Promnitzowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Promnitz)
Herby Promnitzów
Herb rodowy w opracowaniu współczesnym
Herb rodowy w herbarzu Siebmachera - karta 56, drugi z prawej, górny rząd
Herb baronów w herbarzu Siebmachera - karta 29, pierwszy z prawej, górny rząd
Zamki, wieże, pałace
Zamek w Pszczynie
Mieszkalna wieża rycerska w Dzietrzychowicach
Pałac Promnitzów w Żarach
XIII-wieczny kościół w Wichowie

Promnitzowie – dolnośląski ród szlachecki herbu własnego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ród znany jest od początków XV wieku. Siedzibami rodowymi były Wichów, Lasocin oraz Dzietrzychowice koło Kożuchowa w księstwie głogowskim. Pierwszą znaną historyczną postacią był Sigismund von Promnitz, który zmarł w roku 1444. Jego wnuk[1] Baltazar von Promnitz w roku 1539 został biskupem wrocławskim. Nabył kilka majątków, m.in. wolne państwa stanowe: Pszczynę na Górnym Śląsku i Żary w Łużycach Dolnych.

Bratankowie biskupa Baltazara: Stanisław i Karol wraz z kuzynem Zygfrydem otrzymali w 1559 roku tytuły baronów czeskich (Freiherr). Zygmunt Zygfryd (wnuk Zygfryda) otrzymał tytuł czeskiego hrabiego (Graff), a później został mianowany hrabią Rzeszy Niemieckiej (Reichsgraf). Był założycielem tzw. linii hrabiowskiej.

Linia baronowska – potomkowie Karola i Stanisława – wygasła pod koniec XVII wieku. Linia hrabiowska wygasła w 1785 roku na hrabim Janie Erdmanie von Promnitzu (urodzonym w 1719).

Od Piastów do Promnitzów[edytuj | edytuj kod]

Żoną Henryka Anzelma (zm. 1622), pana Pszczyny była Zofia a teściową księżniczka legnicka Helena (zm. 1583), córka ks. Fryderyka III.

Jan Kurzbach 1)
zm. 18 V 1549 		Anna Zborowska 2) Fryderyk III, ks. Legnicy i Brzegu
ur. 22 II 1520
zm. 15 XII 1570 		ks. Katarzyna Meklemburska 3)
ur. 14 IV 1518
zm. 17 XI 1581
         
     
  Zygmunt II Kurzbach
ur. 1547
zm. 31 XII 1579 		Helena
ur. 1546
zm. 6 IV 1583
     
   
Henryk Anzelm von Promnitz
ur. 26 XI 1564
zm. 24 III 1622
OO   20 I 1590 		Zofia
ur. 1572
zm. po 1605
                   
                   
                   
Urszula Benigna
  		Anna Zofia 4)
 zm. 1624
  		hrabia Zygmunt Zygfryd von Promnitz 5)
 ur. 17 VII 1595
 zm. 30 VI 1654
  		Klara Euzebia
 zm. 22 X 1627
  		Polyksena Elżbieta 6)
 ur. 1599
 zm. 1650
 
                   
Henryk Krystian
  		Maksymilian
 zm. 1624
  		Bibiana
 ur. 2 I 1605
 zm. 12 II 1632
  		Erdmann Leopold von Promnitz (1631-1664)
syn Zygmunta 		Eleonore von Racknitz (1636-1679)
         
   
      Balthasar Erdmann von Promnitz
(1656-1703) 		Emilie Agnes von Reuß-Schleiz (1667-1729)
         
   
        Erdmann II Promnitz
(1683-1745)
  1. pan Milicza i Żmigrodu
  2. siostra banity Samuela Zborowskiego
  3. córka ks. meklemburskiego Henryka V
  4. żona Adama Jana Męczyńskiego
  5. Pan Pszczyny, Żar i Trzebiela
  6. żona Hansa von Pücklera

Od Anhaltów przez Promnitzów do Hochbergów[edytuj | edytuj kod]

Ostatni z rodu Promnitzów, Jan Erdmann (1719-1785), przekazał ziemię pszczyńską swemu siostrzeńcowi z rodu Anhalt-Köthen, Fryderykowi Erdmannowi (1731-1797). Kolejni właściciele Pszczyny z rodu Anhaltów władali tutejszymi majątkami do połowy XIX w. W 1846 r. ostatni z rodu, książę Henryk von Anhalt-Köthen (1778–1847), oddał ziemię pszczyńską swemu siostrzeńcowi, księciu Janowi Henrykowi X von Hochberg (1806–1855) z potężnego rodu magnackiego Hochbergów.

Emanuel Lebrecht Anhalt-Köthen
(1671–1704)[2] 		Gisela Agnes von Rath
(1669–1740) 		Erdmann II Promnitz
(1683-1745) 		Anna Maria von Sachsen-Weißenfels
(1683-1731)
         
  August Ludwig von Anhalt-Köthen
(1697-1755) 		Christine Johanna Emilie Promnitz
(1708–1732)
     
   
Fryderyk Erdmann Anhalt-Köthen
(1731-1797) 		Luise Ferdinande zu Stolberg-Wernigerode
(1744-1784)
     
 
Anna Emilie von Pleß (1770–1830) Jan Henryk VI von Hochberg-Fürstenstein (1768–1833)
         
  Jan Henryk X von Hochberg (1806–1855)

Literatura[edytuj | edytuj kod]

  • Hans Friedrich von Ehrenkrook: Ahnenreihen aus allen deutschen Gauen, t. 1. Görlitz: Verlag für Sippenforschung und Wappenkunde C. A. Starke 1928.
  • Heinrich Graf von Brühl und die Herrschaft Forst-Pförten, wyd. Brandenburgisches Textilmuseum Forst (Lausitz) 2003.
  • Tomasz Jaworski, Sylwia Kocioł (red. nauk.): Promnitzowie w dziejach Śląska i Łużyc. Zielonogórskie Studia Łużyckie, t. 7. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego 2011. ISBN 978-83-7481-467-6.
  • Prof. dr Ernst Heinrich Kneschke (red.): Neues allgemeines Deutsches Adels-Lexicon im Verein mit mehreren Historikern, t. 7, Leipzig 1867.
  • Piotr Kowalski: Wpływ Promnitzów na rozwój gospodarki leśnej na terenie pogranicza śląsko-łużyckiego w XVII-XVIII wieku. [w:] Tomasz Jaworski, Sylwia Kocioł (red. nauk.): Promnitzowie w dziejach Śląska i Łużyc. Zielonogórskie Studia Łużyckie, t. 7. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego 2011, s. 117-125. ISBN 978-83-7481-467-6.
  • Piotr Kowalski, Izabela Taraszczuk: Promnitzowie w dziejach Śląska i Łużyc. [w:] "Przegląd Zachodni. Czasopismo Instytutu Zachodniego w Poznaniu". Poznań: Instytut Zachodni 2010, Nr 1(334)/2010, s. 296-298, ISSN 0033-2437 (sprawozdanie z konferencji naukowej „Promnitzowie w dziejach Śląska i Łużyc” zorg. przez Instytut Historii (Uniwersytet Zielonogórski) i Urząd Miasta Żary w Żarach w dn. 22.10.2009 r.).
  • Hans Erich Kubach, Joachim Seeger, Wilhelm Jung: Die Kunstdenkmäler des Kreises Sorau und der Stadt Forst. Cykl: Die Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg, hrsg. vom Brandenburgischen Provinzialverband unter der Schriftleitung von Heinrich Jerchel. Berlin: Deutscher Kunstverlag 1939.
  • Johann Samuel Magnus: Historische Beschreibung der Hoch-Reichs-Gräfflichen Promnitzschen Residentz-Stadt Sorau in Niederlausitz, Und Deroselben Regenten Kirchen- und Regiment-Sachen, Wie auch Gelehrten Leuthen Und Sonderbahren Begebenheiten. Leipzig 1710.
  • Marcin Maciejewski: Tytulatura rodu von Promnitz z linii żarskiej w XVI-XVIII wieku w świetle rękopisów i starodruków. [w:] "Studia Zachodnie" 2016, t. 18. ISSN 1428-0663
  • Ekkehart Neumann-Reppert: Die Familie von Promnitz.
  • Jerzy Polak: Erdmann II Promnitz. Wolny pan na Pszczynie i Żarach (1683-1745). Pszczyna 1996. ISBN 83-903008-7-7.
  • Detlev Schwennicke: Europäische Stammtafeln, Neue Folge Bd. XIX. Zwischen Weser und Oder. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann 2000. ISBN 3-465-03074-5.
  • Johann Sinapius: Schlesische Curiositäten, Bd. I. Leipzig 1720, S. 95-109.
  • Johann Sinapius: Schlesische Curiositäten, Bd. II. Leipzig 1728.
  • Wojciech Strzyżewski: Herby rodziny von Promnitzów. [w:] Tomasz Jaworski, Sylwia Kocioł (red. nauk.): Promnitzowie w dziejach Śląska i Łużyc. Zielonogórskie Studia Łużyckie, t. 7. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego 2011, s. 31-37. ISBN 978-83-7481-467-6.
  • Izabela Taraszczuk: Obraz rodu Promnitzów w literaturze pięknej. [w:] Tomasz Jaworski, Sylwia Kocioł (red. nauk.): Promnitzowie w dziejach Śląska i Łużyc. Zielonogórskie Studia Łużyckie, t. 7. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego 2011, s. 187-210. ISBN 978-83-7481-467-6.
  • Johann Gottlob Worbs: Geschichte der Herrschaften Sorau und Triebel. Sorau: Rauert 1826.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ [1] Johann Sinapius: Schlesische Curiositäten, Bd. I. Leipzig 1720, s. 96
  2. ↑ Rodzice Emanuel von Anhalt-Köthen (1631-1670) Anna Eleonore zu Stolberg-Wernigerode (1651–1690)

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Promnitzowie&oldid=68151446”