Protram 405N
 405N drugiego dnia eksploatacji na linii nr 1 | |
| Dane ogólne | |
| Producent | |
|---|---|
| Miejsce produkcji | |
| Premiera |
20 kwietnia 2012 |
| Lata produkcji |
2011–2012 |
| Dane techniczne | |
| Liczba członów |
5 |
| Długość |
40 570 mm |
| Szerokość |
2354 mm |
| Wysokość |
3750 mm |
| Masa |
63 500 kg |
| Rozstaw wózków |
5200–8400 mm |
| Rozstaw osi w wózkach |
1900 mm |
| Układ osi |
Bo’Bo’Bo’Bo’Bo’Bo’ |
| Moc silników |
12 × 50 kW |
| Napięcie zasilania |
600 V |
| Prędkość maksymalna |
70 km/h |
| Wnętrze | |
| Liczba miejsc siedzących |
57 |
| Liczba miejsc ogółem |
297 |
| Niskopodłogowość |
25% |
| Wysokość podłogi |
915/365 mm |
Protram 405N (typ nadany przez producenta i używany przez przewoźnika – 405N[5][1], inne spotykane oznaczenia typu – 405N-Kr[6] i 405Kr[7]) – prototypowy tramwaj zbudowany w latach 2011–2012 w zakładach Protram we Wrocławiu, specjalnie dla MPK Kraków. Pojazd powstał w wyniku modernizacji trzech wagonów typu 105Na wyprodukowanych w zakładach Konstal Chorzów, które połączono dwoma członami niskopodłogowymi opartymi na przegubach. Wyprodukowano tylko jeden egzemplarz. Ze względu na zmianę polityki przewoźnika zaprzestano modernizacji tego typu i zdecydowano się na zakup nowych tramwajów.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Geneza i produkcja prototypu[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1992 do Krakowa dostarczano tramwaje typu 105N i ich pochodne produkowane w Chorzowskiej Wytwórni Konstrukcji Stalowych Konstal. W szczytowym momencie eksploatowanych było ponad 400 sztuk tych pojazdów[8]. W 1999 MPK Kraków rozpoczęło zmiany taborowe mające na celu sprostanie współczesnym trendom i dostosowanie komunikacji tramwajowej do potrzeb wszystkich podróżnych, w tym osób starszych i z niepełnosprawnościami. W 2011 poszukiwano zamiennika dla składów złożonych z trzech wagonów typu 105Na stosowanych na najbardziej obciążonych trasach[2]. 13 lipca 2011[6], ze względu na brak możliwości zakupu nowego tramwaju tej klasy, ogłoszono przetarg na wykonanie tramwaju typu 405N-Kr, który byłby modernizacją trzech pojazdów 105Na. W postępowaniu swe oferty złożyły zakłady Modertrans Poznań oraz Protram, który ostatecznie wygrał konkurs[2]. Początkowo planowano, że tramwaj wyjedzie na krakowskie tory do końca 2011[2], ale ostatecznie miało to miejsce 20 kwietnia 2012[9].
Upadek projektu[edytuj | edytuj kod]
Po wyborze wykonawcy istniały plany, że w przypadku pozytywnych opinii o pojeździe większość krakowskich wagonów typu 105Na zostanie zmodernizowana w ten sposób[2]. W ramach umowy Protram przekazał przewoźnikowi kompletną dokumentację techniczną pojazdu wraz z autorskimi prawami majątkowymi, świadectwem homologacyjnym i wynikami badań, co miało na celu obniżenie kosztów budowy kolejnych wagonów 405N[10]. Ostatecznie krakowskie MPK poprzestało na jednym egzemplarzu tramwaju tego typu i zdecydowało o zakupie nowych tramwajów o długości ok. 40 m[11]. W lipcu 2014 przedsiębiorstwo zamówiło pojazdy Pesa Krakowiak[12].
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Prototypowy tramwaj typu 405N powstał w wyniku przebudowy trzech wagonów typu 105Na[1] o numerach 450, 454 i 456[8] na tramwaj jednopowierzchniowy składający się z pięciu członów, z których dwa są niskopodłogowe[1]. Jednostronny i jednokierunkowy[4] pojazd o długości 40,57 m[1] był najdłuższym polskim tramwajem od jego wybudowania w 2012[7] do końca czerwca 2015, kiedy to bydgoskie zakłady Pesa dostarczyły również do Krakowa pierwszy tramwaj Krakowiak[13] o długości blisko 43 m[14].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Tramwaj ma 7 odskokowo-przesuwnych drzwi wejściowych[4]. Pierwsze i ostatnie z nich są jednoskrzydłowe, natomiast pozostałe dwuskrzydłowe i umieszczone centralnie na ścianie bocznej każdego z członów[8].
We wnętrzu pojazdu znajduje się 57 siedzeń obitych tkaniną ze wzorem w lajkoniki[8], natomiast całkowita pojemność tramwaju to 297 osób[1]. Podłoga w pierwszym, trzecim i piątym członie jest na wysokości 915 mm[1][3]. Niska podłoga na poziomie 365 mm znajduje się natomiast w drugim i czwartym członie oraz stanowi 25% całości[3][4]. Połączenie członów o różnej wysokości podłogi stanowią trzy stopnie[8]. Przedział pasażerski wyposażono ponadto w system informacji wizualnej[4], 10 kasowników[10], 2 biletomaty, monitoring[8], układ wentylacyjny i klimatyzację, której agregaty zamontowano na dachu pojazdu[3].
Stanowisko motorniczego zostało znacząco zmodernizowane i różni się od tego zastosowanego w wagonach typu 105Na. Kabina jest klimatyzowana[8].
Wózki[edytuj | edytuj kod]
Pojazd opiera się na sześciu dwuosiowych wózkach napędowych[3] o rozstawie osi 1900 mm[1]. Dwa pierwsze znajdują się pod pierwszym członem, dwa kolejne pod trzecim, a dwa ostatnie pod piątym. Człon drugi i czwarty natomiast są zawieszone na przegubach[3]. Rozstawy kolejnych wózków wynoszą 5200, 8400, 5600, 8400 i 5200 mm[1].
Wózki wyposażono w klasyczne zestawy kołowe[3] z kołami o średnicy 650 mm[1], belkę bujakową oraz dwa stopnie usprężynowania. Pierwszy stopień stanowią skośne stosy metalowo-gumowe oraz koła jezdne z wkładkami metalowo-gumowymi, drugi natomiast sprężyny śrubowe i amortyzatory hydrauliczne. Ponadto na każdym z wózków wzdłuż osi pojazdu zamontowano dwa trakcyjne silniki asynchroniczne o mocy 50 kW każdy. Napęd na zestawy kołowe przekazywany jest za pomocą wału napędowego ze sprzęgłami Cardana i przekładni kątowej[3].
Układ napędowy i hamulcowy[edytuj | edytuj kod]
W tramwaju 405N energia elektryczna jest pobierana z sieci za pomocą dwóch pantografów zamontowanych na dachu pierwszego i trzeciego członu pojazdu. Następnie jest ona przetwarzana w falownikach IGBT zamontowanych pod pudłem pierwszego, trzeciego i piątego członu. Każde z urządzeń tego typu obsługuje dwa silniki trakcyjne realizując funkcję rozruchu i hamowania[3]. Cały tramwaj jest wyposażony w 12 silników typu STDa 200L4A[4] o łącznej mocy 600 kW. Połączone są one w grupy, a ich praca w odpowiednich konfiguracjach pozwala osiągnąć wymaganą siłę pociągową i parametry hamowania. Ponadto w pojeździe zainstalowano na dachu pierwszego i piątego członu po jednej przetwornicy statycznej do zasilania obwodów 24 V DC i 230 V AC[3].
Hamowaniem podstawowym jest hamowanie elektrodynamiczne silnikami trakcyjnymi realizowane przez układ falowników. Zastosowany w pojeździe układ połączeń elektrycznych pozwala część energii powstającej przy hamowaniu w silnikach trakcyjnych pracujących w trybie generatorowym oddać do sieci, natomiast resztę skierować do układu rezystorowego. Ponadto tramwaj wyposażono w hamulce mechaniczne bębnowe i szynowe, układ antypoślizgowy[3] oraz piasecznice[10].
Eksploatacja[edytuj | edytuj kod]
| Państwo | Miasto | Eksploatacja | Od | Do | Źródła |
|---|---|---|---|---|---|
 Polska
|
Wrocław | testowa | 19 stycznia 2012 | 1 marca 2012 | [7][3] |
| Kraków | 2 marca 2012 | 19 kwietnia 2012 | [3][9] | ||
| liniowa | 20 kwietnia 2012 | [9] |
19 stycznia 2012 we Wrocławiu miała miejsce pierwsza jazda testowa pojazdu typu 405N. Poinformowano wtedy, że w ruchu liniowym pojawi się on w lutym[7], jednak 3 lutego zorganizowano drugą próbę wagonu we Wrocławiu[15]. Ostatecznie tramwaj do Krakowa dostarczono w nocy z 1 na 2 marca w dwóch częściach przetransportowanych na lawetach. Po rozładowaniu zostały one połączone[3] i tramwaj o własnych siłach przejechał z Podgórza do zajezdni Nowa Huta[8], gdzie stacjonuje[16]. Następnie miały miejsce testy w Krakowie oraz szkolenia pracowników MPK[3]. 20 kwietnia 2012 pojazd rozpoczął planową eksploatację od kursów na linii nr 1[9]. Po kilku dniach skierowano go do obsługi linii nr 50, a następnie na docelową linię nr 4[1].
Początkowo wagon nosił numer 4001[8]. Od czerwca 2015, gdy krakowskie MPK wprowadziło nowy system numeracji tramwajów[17], pojazd nosił oznaczenie HX999[18]. Pod koniec lipca 2016 natomiast wóz otrzymał malowanie zgodne z księgą identyfikacji wizualnej pojazdów krakowskiej komunikacji miejskiej oraz numer HG999[19].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k MPK Kraków: Wagon 405N. mpk.krakow.pl. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (pol.).
- ↑ a b c d e Stanisław Jurga. 105-tka i co dalej?. „Przewoźnik Krakowski”. 3 (41) 2011 lipiec-wrzesień, s. 6–7. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie. [dostęp 2015-10-19]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Stanisław Jurga. Ponad 40-metrowy tramwaj przyjechał już do Krakowa. „Przewoźnik Krakowski”. 1 (43) 2012 styczeń-marzec, s. 8–10. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie. [dostęp 2015-10-19]. (pol.).
- ↑ a b c d e f 405N. „Przewoźnik Krakowski”. 3 (53) 2014 lipiec-wrzesień, s. 43–44. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie. [dostęp 2015-10-19]. (pol.).
- ↑ Protram: Tramwaj 405N – MPK Kraków. protram.com.pl, 2013-10-21. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
- ↑ a b MPK Kraków: Wykonanie modernizacji trzech tramwajów 105Na na jednoprzestrzenny, wieloczłonowy z niską podłogą tramwaj „405N – Kr”. mpk.krakow.pl, 2011-07-13. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-19)]. (pol.).
- ↑ a b c d Karol Wach: Pierwsze jazdy 405Kr. infotram.pl, 2012-01-19. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Jacek Kołodziej. Krakowski wagon 405N. „Świat Kolei”. 8/2012, s. 46–47. Łódź: Emi-Press. ISSN 1234-5962. (pol.).
- ↑ a b c d MPK Kraków: Tramwaj 405N już wozi pasażerów. mpk.krakow.pl, 2012-04-19. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-19)]. (pol.).
- ↑ a b c Kraków ma najdłuższy tramwaj w Polsce. „Rynek Kolejowy”. 6/2012, s. 5. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „TOR”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ Jakub Madrjas: Krucha przyszłość Protramu. Kraków nie chce kolejnych 40-metrowców. transport-publiczny.pl, 2013-04-11. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
- ↑ InfoTram: Pierwsza wizualizacja Krakowiaka – jest umowa!. infotram.pl, 2014-07-03. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-30)]. (pol.).
- ↑ InfoTram: Pierwszy Krakowiak już w Krakowie. infotram.pl, 2015-06-28. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
- ↑ Witold Urbanowicz: Krakowiak – najdłuższy tramwaj w Polsce – w trakcie łączenia. transport-publiczny.pl, 2015-06-29. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-27)]. (pol.).
- ↑ InfoTram: Wrocław: Kolejna jazda próbna 405N-Kr. infotram.pl, 2012-02-03. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
- ↑ MPK Kraków: Tramwaje. mpk.krakow.pl. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (pol.).
- ↑ Marek Gancarczyk. Zmiana numerów inwentarzowych krakowskich tramwajów. „Przewoźnik Krakowski”. 2 (56) 2015 kwiecień-czerwiec, s. 42. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie. [dostęp 2015-10-19]. (pol.).
- ↑ holmes: Protram 405N-Kr #HX999. fotozajezdnia.pl, 2015-06-15. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-19)]. (pol.).
- ↑ J. Kołodziej. Nowe barwy 405N. „Świat Kolei”. 10/2016, s. 8. Łódź: Emi-Press. ISSN 1234-5962. (pol.).