Przelatucha
| Petinomys | |||
| O. Thomas, 1908[1] | |||
 Przelatucha wąsata (P. genibarbis) na ilustracji z 1822 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
przelatucha | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Sciuropterus lugens O. Thomas, 1895 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Przelatucha[2] (Petinomys) – rodzaj gryzoni z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Indiach, na Sri Lance, w Mjanmie, Tajlandii, Malezji, na Filipinach i w Indonezji[3][4][5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 92–370 mm, długość ogona 85–460 mm; masa ciała 22–1100 g[4][6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w roku angielski zoolog Oldfield Thomas na łamach The Annals and Magazine of Natural History[1]. Na gatunek typowy Thomas wyznaczył (oryginalne oznaczenie) przelatuchę leśną (P. lugens).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Petinomys: gr. πετεινος peteinos (również πετηνος petēnos) ‘zdolny do latania, latający’[7]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[8].
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[9][6][3]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[4][3][6] | Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] | Podstawowe wymiary[4][6][a] | Status IUCN[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Petinomys setosus | (Temminck, 1844) | przelatucha białobrzucha | gatunek monotypowy | północna i wschodnia Mjanma, północno-zachodnia Tajlandia, półwyspowa część Tajlandii i Malezji, Sumatra oraz północna część Borneo | DC: 9,2–12,8 cm DO: 8,5–11,8 cm MC: 26–58 g |
VU | |
| Petinomys fuscocapillus | (Jerdon, 1847) | przelatucha brunatnoogonowa | gatunek monotypowy | południowe Indie (Ghaty Zachodnie) oraz środkowa i południowa Sri Lanka | DC: 18,7–34 cm DO: 24–29 cm MC: 300–712 g |
LC | |
| Petinomys crinitus | (Hollister, 1911) | przelatucha płaskoogonowa | gatunek monotypowy | Filipiny (Dinagat, Siargao, Mindanao i Basilan) | DC: około 31 cm DO: około 26 cm MC: około 1,1 kg |
LC | |
| Petinomys mindanensis | (Rabor, 1939) | przelatucha mindanajska | gatunek monotypowy | Filipiny (Dinagat, Siargao i Mindanao) | DC: 32–37 cm DO: 34–46 cm MC: brak danych |
LC | |
|
Petinomys genibarbis | (Horsfield, 1822) | przelatucha wąsata | gatunek monotypowy | Półwysep Malajski, Sumatra, Bangka, Borneo i wschodnia Jawa | DC: 14,2–19,5 cm DO: 15,5–19,2 cm MC: 52–110 g |
VU |
| Petinomys vordermanni | (Jentink, 1890) | przelatucha sundajska | gatunek monotypowy | skrajnie południowa Mjanma, Półwysep Malajski, Borneo i Belitung (na południowy wschód od Borneo) | DC: –9,2 12cm DO: 8,9–12 cm MC: 22–52 g |
VU | |
| Petinomys hageni | (Jentink, 1888) | przelatucha samotna | gatunek monotypowy | Indonezja (północna Sumatra i południowo-zachodnie Borneo (Kalimantan) | DC: 23–28 cm DO: 23–25 cm MC: około 388 g |
DD | |
| Petinomys lugens | (O. Thomas, 1895) | przelatucha leśna | gatunek monotypowy | Indonezja (Wyspy Mentawai (Siberut, Sipura i Północna Pagai) na zachód od Sumatry) | DC: 23–28 cm DO: 21–23 cm MC: około 433 g |
VU |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.
Opisano również gatunek wymarły z neogenu Mongolii[11]:
- Petinomys auctor Qiu Zhuding, 1991
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b O. Thomas. The genera and subgenera of the Sciuropterus Group, with descriptions of three new species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 1 (1), s. 6, 1908. (ang.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 199. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 604. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 761–763. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Petinomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 387. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 190.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).
- ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-20]. (ang.).
- ↑ Z.-d. Qiu. The Neogene mammalian faunas of Ertemte andHarr Obo in Inner Mongolia (Nei Mongol), China—8. Sciuridae (Rodentia). „Senckenbergiana Lethaea”. 71 (3–4), s. 223–255, 1991. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).