Prażmów (województwo mazowieckie)
51°56′25″N 20°57′17″E/51,940278 20,954722| wieś | |
 Urząd Gminy w Prażmowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
22 |
| Kod pocztowy |
05-505[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WPI |
| SIMC |
0007380[5] |
Położenie na mapie gminy Prażmów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu piaseczyńskiego  | |
| 51°56′25″N 20°57′17″E/51,940278 20,954722[1]
| |
| Strona internetowa | |
Prażmów – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, w gminie Prażmów[5][6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Prażmów jako ośrodek parafii, zorganizowany wokół kościoła pod wezwaniem św. Wita, wymieniony jest w księdze czerskiej w roku 1406 i 1428. Parafia do ostatniego rozbioru Polski należała do diecezji poznańskiej i leżała w granicach powiatu grójeckiego w Ziemi Czerskiej. Parafia była bardzo rozległa (19 wsi). W roku 1452 wydzielono z niej 4 wsie dla nowo powstałej parafii w Pieczyskach. Patronat parafii należał do Belinów Prażmowskich.
Wieś Prażmowo była gniazdem rodziny Prażmowskich, herbu Belina, którzy mieli ją w posiadaniu w latach 1468 -1768. Z tego rodu wywodzili się:
- Jakub Prażmowski,
- Michał Prażmowski (ok. 1440–1507),
- Wawrzyniec Prażmowski,
- Andrzej Prażmowski,
- Mikołaj Jan Prażmowski,
- Wojciech Prażmowski,
- Samuel Jerzy Prażmowski,
- Franciszek Michał Prażmowski.
Wieś szlachecka Prażmowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie grójeckim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego[7].
Podczas wizyty biskupa poznańskiego Goślickiego w roku 1603 pleban Stanisław z Międzychodu posiadał dokument z roku 1532, w którym Aleksy Cieciszowski zapisał pewną sumę na rzecz kościoła. W tym czasie kościół w Prażmowie był drewniany, w dobrym stanie i pod wezwaniem św. Wita, miał cztery ołtarze. Kolatorami kościoła byli Prażmowscy, (Wawrzyniec, Piotr i Adam). Kościół otrzymywał dochód z folwarku w Prażmowie oraz dziesięciny z Prażmowa, Wągrodna i kilku innych wsi. Przy parafii była szkoła dla której na utrzymanie były przeznaczone dziesięciny ze wsi Żyrowo, Żyrowko i Słonawy (osiem złotych, które był zobowiązany zbierać pleban i oddawać je rektorowi szkoły). Parafia należała do dekanatu piaseczyńskiego.
Drewniany kościół spłonął w 1656 r. Murowany kościół w stylu klasycystycznym wybudowano na początku XIX w. Dwa ołtarze boczne sprowadzono w 1818 r. z kościoła jezuitów w Warszawie, natomiast ołtarz wielki pochodzi ze zburzonego w 1859 r., w Warce, zrujnowanego kościoła dominikanów.
W XIX w. wieś należała do rodziny Ryxów. Pierwszym właścicielem wsi pochodzącym z tej rodziny był Franciszek Ryx. W 1905 majątek kupili Emilia i Otton Kubiccy[8].
W okolicy wsi w czasie powstania styczniowego doszło do bitwy oddziału Władysława Grabowskiego z rosyjskim wojskiem pod dowództwem gen. Mikołaja Mellera-Zakomelskiego. Na prażmowskim cmentarzu znajduje się pamiątkowa mogiła ku czci poległych tam powstańców ufundowana przez osobę mieszkającą na emigracji w Stanach Zjednoczonych.
Do roku 1867 – Gmina miała siedzibę w Prażmowie, później w Wągrodnie. Następnie do 2008 roku w Woli Prażmowskiej.
Zachowały się dwa dwory (w jednym ośrodek zdrowia – to dawny dwór Ryxów z XIX w – 1820 r. z parkiem). We wsi jest szkoła podstawowa, ośrodek zdrowia, biblioteka publiczna.
Kościół pod wezwaniem św. Franciszka z Asyżu, należy do dekanatu tarczyńskiego, archidiecezji warszawskiej.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie warszawskim.
Od 1 września 2008 miejscowość jest siedzibą gminy Prażmów (wcześniej siedzibą była Wola Prażmowska).
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kościół w Prażmowie -
Tablica Ryxów na ścianie kościoła -
Park i dwór Ryxów -
Dwór Ryxów
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 109987
- ↑ Wieś Prażmów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-11-11].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1032 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
- ↑ Małgorzata Szturomska. Pani na Prażmowie. „Przegląd Piaseczyński”, 25 września 2019.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Prażmów (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 23.
- Siedziba gminy: Prażmów
| Wsie | |
|---|---|
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
