Atak na Kapitol Stanów Zjednoczonych

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Protesty na Capitol Hill)
Atak na Kapitol Stanów Zjednoczonych
Ilustracja
Protestujący na Wzgórzu Kapitolińskim
Państwo

 Stany Zjednoczone

Dystrykt

 Dystrykt Kolumbii

Miejsca wystąpień

Waszyngton

Początek wystąpień

6 stycznia 2021

Ofiary śmiertelne

5 osób

Ranni

co najmniej 138 policjantów

Przyczyny wystąpień

sprzeciw wobec wyników wyborów prezydenckich z listopada 2020 roku

Charakter wystąpień

demonstracje, wtargnięcie do budynku rządowego, zamieszki, wandalizm, rabunek

Rezultat wystąpień

zdemolowanie i rabunek biur oraz innych pomieszczeń Kapitolu, opóźnienie procedury liczenia głosów elektorskich, wszczęcie procedury impeachmentu wobec Donalda Trumpa

Położenie na mapie Dystryktu Kolumbii
Mapa konturowa Dystryktu Kolumbii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Atak na Kapitol Stanów Zjednoczonych”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, po prawej znajduje się punkt z opisem „Atak na Kapitol Stanów Zjednoczonych”
Ziemia38°53′23,3″N 77°00′32,6″W/38,889806 -77,009056
Multimedia w Wikimedia Commons

Atak na Kapitol Stanów Zjednoczonych[1][2][3][4], także: szturm na Kapitol Stanów Zjednoczonych[5][6] – wydarzenie, które miało miejsce 6 stycznia 2021 roku w Waszyngtonie. Wówczas tysiące zwolenników ustępującego prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa w proteście przeciwko wynikom wyborów prezydenckich z listopada 2020 roku, które Donald Trump wielokrotnie wcześniej podważał, wtargnęło do Kapitolu Stanów Zjednoczonych, gdy obie izby Kongresu prowadziły obrady mające potwierdzić zwycięstwo Joego Bidena w wyborach z listopada 2020 roku.

Po dostaniu się do budynku uczestnicy szturmu dopuszczali się licznych aktów wandalizmu i rabunku, zanim po kilku godzinach zostali usunięci przez siły policyjne. Z powodu ataku konieczne było przerwanie obrad izb Kongresu i ewakuacja kongresmenów. W wyniku wydarzeń na Kapitolu śmierć poniosło 5 osób, a co najmniej 138 policjantów zostało rannych. Atak spotkał się ze zdecydowanymi reakcjami sprzeciwu zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i na świecie, doprowadził do wszczęcia procedury impeachmentu wobec Donalda Trumpa, a przez Federalne Biuro Śledcze został uznany za akt krajowego terroryzmu. W wyniku prowadzonego śledztwa w stan oskarżenia postawionych zostało ponad 400 osób.

Tło[edytuj | edytuj kod]

Wpisy Donalda Trumpa w serwisie Twitter z 7 listopada 2020, w których pisze o rzekomych oszustwach wyborczych oraz twierdzi, że to on wygrał wybory. Serwis społecznościowy oznaczył wpisy Trumpa jako niepewne, mogące zawierać fałszywe informacje.

3 listopada 2020 w Stanach Zjednoczonych odbyły się wybory prezydenckie, które wygrał kandydat Partii Demokratycznej Joe Biden, pokonując urzędującego prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa zarówno w głosowaniu powszechnym (81,3 mln do 74,2 mln), jak i głosowaniu elektorskim (306 do 232)[7].

Przed, w trakcie oraz po podliczeniu głosów Trump oraz inni republikanie próbowali doprowadzić do unieważnienia wyborów, twierdząc, iż doszło podczas nich do oszustw wyborczych na szeroką skalę[8][9][10][11][12]. Doniesień tych nie potwierdzili zarówno urzędnicy w każdym z 50 stanów[13], jak i Departament Sprawiedliwości[14] oraz Departament Bezpieczeństwa Krajowego[15]. Mimo to, Trump oraz jego sojusznicy, w tym kongresmeni z ramienia Partii Republikańskiej[16], nadal podejmowali próby unieważnienia wyborów, składając co najmniej 60 pozwów[17][18][19], w których podważano prawidłowość przebiegu wyborów oraz liczenia głosów w takich stanach jak Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Pensylwania czy Wisconsin[20]. Choć Trump, jego prawnicy i zwolennicy podtrzymywali swoje tezy w wystąpieniach publicznych, zazwyczaj nie potrafili przedstawić na nie dowodów w sądach[21][22][23][24]. Ostatecznie prawie wszystkie pozwy zostały odrzucone[19][25]; tylko jedna, wpływająca na niewielką ilość głosów sprawa z Pensylwanii została początkowo rozstrzygnięta na korzyść Trumpa, lecz później orzeczenie to zostało uchylone przez stanowy Sąd Najwyższy[18][24][25].

Poza działaniami prawnymi, kampania Donalda Trumpa zmierzająca do unieważnienia wyborów obejmowała również wywieranie nacisków na wywodzących się z Partii Republikańskiej urzędników z poszczególnych stanów. Trump wzywał w rozmowie telefonicznej sekretarza stanu Georgia Brada Raffenspergera, by ten „znalazł” 11 780 głosów potrzebnych mu do zwycięstwa w tym stanie[26]; telefonował ponadto do gubernatora Georgii Briana Kempa, nalegając, by zlecił kontrolę podpisów na kartach wyborczych wysłanych drogą korespondencyjną (co wykraczało poza jego uprawnienia) oraz zwołał specjalne posiedzenie stanowego parlamentu w celu unieważnienia wyników wyborów[27][28]. Trump zwracał się również z prośbą o „pomoc” do spikera izby niższej parlamentu Pensylwanii[29].

Według sondażu przeprowadzonego przez Uniwersytet Monmouth w okresie 12–16 listopada 2020, 60% Amerykanów uważało, że Joe Biden wygrał wybory uczciwie, zaś 32% utrzymywało, że demokrata swoje zwycięstwo zawdzięcza fałszerstwom wyborczym. Aż 77% wyborców Donalda Trumpa uważało, że zwycięstwo Bidena było wynikiem oszustwa[30].

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Przemówienie Donalda Trumpa

6 stycznia 2021 roku, w południe czasu miejscowego Donald Trump wygłosił przemówienie do tysięcy swoich zwolenników zgromadzonych przed Białym Domem na wiecu Save America (pol. „Ocalić Amerykę”)[31]. W przemówieniu kolejny raz nawiązał do rzekomych fałszerstw wyborczych, jakie miały mieć miejsce podczas wyborów prezydenckich oraz stwierdził, że to on odniósł zwycięstwo, które „rozzuchwaleni, radykalni Demokraci” zamierzają mu odebrać[32][33]. Trump stwierdził przy tym, że on i popierający go ludzie „nigdy się nie poddadzą i nigdy nie ustąpią”, a także dodał, że „wie, że wszyscy tutaj wkrótce będą patriotycznie i pokojowo maszerować do budynku Kapitolu, aby ich głosy zostały usłyszane”[32][33][34]. Przemówienie Trumpa poprzedziło wystąpienie Rudy’ego Giulianiego, który twierdził, że wykorzystane w wyborach z listopada 2020 roku maszyny do liczenia głosów były „wykrzywione”, a także powiedział do ludzi z tłumu, aby „spróbowali walczyć”[35].

Starcia uczestników ataku z policją przed Kapitolem

Krótko po przemówieniu Donalda Trumpa tłum zaczął maszerować w stronę Kapitolu, będącego siedzibą Kongresu Stanów Zjednoczonych i około 13:10 miejscowego czasu rozpoczął jego szturmowanie po obu stronach, ścierając się ze zgromadzoną przy metalowych barierkach policją Kapitolu(inne języki), która w celu opanowania sytuacji użyła gazu łzawiącego i gazu pieprzowego[31][36].

Zwolennicy Donalda Trumpa na schodach Kapitolu

W tym czasie obie izby Kongresu prowadziły rozpoczęte na krótko przed godziną 13:00 wspólne obrady dotyczące zatwierdzenia Joego Bidena jako prezydenta-elekta, na których toczono dyskusję na temat liczenia głosów Kolegium Elektorów Stanów Zjednoczonych[37][35][38][39]. Obradom przewodniczył wiceprezydent Stanów Zjednoczonych Mike Pence, od którego Donald Trump zarówno w dniach poprzedzających obrady, jak i podczas przemówienia przed Białym Domem domagał się odrzucenia głosów elektorów ze spornych stanów, w których zwyciężył Joe Biden[37][35]. W momencie rozpoczęcia szturmu senator Ted Cruz ze stanu Teksas i kongresmen Paul Gosar ze stanu Arizona sprzeciwiali się uznaniu głosów elektorów z Arizony[40].

Kilka budynków kompleksu Kapitolu Stanów Zjednoczonych zostało ewakuowanych, a protestujący przekroczyli zabezpieczenia ustawione przez policję Kapitolu, aby wtargnąć na teren obiektów Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych oraz Senatu Stanów Zjednoczonych[41][42]. Od strony wschodniej tłum przedarł się przez policyjne barykady na Capitol Plaza i wszedł do budynku głównym wejściem, kierując się w stronę sal posiedzeń Izby Reprezentantów i Senatu[31]. W wyniku wtargnięcia tłumu, budynek Kapitolu został zamknięty[31][43]. W ciągu godziny protestujący przełamali także linie policyjne po zachodniej stronie Kapitolu i wdarli się do budynku, wybijając okna i wyważając drzwi[31]. Następnie, przemieszczając się przez kolejne pomieszczenia budynku z okrzykami USA! i Stop the steal (pol. „Zatrzymać kradzież”), plądrowali biurka senatorów i kongresmenów, zdemolowali gabinet spikerki Izby Reprezentantów Nancy Pelosi oraz biura jej asystentów, wybijali okna, przewracali meble, rabowali dzieła sztuki i należące do polityków komputery oraz dokumenty, a także na krótko przejęli kontrolę nad salą posiedzeń Senatu, gdzie na zmianę pozowali do zdjęć z podniesionymi do góry pięściami na podwyższeniu, na którym zasiada prowadzący obrady Senatu[31][44][45][46]. Niektórzy ze szturmujących Kapitol atakowali gaśnicami policjantów, a także forsowali ustawione przez nich barykady[46]. Na zewnątrz budynku szturmujący wznieśli szubienicę i skandowali Hang Mike Pence! (pol. „Powiesić Mike’a Pence’a!”), a ponadto przebili opony jednego z policyjnych radiowozów, na którego przedniej szybie umieścili również kartkę z napisem PELOSI IS SATAN (pol. „Pelosi jest szatanem”)[47][44]. Niektórzy dopuścili się także pobicia kilku reporterów oraz zniszczenia sprzętu dziennikarskiego[48].

Część uczestników ataku na Kapitol miała flagę Skonfederowanych Stanów Ameryki, uznawaną przez sporą część Amerykanów za symbol rasizmu oraz flagę Gadsdena, historyczny symbol z czasów rewolucji amerykańskiej, współcześnie wykorzystywany przy okazji różnych protestów politycznych[49][50]. Niektórzy protestujący nosili koszulki z logiem skrajnie prawicowej[51], szowinistycznej[51] i neofaszystowskiej[52] organizacji Proud Boys[51][53]. Wśród osób szturmujących gmach Kapitolu były również osoby z innych skrajnie prawicowych środowisk, m.in. zwolennicy białej supremacji i neonaziści, a także wyznawcy teorii spiskowej QAnon[54][55]. Jak wynikało z późniejszych relacji oficerów śledczych, obecni byli tam również policjanci po służbie i żołnierze[45]. Z kolei Federalne Biuro Śledcze zaprzeczyło, jakoby w tłumie atakujących były osoby związane z Antifą lub osoby podszywające się pod zwolenników Donalda Trumpa[56][57]; teorię tą rozpowszechniała część mediów oraz sympatyków ówczesnego prezydenta, w tym niektórzy członkowie Izby Reprezentantów z ramienia Partii Republikańskiej[58][59].

Przed godziną 17:00 EST kongresmeni zostali ewakuowani do pobliskiej bazy wojskowej Fort McNair[40]. Przywrócenie porządku na Kapitolu wymagało wsparcia ze strony innych organów ścigania, w tym Departamentu Policji Metropolitalnej[44]. W trakcie wydarzeń na Kapitolu aresztowano 82 osoby, w tym co najmniej 26 na terenie samego budynku[44][60]. W dodatku w siedzibach Komitetów Narodowych Partii Republikańskiej i Partii Demokratycznej policja odkryła bomby rurowe, zaś w innej części budynku Kapitolu została znaleziona lodówka wypełniona bronią długą i koktajlami Mołotowa[44][61]. Około godziny 17:40 EST uczestnicy ataku zostali usunięci z Kapitolu przez organy ścigania[40][44][62].

O godzinie 20:00 czasu miejscowego obie izby Kongresu wznowiły przerwane wcześniej obrady, po czym o 3:41 zatwierdziły zwycięstwo Joego Bidena w wyborach prezydenckich z 2020 roku[31][63].

Ofiary śmiertelne i ranni[edytuj | edytuj kod]

Oficer policji Kapitolu Brian D. Sicknick, jedna z ofiar szturmu zwolenników Donalda Trumpa na Kapitol

W trakcie zamieszek na Kapitolu śmierć poniosło 5 osób[64]. Jedną z ofiar była 35-letnia Ashli Babbitt, była żołnierka Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, która na krótko przed godziną 15:00 została postrzelona przez jednego z funkcjonariuszy policji Kapitolu, gdy próbowała przedostać się przez zabarykadowane drzwi Lobby Spikera[31][65]. Kolejna ofiara została stratowana przez tłum, pozostałe dwie osoby zmarły z powodu nagłych wypadków medycznych[5]. 7 stycznia w szpitalu zmarł oficer policji Kapitolu Brian D. Sicknick, który doznał obrażeń podczas fizycznej potyczki z demonstrantami[66]. Funkcjonariusze Howard Liebengood oraz Jeffrey Smith, którzy brali udział w odparciu szturmu, popełnili samobójstwo[67]. Część kongresmenów oraz dziennikarzy zaliczało te dwa zgony do całkowitej liczby ofiar ataku[68][69][70].

W starciach rannych zostało co najmniej 138 policjantów – 73 funkcjonariuszy policji Kapitolu oraz 65 funkcjonariuszy Departamentu Policji Metropolitalnej – co czyni atak na Kapitol jednym z najtragiczniejszych dni pod względem liczby rannych funkcjonariuszy służb porządkowych od czasu ataków terrorystycznych z 11 września 2001[71]. Obrażenia odniesione przez policjantów obejmowały m.in. rany spowodowane wielokrotnymi uderzeniami kijami lub rurami, rany szarpane, stłuczenia, zwichnięcia kończyn, oparzenia, złamania żeber oraz wstrząśnienia mózgu. Jeden funkcjonariusz po porażeniu paralizatorem dostał łagodnego zawału serca, inny został zakleszczony w drzwiach między napierającym tłumem a resztą funkcjonariuszy, zdarzały się również przypadki kierowania wskaźników laserowych w kierunku oczu policjantów[71][72].

Reakcje[edytuj | edytuj kod]

W Stanach Zjednoczonych[edytuj | edytuj kod]

Prezydent elekt Joe Biden wezwał demonstrantów do opuszczenia terenu Kapitolu oraz do uszanowania tradycji demokratycznych. Potępił również stosowanie przemocy podczas protestów[73]. Kilka minut później, w nagraniu udostępnionym za pośrednictwem serwisu Twitter, ustępujący prezydent Donald Trump skierował apel do swoich zwolenników o powrót do domu i zaprzestanie agresywnych działań na terenie stolicy, nie potępiając jednak ich zachowania oraz stwierdzając: „Znam wasz ból, wiem, że jesteście zranieni. Mieliśmy wybory, które nam ukradziono. To było przytłaczające zwycięstwo i wszyscy o tym wiedzą”[74]. Ivanka Trump nazwała na Twitterze osoby, uniemożliwiające Kongresowi prawidłową pracę „patriotami”, po czym wpis usunęła[40][75]. Byli prezydenci Stanów Zjednoczonych Barack Obama i Bill Clinton skrytykowali postawę oraz działania Donalda Trumpa i części polityków Partii Republikańskiej, uznając je za czynnik, który doprowadził do zamieszek[76]; smutek z powodu tych wydarzeń wyraził również były prezydent z ramienia Partii Republikańskiej, George W. Bush[77].

6 stycznia 2021, około godziny 14:30 EST burmistrzyni Waszyngtonu Muriel Bowser poinformowała o wprowadzeniu godziny policyjnej od godziny 18:00 do 6:00 czasu wschodniego[78]. Gubernator Wirginii, Ralph Northam również wprowadził w Alexandrii i hrabstwie Arlington godzinę policyjną od 18:00 do 6:00 EST[79]. Aby wesprzeć waszyngtońskie organy ścigania gubernatorzy Maryland, Nowego Jorku, Wirginii i New Jersey wysłali do Dystryktu Kolumbii oddziały policji i Gwardii Narodowej[80][81].

W związku z rolą, jaką Donald Trump odegrał podczas wydarzeń z 6 stycznia, wśród członków Kongresu i rządu pojawiły się apele i dyskusje nad odsunięciem go od władzy w drodze impeachmentu lub 25. poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych[82]. W reakcji na treści, jakie Donald Trump zamieszczał w mediach społecznościowych w dniu ataku na Kapitol oraz kolejnych dniach Twitter, Facebook i Instagram zdecydowały o trwałym lub czasowym zablokowaniu jego kont w owych serwisach[83][84].

W związku z wydarzeniami z 6 stycznia 2021 swoje rezygnacje złożyły: Elaine Chao (sekretarz transportu)[85] i Betsy DeVos (sekretarz edukacji)[86].

Śledztwo Departamentu Sprawiedliwości mające na celu zidentyfikowanie i ukaranie uczestników szturmu zostało określone przez przedstawicieli Departamentu jako jedno z największych w historii USA. Zabezpieczonych zostało ponad 15 000 godzin nagrań z kamer monitoringu oraz kamer funkcjonariuszy. Do 23 kwietnia w stan oskarżenia postawionych zostało 440 osób; najwięcej oskarżonych pochodzi ze stanów Floryda, Pensylwania oraz Teksas. Oskarżenia obejmują zarówno wykroczenia niskiego szczebla, np. wtargnięcie do budynku federalnego bez pozwolenia i próby zakłócenia posiedzenia Kolegium Elektorów, jak i poważniejsze przestępstwa, w tym działalność konspiracyjną, zniszczenie rządowego mienia oraz napaść na funkcjonariuszy służb porządkowych[87]. Prokuratura w Georgii wszczęła śledztwo w sprawie próby wpłynięcia na wyniki wyborów w tym stanie, które obejmuje rozmowę telefoniczną między Donaldem Trumpem a Bradem Raffenspergerem[88]. Dyrektor Federalnego Biura Śledczego Christopher A. Wray stwierdził, że „ten atak, to oblężenie było zachowaniem przestępczym (...) i my, FBI, postrzegamy je jako terroryzm krajowy”[57].

2 lutego w rotundzie Kapitolu została wystawiona trumna z ciałem oficera Briana D. Sicknicka, który zmarł w wyniku odniesionych obrażeń dzień po ataku. Prezydent Joe Biden wraz z żoną złożyli hołd funkcjonariuszowi[89].

Międzynarodowe[edytuj | edytuj kod]

  •  Australia – premier Scott Morrison potępił zamieszki i napisał, że oczekuje na pokojowe przekazanie władzy nowo wybranej administracji[90].
  •  Austria – kanclerz Sebastian Kurz nazwał szturm na Kapitol „niedopuszczalnym atakiem na demokrację”[90].
  •  ChRL – rzeczniczka chińskiego MSZ Hua Chunying(inne języki) powiedziała: „Chiny życzą Amerykanom, by mogli jak najszybciej cieszyć się pokojem, stabilnością i bezpieczeństwem”. Poradziła również, by Amerykanie przypomnieli sobie, co ich politycy i media mówiły w 2019 roku na temat protestów w Hongkongu[91][92].
  •  Czechy – premier Andrej Babiš napisał, że szturm na Kapitol był „bezprecedensowym i niedopuszczalnym atakiem na demokrację”[93]. Minister spraw zagranicznych Tomáš Petříček stwierdził, że wydarzenia z USA nie są dobrym przykładem dla państw, w których toczy się walka o demokrację oraz wyraził zdumienie niedostateczną ochroną budynków Kongresu[90].
  •  Francja – prezydent Emmanuel Macron w wystąpieniu wideo stwierdził, że „to, co (...) wydarzyło się w Waszyngtonie, bez wątpienia nie jest amerykańskie” oraz wyraził wiarę w siłę demokracji Stanów Zjednoczonych[93]. Minister spraw zagranicznych Jean-Yves Le Drian potępił wydarzenia z 6 stycznia oraz oświadczył, że „głos i wolę narodu amerykańskiego należy szanować”[90].
  •  Hiszpania – premier Pedro Sánchez napisał, że z niepokojem śledził wydarzenia rozgrywające się na Kapitolu oraz stwierdził, że Joe Biden „przezwycięży czas napięcia, jednocząc naród amerykański”[90].
  •  Iran – prezydent Hasan Rouhani stwierdził, że „to, co widzieliśmy w Stanach Zjednoczonych (...) pokazuje przede wszystkim jak bardzo krucha i delikatna jest zachodnia demokracja”[90].
  •  Izrael – premier Binjamin Netanjahu określił atak na Kapitol jako „haniebny akt, który należy stanowczo potępić”[93].
  •  Japonia – przedstawiciel rządu Katsunobu Katō(inne języki) wyraził zaniepokojenie wydarzeniami w Waszyngtonie oraz nadzieję, że przekazanie władzy w USA nastąpi w sposób pokojowy[90].
  •  Kanada – premier Justin Trudeau określił wydarzenia mianem „ataku na demokrację”[93].
  •  Niemcy – kanclerz Angela Merkel stwierdziła, że atak zwolenników Trumpa na Kapitol wprawił ją „w złość i smutek” oraz wyraziła ubolewanie, że prezydent Trump nie przyznał się do swojej porażki[93]. Minister spraw zagranicznych Heiko Maas oświadczył, że „Trump i jego zwolennicy muszą w końcu zaakceptować decyzję amerykańskich wyborców i przestać deptać demokrację”[90].
  •  Polska – prezydent Andrzej Duda stwierdził, iż wydarzenia z 6 stycznia to „wewnętrzna sprawa Stanów Zjednoczonych, które są państwem demokratycznym i praworządnym” oraz że „Polska wierzy w siłę amerykańskiej demokracji”[93].
  •  Rosja – rzeczniczka rosyjskiego MSZ, Marija Zacharowa, uznała wydarzenia na Wzgórzu Kapitolińskim za wewnętrzną sprawę Stanów Zjednoczonych, jednocześnie stwierdzając, że tamtejszy system wyborczy „jest archaiczny, nie odpowiada współczesnym standardom demokratycznym i umożliwia dopuszczanie licznych naruszeń”[94].
  •  Słowacja – prezydent Zuzana Čaputová napisała, że szturm na Kapitol pokazuje „jak niebezpieczna jest retoryka nienawiści”[93].
  •  Szwecja – premier Stefan Löfven stwierdził, że za wydarzenia w Waszyngtonie „znaczną odpowiedzialność” ponosi Donald Trump oraz wielu kongresmenów[90].
  •  Wielka Brytania – premier Boris Johnson oraz minister spraw zagranicznych Dominic Raab potępili zamieszki, określając je mianem „haniebnych scen” oraz „brutalnych prób udaremnienia legalnego i właściwego przekazania władzy”[93].
  •  Włochy – premier Giuseppe Conte napisał, iż śledził wydarzenia rozgrywające się w Waszyngtonie „z wielkim niepokojem”. Stwierdził, że „przemoc jest nie do pogodzenia z korzystaniem z praw i swobód demokratycznych”[93].

Przedstawiciele Organizacji Państw Amerykańskich, NATO, Unii Europejskiej i Organizacji Narodów Zjednoczonych wyrazili swój sprzeciw wobec przemocy i bezprawnego szturmu Kapitolu przez zwolenników Trumpa[93][95].

Konsekwencje[edytuj | edytuj kod]

11 stycznia 2021 roku Partia Demokratyczna złożyła wniosek o wszczęcie procedury impeachmentu wobec Donalda Trumpa za podżeganie do powstania[96]. Artykuł impeachmentu został przegłosowany przez Izbę Reprezentantów 13 stycznia, co czyni z Donalda Trumpa pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych, który został postawiony w stan oskarżenia dwukrotnie (poprzedni raz w 2019 roku)[97].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

  • 23-F – nieudany zamach stanu w Hiszpanii w 1981 roku, porównywany czasami do ataku na Kapitol[98].
  • Szturm na Kongres Narodowy Brazylii – szturm 8 stycznia 2023 roku zwolenników byłego prezydenta Jaira Bolsonaro, na instytucje rządowe, po przegraniu przez niego wyborów prezydenckich w Brazylii pod koniec 2022 roku[99].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ USA: Atak na Kapitol. Policjant zawieszony. [w:] Świat [on-line]. wydarzenia.interia.pl, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-08]. (pol.).
  2. ↑ Maciek Kucharczyk: Jak to się mogło stać? Kapitolu strzeże specjalna policja, która założyła, że będzie jak zawsze. [w:] Świat [on-line]. wiadomosci.gazeta.pl, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-08]. (pol.).
  3. ↑ Zaskakujący sondaż. Miliony Amerykanów popierają atak na Kapitol. dorzeczy.pl. [dostęp 2021-01-08]. (pol.).
  4. ↑ Po ataku na Kapitol. Dzień amerykańskiej niesławy. [w:] Świat [on-line]. polityka.pl, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-08]. (pol.).
  5. ↑ a b Joanna Potocka: Szturm na Kapitol. Podano przyczynę śmierci pięciu ofiar. rmf24.pl, 8 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-08].
  6. ↑ Szturm na Kapitol. Biden obwinia Trumpa. [w:] Świat [on-line]. rp.pl, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-07]. (pol.).
  7. ↑ Official 2020 Presidential General Election Results. fec.gov. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
  8. ↑ Kadia Goba: Donald Trump Is Lying About The Early Election Results. buzzfeednews.com, 4 listopada 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  9. ↑ Ledyard King, John Fritze: Trump attorney Rudy Giuliani says Trump won’t concede, revives baseless claims of voter fraud. eu.usatoday.com. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  10. ↑ Maggie Haberman, Nick Corasaniti, Jim Rutenberg, Alan Feuer, Glenn Thrush, Kathleen Gray: Presidential Transition Live Updates: Trump Invites State Lawmakers to White House in Bid to Subvert Election. nytimes.com, 19 listopada 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  11. ↑ Marshall Cohen: ‘It’s the same thing’: Experts baffled by Trump’s misleading distinction between ‘absentee’ and ‘mail-in’ ballots. cnn.com, 2020-09-26. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
  12. ↑ US election 2020: Do postal ballots lead to voting fraud?. bbc.com, 2020-11-06. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
  13. ↑ Nick Corasaniti, Reid J. Epstein, Jim Rutenberg: The Times Called Officials in Every State: No Evidence of Voter Fraud. nytimes.com, 10 listopada 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  14. ↑ Michael Balsamo: Disputing Trump, Barr says no widespread election fraud. apnews.com, 1 grudnia 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  15. ↑ Joint Statement from Elections Infrastructure Government Coordinating Council & the Election Infrastructure Sector Coordinating Executive Committees. cisa.gov, 12 listopada 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  16. ↑ David Knowles: Here are the Republican members of Congress who signed on to the suit to throw out the votes in 4 states. news.yahoo.com, 11 grudnia 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  17. ↑ Joe Biden is right that more than 60 of Trump’s election lawsuits lacked merit. politifact.com. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  18. ↑ a b William Cummings, Joey Garrison, Jim Sergent: By the numbers: President Donald Trump’s failed efforts to overturn the election. eu.usatoday.com, 6 stycznia 2021. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  19. ↑ a b Alison Durkee: Supreme Court Kills Last Trump Election Lawsuit. forbes.com, 8 marca 2021. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  20. ↑ Pete Williams, Nicole Via y Rada: Trump’s election fight includes over 50 lawsuits. It’s not going well.. nbcnews.com, 23 listopada 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  21. ↑ Tessa Berenson: Donald Trump And His Lawyers Are Making Sweeping Allegations of Voter Fraud In Public. In Court, They Say No Such Thing. time.com, 20 listopada 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  22. ↑ Byron Tau, Sara Randazzo: Trump Cries Voter Fraud. In Court, His Lawyers Don’t.. wsj.com, 13 listopada 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  23. ↑ Adam Liptak: Supreme Court Rejects Republican Challenge to Pennsylvania Vote. nytimes.com, 8 grudnia 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  24. ↑ a b Lisa Lerer: Giuliani in Public: ‘It’s a Fraud.’ Giuliani in Court: ‘This Is Not a Fraud Case.’. nytimes.com, 18 listopada 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  25. ↑ a b Jacob Shamsian, Sonam Sheth: Trump and his allies filed more than 40 lawsuits challenging the 2020 election results. All of them failed.. businessinsider.com, 22 lutego 2021. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  26. ↑ Amy Gardner: ‘I just want to find 11,780 votes’: In extraordinary hour-long call, Trump pressures Georgia secretary of state to recalculate the vote in his favor. washingtonpost.com, 4 stycznia 2021. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  27. ↑ Amy Gardner, Colby Itkowitz, Josh Dawsey: Trump calls Georgia governor to pressure him for help overturning Biden’s win in the state. washingtonpost.com, 6 grudnia 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  28. ↑ Trump presses Georgia governor to help subvert election. marketwatch.com, 5 grudnia 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  29. ↑ Amy Gardner, Josh Dawsey, Rachael Bade: Trump asks Pennsylvania House speaker for help overturning election results, personally intervening in a third state. washingtonpost.com, 8 grudnia 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  30. ↑ More Americans Happy About Trump Loss Than Biden Win. monmouth.edu, 18 listopada 2020. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  31. ↑ a b c d e f g h Capitol riots: A visual guide to the storming of Congress. [w:] US & Canada [on-line]. bbc.com, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-08]. (ang.).
  32. ↑ a b Eli Stokols: Trump vow to ‘never concede’ incites mob of supporters. latimes.com, 6 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
  33. ↑ a b Adam Zygiel (oprac.): Trump: Nigdy się nie poddamy i nigdy nie ustąpimy. rmf24.pl, 6 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-07].
  34. ↑ Brett Samuels: Trump attacks Pence as protesters force their way into Capitol. thehill.com, 2021-01-06. [dostęp 2021-01-08]. (ang.).
  35. ↑ a b c Peter Nickeas: Pro-Trump supporters have flooded DC to protest president's election loss. edition.cnn.com, 2021-01-06. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  36. ↑ Zamieszki w USA. Dwa zdjęcia, które obrazują skalę chaosu [online], wiadomosci.onet.pl, 7 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07].
  37. ↑ a b Read Pence’s full letter saying he can’t claim ‘unilateral authority’ to reject electoral votes. [w:] Politics [on-line]. pbs.org, 2021-01-06. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  38. ↑ Kongres oficjalnie zatwierdził zwycięstwo Bidena [online], tvn24.pl, 7 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (pol.).
  39. ↑ Maciej Czarnecki, Kongres wznowił sesję zatwierdzającą wygraną Bidena. Wcześniej zwolennicy Trumpa wdarli się na Kapitol [online], wyborcza.pl, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07].
  40. ↑ a b c d Meg Wagner i inni, After Capitol riot Congress finalizes Biden’s victory: Live Updates [online], cnn.com, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-06] (ang.).
  41. ↑ Jemima McEvoy, Joe Walsh, DC Protests Live Coverage: Capitol On Lockdown As Protesters Occupy Building [online], forbes.com, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-06] (ang.).
  42. ↑ Brent Lang i inni, Chaos at U.S. Capitol: Violence Erupts as Pro-Trump Mob Clashes With Police [online], variety.com, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-06] (ang.).
  43. ↑ Watch Live: Protesters Breach US Capitol; Explosive Device Found [online], nbcwashington.com, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-06] (ang.).
  44. ↑ a b c d e f Azi Paybarah, Brent Lewis: Stunning Images as a Mob Storms the U.S. Capitol. nytimes.com, 2021-01-06. [dostęp 2021-01-08]. (ang.).
  45. ↑ a b Kazimierz Sikorski: USA: Podczas ataku na Kapitol skradziono wiele komputerów i dokumentów. Wśród atakujących byli.... policjanci po służbie!. [w:] Świat [on-line]. polskatimes.pl, 2021-01-08. [dostęp 2021-01-08]. (pol.).
  46. ↑ a b USA: Zdemolowane biura i sale. Kapitol po zamieszkach [ZDJĘCIA]. [w:] Świat [on-line]. polsatnews.pl, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-13]. (pol.).
  47. ↑ Capitol mob built gallows and chanted ‘Hang Mike Pence’. [w:] National News [on-line]. web.archive.org, 2021-01-09. [dostęp 2021-01-14]. (ang.).
  48. ↑ Marcin Wartemborski: Protestujący pod Kapitolem w USA zniszczyli sprzęt dziennikarski warty krocie. fotoblogia.pl, 2021-01-11. [dostęp 2021-01-12]. (pol.).
  49. ↑ Linley Sanders, What the Confederate flag means in America today | YouGov [online], today.yougov.com, 13 stycznia 2020 [dostęp 2021-01-07] (ang.).
  50. ↑ Yellow Gadsden flag, prominent in Capitol takeover, carries a long and shifting history. theconversation.com, 2021-01-06. [dostęp 2021-01-09]. (ang.).
  51. ↑ a b c Daniel Lippman, Tina Nguyen, How a sparse protest became a Capitol Hill riot [online], politico.com, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (ang.).
  52. ↑ Hannah Miao i inni, Trump supporters protest at statehouses across the U.S. as Capitol Hill demonstrations turn violent [online], cnbc.com, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (ang.).
  53. ↑ Monica Casey, Tallahassee Police break up altercation at Capitol protest [online], wctv.tv, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (ang.).
  54. ↑ Odette Yousef: The Bizarre Outfits At The Capitol Weren’t Just Costumes. They Were A Message.. wbez.org, 2021-01-08. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  55. ↑ Kongres zatwierdził wygraną Bidena mimo szturmu na Kapitol. Polska Agencja Prasowa, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-07].
  56. ↑ Davey Alba: F.B.I. says there is no evidence antifa participated in storming the Capitol. nytimes.com, 8 stycznia 2021. [dostęp 2021-03-19]. (ang.).
  57. ↑ a b Adam Goldman: The F.B.I. director calls the riot ‘domestic terrorism’ and defends the bureau’s handling of threats.. nytimes.com. [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
  58. ↑ Aleszu Bajak, Javier Zarracina: How the antifa conspiracy theory traveled from the fringe to the floor of Congress. eu.usatoday.com, 13 stycznia 2021. [dostęp 2021-03-18]. (ang.).
  59. ↑ Brandy Zadrozny, Ben Collins: Trump loyalists push evidence-free claims that antifa activists fueled mob. nbcnews.com, 7 stycznia 2021. [dostęp 2021-03-18]. (ang.).
  60. ↑ Sara Bounaoui, 82 aresztowanych, ponad 50 rannych funkcjonariuszy. Bilans szturmu zwolenników Trumpa na Kapitol [online], rmf24.pl, 7 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (pol.).
  61. ↑ Scripps National & Associated Press: DC Police Chief: Two pipe bombs, cooler with Molotov cocktails found on Capitol grounds. thedenverchannel.com, 2021-01-06. [dostęp 2021-01-08]. (ang.).
  62. ↑ The Latest: Trump promises ‘orderly transition’ on Jan. 20. apnews.com. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
  63. ↑ Kongres zatwierdził wygraną Joe Bidena w wyborach prezydenckich. [w:] Świat [on-line]. polsatnews.pl, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-08]. (pol.).
  64. ↑ Ovunc Kutlu: Death toll rises to 5 at Capitol riots in US capital. [w:] World, Americas [on-line]. aa.com.tr, 2021-01-08. [dostęp 2021-01-12]. (ang.).
  65. ↑ Ellen Barry, Nicholas Bogel-Burroughs i Dave Philipps: Woman Killed in Capitol Embraced Trump and QAnon. nytimes.com, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-08]. (ang.).
  66. ↑ Dartunorro Clark, Frank Thorp V: Capitol Police officer dies from injuries after clashing with pro-Trump mob. [w:] Politics News [on-line]. nbcnews.com, 2021-01-08. [dostęp 2021-01-08]. (ang.).
  67. ↑ Caitlin Emma, Sarah Ferris: Second police officer died by suicide following Capitol attack. politico.com, 27 stycznia 2021. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
  68. ↑ Jonathan Easley: Managers present dramatic new video of Capitol mob at Trump impeachment trial. thehill.com, 9 lutego 2021. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
  69. ↑ Menendez Statement Following Vote to Convict Former President Donald Trump for Inciting Riot on Nation's Capitol to Stop Certification of Election Results. menendez.senate.gov, 13 lutego 2021. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
  70. ↑ Matthew Choi: Senators and impeachment managers: The trial is over but the work isn't done. news.yahoo.com, 14 lutego 2021. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
  71. ↑ a b Michael S. Schmidt, Luke Broadwater: Officers’ Injuries, Including Concussions, Show Scope of Violence at Capitol Riot. nytimes.com. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
  72. ↑ Peter Hermann, Julie Zauzmer: Beaten, sprayed with mace and hit with stun guns: police describe injuries to dozens of officers during assault on U.S. Capitol. washingtonpost.com, 12 stycznia 2021. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
  73. ↑ Scott Detrow, Biden: Democracy ‘Under Unprecedented Assault’ As Pro-Trump Extremists Occupy Capitol [online], npr.org, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-06] (ang.).
  74. ↑ Ted Barrett, Manu Raju, Peter Nickeas, Police clearing pro-Trump mob from US Capitol after rioters stormed halls of Congress [online], cnn.com, 7 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-06].
  75. ↑ Urszula Ziemska (oprac.), USA. Ivanka Trump nazwała protestujących „amerykańskimi patriotami” i szybko usunęła wpis [online], wiadomosci.gazeta.pl, 7 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (pol.).
  76. ↑ Byli prezydenci Barack Obama i Bill Clinton obwiniają Trumpa o wzniecenie przemocy na Kapitolu. Polska Agencja Prasowa, 7 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-07].
  77. ↑ George W. Bush: tak kwestionuje się wyniki wyborów w republice bananowej. Polska Agencja Prasowa, 7 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-07)].
  78. ↑ Barbara Sprunt, D.C. Mayor Issues 6 P.M. Curfew As Trump Supporters Breach Capitol [online], npr.org, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (ang.).
  79. ↑ Governor Orders 6 p.m. Curfew for Alexandria and Arlington in Response to Violence at U.S. Capitol [online], alexandriava.gov, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (ang.).
  80. ↑ New York sends 1,000 National Guard troops to DC [online], pbs.org, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (ang.).
  81. ↑ Governor orders Virginia State Troopers, National Guard to U.S. Capitol [online], wtvr.com, 6 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] (ang.).
  82. ↑ Szef Demokratów w Senacie apeluje o odwołanie Trumpa z urzędu. Polska Agencja Prasowa, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-07].
  83. ↑ Permanent suspension of @realDonaldTrump. blog.twitter.com, 8 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-11]. (ang.).
  84. ↑ Donald Trump zablokowany na Facebooku i Instagramie. wirtualnemedia.pl, 8 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-10].
  85. ↑ USA: sekretarz edukacji podała się do dymisji w związku z atakiem na Kapitol [online], wiadomosci.onet.pl, 8 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-08] (pol.).
  86. ↑ Zmarł policjant ranny podczas zamieszek na Kapitolu. Szef policji złoży rezygnację [online], bankier.pl, 8 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-08] (pol.).
  87. ↑ Pete Williams: Justice Dept. now expects to charge more than 500 in Capitol riot probe. nbcnews.com, 23 kwietnia 2021. [dostęp 2021-04-24]. (ang.).
  88. ↑ Wybory w USA: Trump dzwonił, by "znaleźć brakujące głosy". Rusza śledztwo. rp.pl, 16 marca 2021. [dostęp 2021-03-18].
  89. ↑ Strażnik zginął po ataku na Kapitol. Wyjątkowy hołd Joe Bidena. wydarzenia.interia.pl, 3 lutego 2021. [dostęp 2021-02-03].
  90. ↑ a b c d e f g h i World stunned by violence in US Capitol as protesters attempt to overturn election. channelnewsasia.com, 7 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-08]. (ang.).
  91. ↑ Maria Kruczkowska: Po zamieszkach w Kapitolu Chiny pouczają USA i wytykają im hipokryzję. Wyborcza.pl, 2021-01-08. [dostęp 2021-01-13].
  92. ↑ Chińskie władze porównują szturm na Kapitol do protestów w Hongkongu. wydarzenia.interia.pl, 2021-01-07. [dostęp 2021-01-13].
  93. ↑ a b c d e f g h i j Zamieszki w USA. Światowi przywódcy reagują [online], wiadomosci.onet.pl, 7 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-07] (pol.).
  94. ↑ Wiktoria Bieliaszyn: Rosjanie przyglądają się atakowi na Kapitol. "Chce zostać przy władzy i nie może? W Rosji to nie do pomyślenia". wyborcza.pl, 7 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-17].
  95. ↑ Tom Phillips, Helen Sullivan, ‘Trump blows up US democracy’: the world watches on in horror [online], theguardian.com, 7 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-06] (ang.).
  96. ↑ „Demokraci oficjalnie przedstawili artykuł impeachmentu prezydenta Donalda Trumpa”, serwis Onet.pl Wiadomości, 2021-01-11, dostęp 2021-01-11
  97. ↑ Izba Reprezentantów przegłosowała artykuł impeachmentu Trumpa. Polska Agencja Prasowa, 13 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-13].
  98. ↑ Giles Tremlett, For Spaniards who remember 1981, the storming of the Capitol looked eerily familiar [online], the Guardian, 9 stycznia 2021 [dostęp 2021-02-01] (ang.).
  99. ↑ Brazil leaders condemn ‘terrorist acts’, vow to defend democracy [online], www.aljazeera.com [dostęp 2023-01-10] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Atak_na_Kapitol_Stanów_Zjednoczonych&oldid=72666541”