Przełęcz Spytkowicka
 Parking na Przełęczy Spytkowickiej i widok na Babią Górę | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Wysokość |
709 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty |
Łysa Góra, 795 m |
Położenie na mapie gminy Spytkowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego  | |
 49°33′31,0″N 19°45′20,7″E/49,558611 19,755750
| |
Przełęcz Spytkowicka (709 m) – przełęcz w mezoregionie który w regionalizacji fizycznogeograficznej Polski według Jerzego Kondrackiego nazywa się Beskidem Orawsko-Podhalańskim[1], w nowszej regionalizacji z 2018 roku Pogórzem Orawsko-Jordanowskim[2]. Znajduje się pomiędzy grzbietem o nazwie Łysa Góra o wysokości powyżej 800 m (po południowej stronie) a bezimiennym szczytem (795 m) po stronie północnej[3]. Nazwa przełęczy pochodzi od miejscowości Spytkowice w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Spytkowice. Nazywana jest także przełęczą Bory Orawskie lub przełęczą Beskid. Pierwsza z tych nazw pochodzi od słowa bory, które w gwarze podhalańskiej i gwarze orawskiej oznacza tereny podmokłe lub torfowiska. Rzeczywiście, znajdują się takie po północnej stronie przełęczy. Beskidem dawniej nazywano po prostu grzbiet górski, a zwłaszcza przełęcz w tym grzbiecie[4].
Przez przełęcz przebiega droga krajowa nr 7 na odcinku od granicy państwowej w Chyżnem do Rabki-Zdrój, gdzie łączy się z drogą krajową nr 47 („zakopianką”). Przez Przełęcz Spytkowicką już od średniowiecza prowadził ważny trakt handlowy zwany Polską Drogą, łączący Polskę z Węgrami. Przewożono nim na Węgry m.in. sól z Wieliczki i ołów z Olkusza, a do Polski węgierską miedź. Pod przełęczą był budynek węgierskiej straży celnej i karczma[4]. Obecnie odcinek tej drogi przez Przełęcz Spytkowicką nazywa się Słowacką Drogą[3], a przy Przełęczy Spytkowickiej znajduje się parking, z którego otwiera się widok na Babią Górę i Madejową[4].
Grzbietem, w którym znajduje się Przełęcz Spytkowicka biegnie Wielki Europejski Dział Wodny pomiędzy zlewiskami Bałtyku i Morza Czarnego[4].
- Szlaki turystyczne[4]
Sidzina-Wielka Polana – Przełęcz Zubrzycka – Kieczura – Groniczek – Beskidy – przełęcz Pod Beskidami – Przełęcz Spytkowicka. Czas przejścia 4 h.- Przełęcz Spytkowicka – Łysa Góra – Leszczak – przełęcz Nad Harkabuzem – Żeleźnica – przełęcz Pod Żeleźnicą. Czas przejścia 3 h.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 318, 329–333, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ J. Solon i inni, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91 (2), 2018, s. 170, 481, 489.
- ↑ a b Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2025-02-27].
- ↑ a b c d e Stanisław Figiel, Urszula Janicka-Krzywda, Wojciech W. Wiśniewski Piotr Krzywda, Beskid Żywiecki: przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 23–26329–330, ISBN 978-83-62460-30-4.