Przepięcie

Przepięcie – termin używany w elektrotechnice i elektronice, mający w obu dziedzinach nieco odmienne znaczenia. Jego głównym znaczeniem jest jednak wzrost napięcia powyżej wartości znamionowej.

Najczęściej przez przepięcie rozumie się wzrost napięcia ponad maksymalną wartość napięcia instalacji lub urządzenia elektrycznego.

Występowanie

Sieci elektroenergetyczne

Przepięcie w sieciach elektroenergetycznych oznacza każdy wzrost napięcia w sieci ponad jego maksymalną dopuszczalną wartość.

Przepięcia dzieli się na:

• wewnętrzne (systemowe)
• zewnętrzne (atmosferyczne) – zwane też piorunowymi.

oraz na:

• długotrwałe
• impulsowe.

Przepięcia wewnętrzne powstają wewnątrz systemu. Mogą następować w wyniku

• zmiany impedancji obciążenia
  • zwarcia
  • doziemienia
  • przełączenia
  • załączanie i wyłączanie różnego rodzaju obciążeń – zob. też przepięcie łączeniowe
• rezonansu i ferrorezonansu

Źródłem przepięcia zewnętrznego może być

• piorun
• oddziaływanie innych pobliskich obwodów elektrycznych (zob. też sprzężenie elektromagnetyczne)
• impuls elektromagnetyczny powstający w wyniku wybuchu bomby atomowej
• fale radiowe

Przyczyny przepięć długotrwałych (zob. też przepięcie dorywcze, przepięcie ziemnozwarciowe):

• zła regulacja przez dostawcę energii
• nagły spadek obciążenia sieci, np. symboliczne akcje oszczędzania energii, koniec meczu, zaniki zasilania sąsiednich sieci
• niesymetryczne obciążenie lub zwarcie jednej z faz generatorów 3-fazowych lub sieci z nieuziemionym punktem gwiazdy
• spadek obciążenia w godz. nocnych

Przyczyny przepięć impulsowych (zob. też przepięcie przejściowe, przepięcie dynamiczne):

• wyładowania elektrostatyczne (Impuls zwykle <1 ns)
• wyłączenia odbiorników, szczególnie indukcyjnych
• iskrzenie kontaktów
• iskrzenie komutatorów dużych maszyn elektrycznych
• uderzenia piorunów w okolicy
• przełączenia w sieci energetycznej

Dział elektrotechniki zajmujący się ochroną przed przepięciami nazywa się ochroną przeciwprzepięciową.

Obwody rezonansowe

Przy rezonansie napięć, występującym w szeregowych obwodach rezonansowych RLC, napięcie na indukcyjności i pojemności są sobie równe i większe od napięcia zasilającego na zaciskach układu. Jeśli rezystancja obwodu rezonansowego jest mała, to dobroć układu Q jest duża i napięcie na elementach reaktancyjnych znacznie przekracza napięcie zasilające obwód

$Q={\frac {U_{L}}{U_{R}}}={\frac {U_{C}}{U_{R}}}.$

Szkodliwość

W wyniku przepięcia mogą powstać różnego rodzaju szkody (szkoda przepięciowa), od których można się ubezpieczyć.

Ograniczanie przepięć

Urządzeniami, których zadaniem jest ograniczanie przepięć do wartości niegroźnej z punktu widzenia wytrzymałości elektrycznej izolacji, są:

• ograniczniki przepięć
• iskierniki
• dławiki
• warystory
• transile

Zobacz też

• współczynnik przepięć
• zapad napięcia

Linki zewnętrzne

• Jak dobrać i zamontować ogranicznik przepięć? Poradnik - Zasilanie
• Zabezpieczenie przeciwprzepięciowe teletechniki, czyli: anten, kamer, LAN itd. – Poradnik