Przemysław Urbańczyk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przemysław Urbańczyk
Ilustracja
Data urodzenia

21 października 1951

Prof. dr hab. nauk humanistycznych
Specjalność: mediewistyka
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Uczelnia

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Przemysław Urbańczyk (ur. 21 października 1951) – prof. dr hab., mediewista archeolog, profesor zwyczajny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz Instytutu Archeologii i Etnologii PAN; od 2017 dyrektor Polish Institute of Advanced Studies (PIASt) PAN.

Kariera naukowa[edytuj | edytuj kod]

Członek Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN wszystkich kadencji; reprezentował Polskę w: European Science Foundation (ESF), Europa Nostra, ALLEA i European Strategic Forum for Research Infrastructures (ESFRI); wielokrotny członek paneli recenzyjnych w: European Research Council (SH5, SH6 i Synergy Grants), Irish Research Council for Humanities and Social Sciences, European Union Prize for Culture Heritage oraz w Narodowym Centrum Nauki i w Narodowym Programie Rozwoju Humanistyki.

Był członkiem Expert Advisory Group SC6 europejskiego programu „Horizon 2020”; Był członkiem zespołów doradczo-kontrolnych wielkich programów interdyscyplinarnych (np. „Transformation of the Roman World”, EARTH, BOREAS, INSTAR, SAFE, SHAPE-ID, STAR-LAB).

Wygłosił referaty na ponad 70 zagranicznych konferencjach i kongresach zorganizowanych w 27 krajach; wygłosił 24 gościnne wykłady w uniwersytetach europejskich (Anglia, Czechy, Francja, Irlandia, Niemcy, Norwegia, Rosja, Słowacja, Szkocja i Szwecja) i amerykańskich (USA i Peru). Kierował i kieruje dużymi projektami badawczymi FNP, KBN, MNiSW, MKiDN i NCN. Prowadził badania terenowe w Polsce, w Anglii, Kuwejcie, Norwegii, Peru oraz na Barbudzie i Islandii.

Opublikował ponad 500 tekstów z zakresu historii i archeologii wczesnego średniowiecza Polski, Europy Środkowo-Wschodniej, Skandynawii i wysp północnego Atlantyku.

Został odznaczony: Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1991), Złotym Krzyżem Zasługi (1993)[1] oraz Krzyżem Kawalerskim (2015)[2] i Oficerskim (2022)[3] Orderu Odrodzenia Polski.

Został wyróżniony: Medalem im. Księżnej Aleksandry Ogińskiej (2008), Medalem Biskupińskiego Towarzystwa Archeologicznego (2017), Nagrodą Lednickiego Orła Piastowskiego (2021).

Poglądy[edytuj | edytuj kod]

Jest zwolennikiem inhumacji zmarłych zamiast ich spopielania, podkreślając przy tym, że szczątki zmarłych są konieczne do badania przeszłości kolejnych pokoleń[4]. Sugeruje też w swoich badaniach, że dynastia Piastów wywodziła się z państwa wielkomorawskiego[5], prawdopodobnie z rodu Mojmirowiców[6].

W kwietniu 2023 roku opublikował na łamach „Gazety Wyborczej” agresywny list otwarty „do strojących fochy liderów opozycji”, w którym oskarżał liderów partii innych niż Platforma Obywatelska o posiadanie „gęb pełnych pseudopatriotycznych frazesów” i „niechęć do zachowań wspólnotowych” w postaci ówcześnie zapowiadanego marszu 4 czerwca przeciwko rządzącej partii Prawo i Sprawiedliwość[7][8]. List spotkał się z krytyką Anny Marii Żukowskiej z Lewicy, która pisała ironicznie: „Wiem, dzięki temu apelowi, że będę na marszu mile widziana i że będzie sympatyczna atmosfera równości, braterstwa i współpracy!”[7]

Książki[edytuj | edytuj kod]

  • The Soloey farm mound. Excavations and methods of stratigraphical analysis [z R. Bertelsenem], Tromsoe 1985;
  • Medieval arctic Norway, Warszawa 1992;
  • Władza i polityka we wczesnym średniowieczu, Wrocław 2000;
  • Rok 1000. Milenijna podróż transkontynentalna, Warszawa 2001;
  • Zdobywcy Północnego Atlantyku, Wrocław 2004;
  • Herrschaft und Politik im Frühen Mittelalter, 2007;
  • Trudne początki Polski, Wrocław 2008 [nagroda KLIO I stopnia];
  • Mieszko Pierwszy Tajemniczy, Toruń 2012 [nagroda MNiSW];
  • Myśli o średniowieczu, 2013;
  • Central Europe in the High Middle Ages [z N. Berend i P. Wiszewskim], Cambridge 2013;
  • Bliskie spotkania wikingów, 2014;
  • Zanim Polska została Polską, Toruń 2015 [nominowana do Nagrody Giedroycia];
  • Co się stało w 966 roku?, Poznań 2016;
  • Bolesław Chrobry – lew ryczący, Toruń 2017 [nagroda Rektora UW];
  • Co się stało w 1018 roku?, Poznań 2018;
  • Trudna historia zwłok, t. 1, Toruń 2020 [nominowana do Nagrody Jana Długosza];
  • Niezwykli goście Bolesława Chrobrego, t. 1 "Św. Wojciech i jego bracia", Toruń 2021.

Redakcja tomów zbiorowych[edytuj | edytuj kod]

  • Origins of medieval towns in temperate Europe, 1994 – wyszło jako tom 32 „Archaeologia Polona”;
  • Theory and practice of archaeological research, Warszawa 1995;
  • Origins of Central Europe, Warszawa 1997;
  • Early Christianity in Central and East Europe, Warszawa 1997;
  • Adalbertus. Wyniki programu badań interdyscyplinarnych, Warszawa 1998;
  • The neighbours of Poland in the 10th century, Warszawa 2000;
  • Archeologia w teorii i w praktyce, Warszawa 2000;
  • Europe around the year 1000, Warszawa 2001;
  • Najstarsze dzieje Podlasia w świetle źródeł archeologicznych, Siedlce 2001;
  • The neighbours of Poland in the 11th century, 2002;
  • The Past Societies. Polish Lands from the first Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages, vols. 1-5, Warszawa 2016;
  • The Dawning of Christianty in Poland and accross Central and Eastern Europe, Berlin 2019;
  • „Origines Polonorum”, vols. 1-15, Warszawa 2006-2022 [Nagroda KLIO w 2021];
  • „Dziedzictwo archeologiczne Puszczy Białowieskiej” tomy 1-6, Warszawa 2021.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. M.P. z 1993 r. nr 57, poz. 524
  2. M.P. z 2015 r. poz. 859
  3. M.P. z 2022 r. poz. 454
  4. Naukowiec: myślcie o przyszłych archeologach; zakopujcie swoje ciała, Nauka w Polsce [dostęp 2023-04-28] (pol.).
  5. Badania DNA rzucą światło na dzieje dynastii Piastów, Nauka w Polsce [dostęp 2023-04-28] (pol.).
  6. Mieszko Pierwszy Tajemniczy – rozmowa z prof. Przemysławem Urbańczykiem, histmag.org [dostęp 2023-04-28].
  7. a b "Aż się rwę". Żukowska kpi z emocjonalnego apelu ws. marszu 4 czerwca, Do Rzeczy, 22 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-28] (pol.).
  8. Przemysław Urbańczyk, „A niech Was wszyscy diabli!”. List otwarty do strojących fochy liderów opozycji, Gazeta Wyborcza, 21 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-28].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]