Prefektura Iwate

Prefektura Iwate
Nazwa japońska
Kanji	岩手県
Transkrypcja Hepburna	Iwate-ken
	prefektura
Herb	Flaga
Państwo	Japonia
Wyspa	Honsiu
Region	Tōhoku
Siedziba	Morioka
Kod ISO 3166-2	JP-03
Gubernator	Takuya Tasso
Powierzchnia	15 275,01 km²
Populacja (2020); • liczba ludności	; 1 211 206
• gęstość	79,3 os./km²
Kod pocztowy	020-8570
	Adres urzędu:Morioka, Uchimaru 10-1
	Szczegółowy podział administracyjny
Liczba jednostek administracyjnych	33
	Symbole japońskie
Drzewo	sosna gęstokwiatowa (Pinus densiflora)
Kwiat	Paulownia puszysta (Paulownia tomentosa)
Ptak	Bażant (Phasianus colchicus)
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Portal Japonia

Prefektura Iwate (jap. 岩手県 Iwate-ken) – prefektura znajdująca się w regionie Tōhoku w Japonii. Jej stolicą jest miasto Morioka^[4]. Prefektura ma powierzchnię 15 275,01 km² ^[1]. W 2020 r. mieszkało w niej 1 211 206 osób, w 492 014 gospodarstwach domowych^[2] (w 2010 r. 1 330 530 osób, w 483 971 gospodarstwach domowych)^[5].

Morioka, parada w czasie festiwalu tańca sansa^[6]

Staw Ōizumi-ga-ike w Ogrodzie Czystej Ziemi w świątyni Mōtsū-ji w Hiraizumi

Ōsawa Onsen w Hanamaki

Plaża Jōdo-ga-hama na wybrzeżu Sanriku

Widok na miasto Tōno

Wejście do jaskini Ryūsendō

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Iwate to druga pod względem powierzchni prefektura Japonii, po Hokkaido. Prefektura położona na północno-wschodnim wybrzeżu wyspy Honsiu nad Oceanem Spokojnym. Leży we wschodniej części regionu Tōhoku. Graniczy z prefekturami: Miyagi, Akita, Aomori.

Na północy, zachodzie i wschodzie prefektury znajdują się góry. Przez środek, z północy na południe, przebiega dolina rzeki Kitakami. Region nad Oceanem Spokojnym jest górzysty z urozmaiconą linią brzegową. Region centralny to rolniczy teren ze stolicą w Morioce. Górzyste regiony na zachodzie i północy posiadają malownicze widoki, bujne lasy i śnieżne zimy^[7].

Góry[edytuj | edytuj kod]

Ōu – Koma-ga-take (1637 m n.p.m.), Iwate (2039), Yakeishi (1548), Kurikoma (1628), Hachimantai (1614).
Kitakami – Hayachine (1914), Murone (895).

Rzeki i jeziora[edytuj | edytuj kod]

Rzeki: Kitakami, Nakatsu, Shizukuishi, Sarugaishi, Koromo.
Jeziora zaporowe: Tase, Yuda, Gandō, Shijūshida.

Parki narodowe[edytuj | edytuj kod]

Park Narodowy Rikuchu Kaigan – w 2013 r. przyłączony do nowo utworzonego Narodowego Parku Rekonstrukcji Sanriku (三陸復興国立公園 Sanriku Fukkō Kokuritsu Kōen); obejmuje pas wybrzeża od miasta Hachinohe w prefekturze Aomori poprzez prefekturę Iwate do miasta Kesennuma w prefekturze Miyagi; decyzja o połączeniu parków i rekonstrukcji wybrzeża była wynikiem ogromnych zniszczeń powstałych wskutek trzęsienia ziemi i tsunami w 2011 roku
Park Narodowy Towada-Hachimantai

Miasta prefektury[edytuj | edytuj kod]

W skład prefektury wchodzi 14 większych miast (shi) 15 mniejszych (chō lub machi) i 4 wsie (gminy wiejskie, mura)^[3].

Nazwa			Powierzchnia (km²)^[1]	Ludność^[2]	Kod^[a] jednostki	Powiat	Mapa
Polska nazwa	Rōmaji	Kanji	Powierzchnia (km²)^[1]	Ludność^[2]	Kod^[a] jednostki	Powiat	Mapa
Fudai	Fudai-mura	普代村	69,66	2 489	03485	Shimohei
Hachimantai	Hachimantai-shi	八幡平市	862,30	24 042	03214
Hanamaki	Hanamaki-shi	花巻市	908,39	93 234	03205
Hiraizumi	Hiraizumi-chō	平泉町	63,39	7 258	03402	Nishiiwai
Hirono	Hirono-chō	洋野町	302,92	15 098	03507	Kunohe
Ichinohe	Ichinohe-machi	一戸町	300,03	11 506	03524	Ninohe
Ichinoseki	Ichinoseki-shi	一関市	1 256,42	111 970	03209
Iwaizumi	Iwaizumi-chō	岩泉町	992,36	8 732	03483	Shimohei
Iwate	Iwate-machi	岩手町	360,46	12 294	03303	Iwate
Kamaishi	Kamaishi-shi	釜石市	440,35	32 096	03211
Kanegasaki	Kanegasaki-chō	金ケ崎町	179,76	15 545	03381	Isawa
Karumai	Karumai-machi	軽米町	245,82	8 423	03501	Kunohe
Kitakami	Kitakami-shi	北上市	437,55	93 089	03206
Kuji	Kuji-shi	久慈市	623,50	33 063	03207
Kunohe	Kunohe-mura	九戸村	134,02	5 376	03506	Kunohe
Kuzumaki	Kuzumaki-machi	葛巻町	434,96	5 638	03302	Iwate
Miyako	Miyako-shi	宮古市	1 259,15	50 401	03202
Morioka (stolica)	Morioka-shi	盛岡市	886,47	289 893	03201
Ninohe	Ninohe-shi	二戸市	420,42	25 528	03213
Nishiwaga	Nishiwaga-machi	西和賀町	590,74	5 137	03366	Waga
Noda	Noda-mura	野田村	80,80	3 938	03503	Kunohe
Ōfunato	Ōfunato-shi	大船渡市	322,51	34 739	03203
Ōshū	Ōshū-shi	奥州市	993,30	113 027	03215
Ōtsuchi	Ōtsuchi-chō	大槌町	200,42	11 013	03461	Kamihei
Rikuzentakata	Rikuzentakata-shi	陸前高田市	231,94	18 271	03210
Shiwa	Shiwa-chō	紫波町	238,98	32 166	03321	Shiwa
Shizukuishi	Shizukuishi-chō	雫石町	608,82	15 742	03301	Iwate
Sumita	Sumita-chō	住田町	334,84	5 050	03441	Kesen
Takizawa	Takizawa-shi	滝沢市	182,46	55 600	03216
Tanohata	Tanohata-mura	田野畑	156,19	3 059	03484	Shimohei
Tōno	Tōno-shi	遠野市	825,97	25 381	03208
Yahaba	Yahaba-chō	矢巾町	67,32	28 076	03322	Shiwa
Yamada	Yamada-machi	山田町	262,81	14 332	03482	Shimohei
Prefektura Iwate	Iwate-ken	岩手県	15 275,01	1 211 206	03
* Miasta (shi) nie znajdują się w żadnym z powiatów.

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Klimat jest raczej chłodny, także w lecie z powodu zimnych wiatrów o nazwie yamase-kaze^[8]. Latem temperatury osiągają 30°C, jednak nie trwa to zazwyczaj długo. Zima na terenach górskich jest śnieżna z pokrywą od listopada do marca.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W V w n.e. tereny obecnej prefektury stanowiły granicę przed barbarzyńcami z północy. W 646 r. n.e. po reformach Taika tereny przyłączono do prowincji Mutsu.

Wydarzenia chronologiczne[edytuj | edytuj kod]

646 r. n.e. - reforma Taika i powstanie prowincji Mutsu.
14 lipca 1871 r. – likwidacja systemu han. Wszystkie hany stały się "prefekturami".

Ekonomia[edytuj | edytuj kod]

Ostatnio silnie jest rozwijany przemysł elektroniczny i związany z nim półprzewodników, głównie w rejonie Morioki.

Na wybrzeżach tradycyjnie rozwinięte jest rybołówstwo.

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Uniwersytety[edytuj | edytuj kod]

Uniwersytet Iwate (Iwate Daigaku, Iwate University) w Morioka
Uniwersytet Prefekturalny Iwate (Iwate Kenritsu Daigaku, Iwate Prefectural University) w Takizawa
Uniwersytet Morioka (Morioka Daigaku, Morioka University) w Takizawa
Uniwersytet Fuji (Fuji Daigaku, Fuji University) w Hanamaki
Uniwersytet Medyczny Iwate (Iwate Ika Daigaku, Iwate Medical University) w Morioka

Transport[edytuj | edytuj kod]

Lotniska[edytuj | edytuj kod]

Port lotniczy Hanamaki

Koleje[edytuj | edytuj kod]

Japońska Kolej Wschodnia (JR East)
- Tōhoku Shinkansen
- Akita Shinkansen
- Główna linia Tōhoku
- Linie: Tazawako, Iwaizumi, Kitakami, Hachinohe, Hanawa, Kamaishi, Yamada, Ōfunato
Koleje Sanriku
- Linie: Kitariasu, Minamiriazu
Koleje IGR Iwate Galaxy
- Linia IGR

Drogi[edytuj | edytuj kod]

Drogi płatne[edytuj | edytuj kod]

Autostrady: Akita, Hachinohe, Kamaishi, Tōhoku

Drogi krajowe[edytuj | edytuj kod]

Numer 4, 45, 46, 106, 107, 281, 282, 283, 284, 340, 342, 343, 346, 395,396, 397, 455, 456, 457.

Kultura[edytuj | edytuj kod]

Język[edytuj | edytuj kod]

W prefekturze powszechny jest dialekt japońskiego tōhoku-ben.

Festiwale[edytuj | edytuj kod]

Miyako Salmon Festival - w Miyako (styczeń)
Iwate Snow Festival - w Shizukuishi (luty)
Hachimantai Snow Festival - w Matsuo (luty)
Ohara Mizukake Festival - w Daito
Kuroishi Somin Festival - w Mizusawa
Hidaka Fire Prevention Festival - w Mizusawa (kwiecień)
Spring Fujiwara Festival - w Hiraizumi (maj)
Esashi Jinku Folk Song Festival - w Esashi
Azalea Festivals - wszędzie
Chagu Chagu Umakko - Morioka, Takizawa (czerwiec)
Ayame Festival - wszędzie
Morioka Sansa Odori Dance Festival - (sierpień)
Kitakami Michinoku Arts Festival - Kitakami
Funekko Nagashi Festival - Morioka
Hanamaki Festival - w Hanamaki (wrzesień)
Morioka Hachimangu Festival - w Morioka
Autumn Festivals - wszędzie - (październik)

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Miejsca godne uwagi[edytuj | edytuj kod]

Świątynie buddyjskie: Chūson-ji, Muryōkō-ji, Mōtsū-ji, Takadachi-Gikei-dō (Yoshitsune Hall^[9])
Świątynie, ogrody i stanowiska archeologiczne w Hiraizumi
Muzea: Morioka Hashimoto Museum of Art, Tōno City Museum
Park Męczeństwa Chrześcijan w Ōkago
Jaskinia Ryūsendō (Ryusendo Cave) w Iwaizumi

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Każda jednostka samorządu terytorialnego w Japonii posiada przypisany unikalny kod używany do przetwarzania statystycznego i używany w statystykach

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 12.
↑ ^a ^b ^c Statistics Bureau of Japan 2021 ↓.
↑ ^a ^b Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 92.
↑ 日本地図 (Nihon Chizu). Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 132. ISBN 978-4-415-11272-5.
↑ Statistics Bureau of Japan 2011 ↓, s. 6.
↑ Sansa Odori Festival. Morioka Sansa Odori Festival Organizing Committee. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
↑ 日本地図 (Nihon Chizu). Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 148-149. ISBN 978-4-415-11272-5.
↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 1967. ISBN 4-7674-2015-6.
↑ Gikeido (Yoshitsune Hall). Gikeido. [dostęp 2018-01-17]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Geospatial Information Authority of Japan: 令和3年全国都道府県市区町村別面積調 (1月1日時点) (Reiwa 3rd year Area adjustment by prefecture, city, ward, town, and village (As of January 1)). gsi.go.jp, 2021. [dostęp 2021-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-05)]. (jap.).
Statistics Bureau, Ministry of Internal Affairs and Communications: Preliminary Counts of the Population and Households. [w:] 2020 Population Census [on-line]. e-stat.go.jp Portal Site of Official Statistics of Japan, 2021. [dostęp 2021-08-18]. (ang.).
平成22年国勢調査 – 人口速報集計結果 (2010 Census - Population Bulletin Aggregation Results). e-stat.go.jp Portal Site of Official Statistics of Japan, 2011. [dostęp 2021-08-18]. (jap.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Narodowe Japońskie Towarzystwo Turystyczne (ang.)
Biuletyn informacyjny o Festiwalu Tańca Sansa (ang.)
Strona oficjalna prefektury. pref.iwate.jp. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-11)]. (ang. • jap.)
Informator o jaskini Ryūsendō. japan-iwate.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-15)]. (ang.)
Informator o prefekturze. japan-iwate.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-17)]. (ang.)
Strona oficjalna świątyni Mōtsū-ji (ang.)

[8] Każda jednostka samorządu terytorialnego w Japonii posiada przypisany unikalny kod używany do przetwarzania statystycznego i używany w statystykach

[CITEREFGeospatial_Information_Authority_of_Japan202112-1] Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 12.

[CITEREFStatistics_Bureau_of_Japan2021-2] Statistics Bureau of Japan 2021 ↓.

[CITEREFGeospatial_Information_Authority_of_Japan202192-3] Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 92.

[chizu-4] 日本地図 (Nihon Chizu). Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 132. ISBN 978-4-415-11272-5.

[CITEREFStatistics_Bureau_of_Japan20116-5] Statistics Bureau of Japan 2011 ↓, s. 6.

[sansa-6] Sansa Odori Festival. Morioka Sansa Odori Festival Organizing Committee. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).

[chizu1-7] 日本地図 (Nihon Chizu). Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 148-149. ISBN 978-4-415-11272-5.

[Ken-9] Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 1967. ISBN 4-7674-2015-6.

[gikei-10] Gikeido (Yoshitsune Hall). Gikeido. [dostęp 2018-01-17]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[8]

[9]

Miasta	Hachimantai Hanamaki Ichinoseki Kamaishi Kitakami Kuji Miyako Morioka (stolica) Ninohe Ōfunato Ōshū Rikuzentakata Takizawa Tōno
Powiaty	Isawa Kanegasaki Iwate Iwate Kuzumaki Shizukuishi Kamihei Ōtsuchi Kesen Sumita Kunohe Hirono Karumai Kunohe Noda Ninohe Ichinohe Nishiiwai Hiraizumi Shimohei Fudai Iwaizumi Tanohata Yamada Shiwa Shiwa Yahaba Waga Nishiwaga

Regiony	Hokkaido Tōhoku Kantō Chūbu Hokuriku Kōshin’etsu Tōkai Kinki Chūgoku San’in San’yō Sikoku Kiusiu
Prefektury	Aichi Akita Aomori Chiba Ehime Fukui Fukuoka Fukushima Gifu Gunma Hiroszima Hokkaido Hyōgo Ibaraki Ishikawa Iwate Kagawa Kagoshima Kanagawa Kōchi Kumamoto Kioto Mie Miyagi Miyazaki Nagano Nagasaki Nara Niigata Ōita Okayama Okinawa Osaka Saga Saitama Shiga Shimane Shizuoka Tochigi Tokushima Tokio Tottori Toyama Wakayama Yamagata Yamaguchi Yamanashi
Główne miasta (oznaczone rozporządzeniem rządowym)	23 okręgi Tokio Chiba Fukuoka Hamamatsu Hiroszima Jokohama Kawasaki Kitakiusiu Kobe Kioto Nagoja Niigata Osaka Saitama Sakai Sapporo Sendai Shizuoka