53°22′34″N 14°28′20″E/53,376111 14,472222Przecław (województwo zachodniopomorskie)
| ||
 Przecław w granicach Wielkiego Miasta Szczecin w czasie II wojny światowej | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo | zachodniopomorskie | |
| Powiat | policki | |
| Gmina | Kołbaskowo | |
| Liczba ludności (2017) | 3494 | |
| Strefa numeracyjna | (+48) 91 | |
| Kod pocztowy | 72-005 (Przecław k. Szczecina) | |
| Tablice rejestracyjne | ZPL | |
| SIMC | 0777846 | |
Położenie na mapie gminy Kołbaskowo   Przecław | ||
Położenie na mapie Polski  Przecław | ||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  Przecław | ||
Położenie na mapie powiatu polickiego  Przecław | ||
| 53°22′34″N 14°28′20″E/53,376111 14,472222
| ||
Przecław (niem. Pritzlow) – osada[1] w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie polickim, w gminie Kołbaskowo. Miejscowość położona na Wzniesieniach Szczecińskich.
Obecnie na byłych terenach rolniczych w obszarze Przecławia rozwija się budownictwo mieszkaniowe (osiedle Zielone Pole), co w połączeniu z bliskością Szczecina powoduje liczne osiedlanie się tutaj osób zawodowo związanych z tym miastem.
Przy południowej części Przecławia przy linii kolejowej nr 409 znajduje się staw hodowlany.
Spis treści
Transport[edytuj | edytuj kod]
Na granicy Przecławia przebiega droga krajowa nr 13 na odcinku Szczecin – Kołbaskowo – Rosówek, która w pobliskim Kołbaskowie łączy się z autostradą A6 (Szczecin – Berlin).
Przez wieś biegną trasy autobusowe komunikacji miejskiej zapewniające połączenie z pobliskim Szczecinem.
Obwodnica Przecławia i Warzymic[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z Programem Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 przyjętym 8 września 2015 roku, na liście projektów do realizacji znalazła się obwodnica Przecławia i Warzymic . Będzie to droga dwujezdniowa klasy GP (główna ruchu przyspieszonego), biegnąca od ronda imienia Hermana Hakena w kierunku południowo-zachodnim. W rejonie skrzyżowania drogi krajowej nr 13 z drogą do miejscowości Siadło Górne obwodnica wejdzie w korytarz istniejącej DK nr 13. W tym miejscu będzie zlokalizowane połączenie z planowaną Zachodnią Obwodnicą Szczecina. Następnie nowa trasa skręci na południe, łącząc się z Autostradą A6 poprzez nowy węzeł Kołbaskowo, zlokalizowany około 1,2 km na wschód od przeznaczonego do likwidacji obecnego węzła Kołbaskowo, wybudowanego w połowie lat 30. ubiegłego wieku.[2]
12 października 2015 roku Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ogłosiła przetarg dla tej inwestycji w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Przewidywany termin rozpoczęcia prac w terenie to wiosna 2019 roku, a ich zakończenie to pierwsza połowa 2021 roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki osadnictwa na tym terenie sięgają przełomu VI–VII wieku. Nazwa osady wywodzi się od kasztelana Przecława, który przybyć miał na te ziemie wraz z Mieszkiem I. On też miał założyć sąsiednie wsie służebne: Warzymice, Smolęcin i Karwowo.
Pierwsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1240 roku i mówi o wzięciu przez księcia Barnima I Dobrego od biskupa kamieńskiego w lenno dziesięciny z dwudziestu gospodarstw. W roku 1243 książę Barnim I nadał najpierw część, a w roku 1277 całą wieś klasztorowi cysterek w Szczecinie. W roku 1291 miejscowy sołtys założył we wsi karczmę. Z tego samego roku pochodzi wzmianka o kościele, znajdującym się wówczas pod patronatem Jana Schele ze Szczecina, a przekazany mu przez klasztor cysterek w lenno.
Kolejne wzmianki pochodzą dopiero z XIX w., kiedy to majątkiem Przecław zarządzała rodzina Kraule, a później Kolbe. W zachodniej części miejscowości zachowały się fragmenty ówczesnej zabudowy folwarcznej, reszta uległa powolnej degradacji w latach powojennych.
W 1939 roku Przecław został włączony do Wielkiego Miasta Szczecina.
W latach 1946–1998 miejscowość położona była w województwie szczecińskim.
Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
Przecław posiada kościół rzymskokatolicki parafialny pw. Nawiedzenia NMP. W miejscowości znajduje się urząd pocztowy.
W jednym z bloków mieszkalnych mieści się filia biblioteki gminnej, prowadząca działalność od 1980 roku. Filia posiada wypożyczalnię i kącik czytelniczy dla dzieci[3].
W północno-wschodniej części Przecławia zlokalizowana jest komunalna mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków o wydajności 2400 m³/d. Ścieki oczyszczone odprowadzane są do rowu melioracyjnego, który w rejonie Kurowa uchodzi do Kanału Kurowskiego[4].
Przecław znajduje się w rewirze komisariatu policji w Mierzynie[5].
Samorząd mieszkańców[edytuj | edytuj kod]
Gmina Kołbaskowo utworzyła jednostką pomocniczą – sołectwo „Przecław”. Jego teren obejmuje miejscowości Przecław i Smętowice. Ich mieszkańcy wyłaniają wspólnie na zebraniu wiejskim sołtysa. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka, która składa się minimum z 3 członków[6].
Oświata[edytuj | edytuj kod]
Historia Szkoły Podstawowej w Przecławiu zaczęła się 1 września 1995 roku, kiedy to oddano do użytku nowy budynek i powołano placówkę oświatowa, zatrudniającą 13 pedagogów, w tym większość młodych stawiających pierwsze kroki w nauczycielskim zawodzie. Dyrektorem została Maria Palacz.
1 września 1999 r. powstało Publiczne Gimnazjum w Kołbaskowie, którym w latach 1999-2002 kierowała pani Maria Pawliszewska.
Następnie 1 września 2002 r. wraz z oddaniem do użytku nowego skrzydła budynku, powołano do życia Zespół Szkół[7]w skład której weszły: Szkoła Podstawowa w Przecławiu i Publiczne Gimnazjum w Kołbaskowie. Pierwszym dyrektorem Zespołu Szkół była Urszula Pańka. Od 1 września 2004 do 31 sierpnia 2011r. funkcję tę sprawowała Ewa Cydzik, a w roku szkolnym 2011/2012 Maria Pawliszewska i Edyta Majewska-Gargula. W roku szkolnym 2006/2007 Zespół Szkół zatrudniał łącznie 62 pedagogów i zapewniał edukację dla 673 uczniów.
W roku 2012 oddano do użytku nowy budynek szkolny, co pozwoliło decyzją Rady Gminy z 6 lutego 2012 roku na rozwiązanie Zespołu Szkół i powołanie dwóch odrębnych placówek – Szkoły Podstawowej i Publicznego Gimnazjum (które przeniosło się do nowego obiektu). Wykorzystując bazę szkoły stworzono również Punkt Przedszkolny. Od 1 września 2012 roku dyrektorem szkoły podstawowej jest Beata Bitel, zaś gimnazjum Edyta Majewska-Gargula.
W Przecławiu znajdują się dwa przedszkola: Happy Kids oraz Wyspa Malucha.
Sport[edytuj | edytuj kod]
Victoria 95[edytuj | edytuj kod]
Swoją siedzibę ma tutaj Ludowy Klub Sportowy „Victoria 95” Przecław. Klub piłki nożnej powstał w 1995 roku i posiada barwy klubowe niebiesko-białe. W sezonie 2009/2010 zespół grał w IV lidze (grupie zachodniopomorskiej).
Klub rozgrywa mecze na stadionie o pojemności 1200 miejsc, z czego 200 siedzących. Boisko posiada murawę o wymiarach 102 × 72 m[8].
Skatepark[edytuj | edytuj kod]
14 kwietnia 2012 roku oddano do użytku skatepark o powierzchni o powierzchni 886,00 m², na którym Andergrand.pl zorganizował tego samego dnia pierwsze zawody skateboardowe. Obiekt został wybudowany przy wsparciu środków z Unii Europejskiej w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” – operacja, która odpowiada warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Całkowity koszt wybudowania obiektu wyniósł 633 984,91 zł, z czego 396 550,00 zł to udział środków UE, 237 434,91 zł. to wkład własny z budżetu gminy[9].
Skatepark wyposażony jest w 9 przeszkód:
- Bold gurb 35/55
- Bold rail
- Curb 40
- Manualpad 35 w/curbs 40
- Central plaza part 60
- Kinked gurb 35
- Manualpad 25
- Flatrail 35
- Wallride 60
Dawny kościół[edytuj | edytuj kod]
Na terenie osady znajdował się kościół usytuowany w bezpośrednim sąsiedztwie przebiegającej przez osadę drogi. Była to świątynia salowa, orientowana, wzniesiona na planie prostokąta, bez wyodrębnionego prezbiterium i wieży zachodniej. Ściany wzniesiono z kwadr granitowych wiązanych zaprawą wapienną o grubości około jednego metra.
Fotografia archiwalna ukazuje dobrze zachowany pierwotny stan budowli. W elewacjach północnej i południowej osadzone były okna o ostrołukowych, rozglifionych na zewnątrz ościeżach w liczbie trzech lub czterech w każdej ze ścian. Przesłonięcie obiektu okalającym go murem nie pozwala stwierdzić czy w elewacji południowej (względnie północnej) znajdował się portal wejściowy. Na pewno istniało wejście zachodnie, do którego dostawiono w późniejszym okresie wieżę.
Najciekawszą jest elewacja wschodnia, w której znajdowały się prawdopodobnie trzy okna o znanym już ostrołukowym wykroju i rozglifionych ościeżach, tej samej wysokości. Odpowiadały im trzy smukłe blendy o ostrołukowych ościeżach umieszczone w szczycie w układzie piramidalnym.
Wieżę o planie kwadratu (5 x 5 m.) wtopiono częściowo w zachodnią elewację. Podzielona była gzymsem kordonowym na dwie wyraźne kondygnacje, kryte dachem namiotowym, przechodzącym następnie w ośmioboczną latarnię, zwieńczoną barokowym hełmem z iglicą, kulą i chorągiewką, na której figurowała data 1739 (data jej wzniesienia). Prawdopodobnie od zachodu znajdowało się wejście portalowe prowadzące do wnętrza świątyni. Zewnętrzne elewacje charakteryzowały się manierystycznym opracowaniem dolnych elewacji – wykrojem okien i obramieniem narożników.
Kościół został zniszczony podczas działań wojennych w 1945 roku, a później rozebrany. Obecnie jedynym śladem jego istnienia jest starodrzew okalający opustoszały plac kościelny z wyraźnym zarysem przebiegu muru, oraz kryjące się pod ziemią fundamenty.
Kościół posiadał nad wyraz bogate wyposażenie:
- ołtarz ambonowy z XVII wieku.
- rzeźbiony w drewnie anioł zawieszony nad chrzcielnicą.
- epitafium dla zmarłego w 1748 roku studenta prawa G.W. Zimmermanna.
- dwa lichtarze z prasowanej blachy mosiężnej o ośmiobocznej podstawie z 1696 roku.
- ośmioboczna, mosiężna misa chrzcielnicy z ornamentem roślinnym z 1690.
- XVI-wieczny kielich (pozłacane srebro), o gotyckim kształcie z sześcioboczną podstawą i nanitowanym krucyfiksem.
- puszka z pozłacanego srebra z 1725 roku[10].
Obecnie w centrum Przecławia znajduje się nowa, murowana świątynia zbudowana w latach 1992–93 według projektu Walentego Zaborowskiego[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Przecław (pol.). W: Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2010-03-29].
- ↑ Aktualności Gminy Kołbaskowo nr 27 (2)/2017.
- ↑ Filia w Przecławiu (pol.). Gminna Biblioteka Publiczna w Kołbaskowie. [dostęp 2011-05-07].
- ↑ Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo. Urząd Gminy Kołbaskowo, 2004-06, s. 16.
- ↑ Dzielnicowi Kołbaskowo (pol.). Komenda Powiatowa Policji w Policach. [dostęp 2010-03-29].
- ↑ Uchwała Nr XV/201/04 Rady Gminy Kołbaskowo z dnia 26 kwietnia 2004 r. ws. uchwalenia statutów sołectw gminy Kołbaskowo (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2004 Nr 42, poz. 794, s. 4492)
- ↑ Historia szkoły (pol.). Zespół Szkół w Przecławiu. [dostęp 2015-07-08].
- ↑ Victoria 95 Przecław (pol.). 90minut.pl. [dostęp 2010-03-29].
- ↑ Informacje o skateparku z oficjalnej strony Gminy (pol.). [dostęp 2015-07-09].
- ↑ Architektura sakralna Pomorza Zachodniego (pol.). [dostęp 2010-09-30].
- ↑ Historia budowy kościoła w Przecławiu (pol.). Przeclaw24.pl. [dostęp 2011-05-07].
| ||||
