Prawa Jima Crowa
Prawa Jima Crowa (ang. Jim Crow laws) – regulacje wprowadzane na stopniu lokalnym (hrabstw – counties) lub stanowym, głównie w południowych stanach Ameryki po wojnie secesyjnej[1], jak również w stanach nienależących do Konfederacji[2]. Miały za zadanie ograniczenie praw byłych czarnoskórych niewolników oraz pogłębianie separacji między białą a czarną ludnością w tych stanach. Nazwa pochodzi od tytułu piosenki i tańca „Jump Jim Crow” (pastisz Afroamerykanów wykonywany przez ówczesnego białego showmana Thomasa D. Rice’a)[3].
Podstawą prawną dla prawa Jima Crowa było orzeczenie Sądu Najwyższego (1896), który — uznając, że XIII i XIV poprawki do Konstytucji, znoszące niewolnictwo i umacniające równość między rasami, nie zabroniły ich segregacji — wprowadził zasadę „równi, ale oddzieleni”[4].
Segregacja rasowa została zniesiona dzięki wysiłkom takich aktywistów na rzecz praw człowieka jak Martin Luther King, Rosa Parks czy Ernst Borinski działających od zakończenia II wojny światowej aż do chwili przyjęcia Civil Rights Act (ustawa o prawach obywatelskich) w 1964 i Voting Rights Act (ustawa o prawie do głosowania) w 1965, podpisanych przez prezydenta Lyndona B. Johnsona.
Przykłady[edytuj | edytuj kod]
Od 1880 roku większość stanów USA egzekwowała segregację poprzez prawa Jima Crowa. Wiele z nich wyznaczało kary za kontakt z osobami innej rasy[5].
Szkoły dla białych dzieci i dla czarnych dzieci powinny być prowadzone oddzielnie.
Głoszenie idei równouprawnienia dla Murzynów, przez drukowanie, publikowanie, lub wprowadzanie w obieg, jest zabronione i grozi grzywną do 500 dolarów lub pozbawieniem wolności do 6 miesięcy.
Zakazuje się wymiany podręczników pomiędzy przedstawicielami różnych ras.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Thomas Holt: Black over White: Negro Political Leadership in South Carolina during Reconstruction. Urbana: University of Illinois Press, 1979. (ang.).
- ↑ Jim Crow Laws. nps.gov. [dostęp 2015-04-15]. (ang.).
- ↑ Ewa Kaleta. Nie tylko Rosa Parks. „Dziennik Opinii”, 2013-03-08. Stowarzyszenie im. Stanisława Brzozowskiego.
- ↑ Jima Crowa prawa, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-08-25].
- ↑ Examples of Jim Crow laws - oct. 1960 - civil rights. jimcrowmuseum.ferris.edu. [dostęp 2023-06-21]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ferris State University w Big Rapids w stanie Michigan: Muzeum Jima Crowa (ang.)