskowola | 89,63 km² | 9010 | 100,5 os./km² | Końskowola |
| Kurów | 101,3 km² | 7892 | 78 os./km² | Kurów |
| Markuszów | 40,39 km² | 3021 | 74,8 os./km² | Markuszów |
| Puławy | 160,81 km² | 11 157 | 69,4 os./km² | Puławy |
| Wąwolnica | 62,15 km² | 4998 | 80,4 os./km² | Wąwolnica |
| Żyrzyn | 128,77 km² | 6599 | 51,3 os./km² | Żyrzyn |
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 117 167 | 100 | 60 757 | 51,86 | 56 410 | 48,14 |
| Miasto | 58 033 | 49,53 | 30 750 | 26,24 | 27 283 | 23,29 |
| Wieś | 59 134 | 50,47 | 30 007 | 25,61 | 29 127 | 24,86 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu puławskiego w 2014 roku[3].
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[4] powiat zamieszkiwały 113 173 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 112 835 osób[5].
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 2,3 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 4,8% do aktywnych zawodowo[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
- W dokumentach Jana Długosza (Liber Beneficjorum) wspomniane są wsie obecnego powiatu puławskiego: Jaworzec, Karczmiska Pierwsze, Rzeczyca, Skowieszyn, Wietrzna Góra (obecny Kazimierz Dolny) i Wojszyn, które należały do benedyktynów z Łysej Góry, a później do norbertanek ze Zwierzyńca pod Krakowem (wiek XI i XII).
- W latach 1867–1915 (na mocy ukazu carskiego z 1867) w guberni lubelskiej istniał powiat nowoaleksandryjski.
- W 1945 roku siedzibą powiatu był pałac w Olesinie.
Starostowie puławscy[edytuj | edytuj kod]
do uzupełnienia lata 1867–1918 i 1945–1975
- Zygmunt Skrzyński (6 grudnia 1918 – 3 sierpnia 1923)[a][7]
- Antoni Barnat (3 sierpnia 1923 – 10 stycznia 1927)
- Aleksander Wiszniewski (10 stycznia 1927 – 4 czerwca 1932)
- Mieczysław Lutman (4 czerwca 1932 – 11 października 1937)
- Alojzy Kaczmarczyk (11 października 1937–wrzesień 1939)
- Stefan Lewtak (30 września 1944–czerwiec 1950?)
- Henryk Wieczorek (19 listopada 1998 – 19 listopada 2002)[8]
- Marian Żaba (19 listopada 2002 – 5 grudnia 2006)
- Sławomir Kamiński (5 grudnia 2006 – 2 grudnia 2010)
- Witold Popiołek (2 grudnia 2010 – 22 listopada 2018)
- Danuta Smaga (22 listopada 2018 – nadal)
Interesujące zabytki architektury i kultury[edytuj | edytuj kod]
- Puławy – zespół pałacowo-parkowy Czartoryskich (pałac, Świątynia Sybilli, Domek Gotycki, Kościół rotundowy).
- Kazimierz Dolny – pięknie położone miasto z cennym układem urbanistycznym (rynkiem, kamienicami, kościołami, ruinami zamku, basztą i spichlerzami).
- Bochotnica – ruiny zamku z XIII wieku, renesansowe mauzoleum Jana z Oleśnickich, młyn wodny z XIX wieku i liczne wąwozy
- Nałęczów – park zdrojowy z pijalnią, pałac Małachowskich, wille z XIX/XX wieku, kaplica.
- Gołąb – manierystyczny kościół z XVII w., Kaplica Loretańska.
- Wąwolnica – kaplica z XIV w. z figurką Matki Boskiej Kębelskiej (miejsce licznych pielgrzymek) i kościół z pocz. XX w.
- Janowiec – ruiny zamku z XVI w., kościół późnorenesansowy z fragmentami gotyckiego z XIV wieku, skansen.
- Kurów – kościół z późnogotyckim prezbiterium z XVI wieku, rozbudowany w XVII w., zespół pałacowo-parkowy w Olesinie
- Łany – drewniany kościół mariawitów, z początków XX wieku.
- Markuszów – kościoły z XVII w.
- Końskowola – kościół farny z XVI–XVIII w. – mauzoleum Tęczyńskich, kościół szpitalny z 1613, obronna kamienica Tęczyńskich z XVI w., cmentarz ewangelicko-augsburski z XVIII/XIX w.
- Góra Puławska – zabytkowy kościół z XVIII w. pw. św. Wojciecha oraz dzwonnica.
Sąsiednie powiaty[edytuj | edytuj kod]
- powiat rycki
- powiat lubartowski
- powiat lubelski
- powiat opolski
- powiat zwoleński (mazowieckie)
- powiat kozienicki (mazowieckie)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
- ↑ Powiat puławski ma 150 lat. Wręczyli odznaki za zasługi. dziennikwschodni.pl, 2017-06-11.
- ↑ Powiat puławski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, Tabl. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 r., 30 czerwca 2020.
- ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-06] (pol.).
- ↑ Tadeusz Radzik: Administracja państwowa i samorządowa Puław w latach 1918–1939.
- ↑ Na podstawie: Słownik biograficzny współczesnych starostów. Rafał Rudka (red.). T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 29. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-09-12].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Miasta na prawach powiatu |
|
|---|---|
| Powiaty | |
| Inne zagadnienia |
Powiat puławski