Przewodniczący (film 1964)
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery |
28 grudnia 1964 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
cz. I – 88 min cz. II – 66 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Główne role | |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia |
Siemion Uszakow, |
| Montaż |
Maria Kariewa, |
| Produkcja |
ZF nr 2 |
| Wytwórnia | |
| Dystrybucja |
Mosfilm |
| Nagrody | |
| 1966 – nagroda na II WFF w Kijowie 1966 – Nagroda Leninowska dla Michaiła Uljanowa (odtwórcy głównej roli) | |
Przewodniczący (org. Председатель) – radziecki film obyczajowy z 1964 roku w reż. Aleksieja Sałtykowa. Adaptacja powieści Jurija Nagiblina pt. Stranicy żyzni Trubnikowa z 1962 roku[1].
Opis fabuły[edytuj | edytuj kod]
ZSRR tuż po II wojnie światowej. Zasłużony frontowiec i komunista Jegor Trubnikow powraca do rodzinnej wsi. Jest to twardy człowiek, nie uznający kompromisów. Wybrany przez mieszkańców na przewodniczącego, szybko odbudowuje życie kołchozowe. Trubnikow w swojej pracy stawia przede wszystkim "na ludzi" i na realne wyniki, a nie na stalinowskie frazesy i statystyki. To oraz jego "rogata natura" jest często powodem konfliktów z lokalnym kierownictwem partii. Jego drakońskie metody zarządzania, połączone z troską o byt zwykłego człowieka w końcu jednak przynoszą efekty – kołchoz "Trud" staje się jednym z przodujących w regionie.
Niestety w gruzach lega życie rodzinne przewodniczącego – żona porzuca go, a rodzony brat (najbardziej przeciwny jego metodom) w końcu opuszcza wieś wraz z całą rodziną "uciekając do miasta". Jednak po kilku latach efektem działań Trubnikowa jest świetnie prosperujące gospodarstwo rolne, z doskonałym zapleczem socjalnym dla jego pracowników. Biedne kołchozowe chałupy zastąpione zostają schludnymi domkami lub budynkami mieszkalnymi. Beztroski uśmiech małej dziewczynki w ostatniej scenie filmu jest dla Trubnikowa najlepszą nagrodą i nadzieją na przyszłość.
Obsada aktorska[edytuj | edytuj kod]
- Michaił Uljanow – Jegor Trubnikow
- Iwan Łapikow – Siemion, brat Jegora
- Nonna Mordiukowa – Donia, żona Siemiona
- Kira Gołowko – Nadieżda, żona Jegora
- Walentina Władimirowa – dojarka Korszykowa
- Antonina Bogdanowa – dojarka Praskowia Siergiejewna
- Siergiej Kuriłow – Koczetnikow, represjonowany przyjaciel Jegora
- Michaił Kokszenow – Misza
- Wiaczesław Niewinny – Pawieł Markuszew
- Nikołaj Parfionow – Kliagin, sekretarz komitetu rejonowego partii
- Warwara Popowa – Samochina
- Witalij Sołomin – lekarz Walieżyn
- Arkdij Trusow – Ignat Zachrewicz
- Akilina Koliesowa – Pelagia, żona Ignata Zachrewicza
- Władimir Etusz – Kałojew, szef lokalnego wydziału MGB
- Siergiej Gołowanow – dziennikarz z Moskwy
- Władimir Gulajew – instruktor z komitetu obwodowego partii
- Nikołaj Chriaszczikow – członek biura komitetu obwodowego partii
- Wiera Burłakowa – sekretarka w komitecie obwodowym partii
- Jelizawieta Kuziurina – Motia Postnikowa
- Siergiej Blinnikow – Sierdukow
- Larisa Blinowa – Liza Markuszewa
- Wiaczesław Niewinin – Pawieł Markuszew
- Aleksandr Kaszpierow – kowal Szyriajew
- Aleksiej Kryczenkow – Locha, starszy syn Siemiona
- Sasza Galczenkow – Boris, syn Nadieżdy
- Aleksandr Dubow – sekretarz komitetu obwodowego partii
- Władimir Lebiediew – Szurik, stary pasterz
- Aleksandr Lebiediew – przewodniczący kołchozu
- Władimir Marienkow – Kostia, brat Paszy
- Fiodor Sielezniow – dyrektor SMT
- Jurij Sołowiow – Kola, inwalida wojenny na zebraniu kołchozowym
- Lewa Nikołajew – Pietia
i inni.
O filmie[edytuj | edytuj kod]
Przewodniczący, czwarty z kolei film Aleksieja Sałtykowa, przyniósł mu duży rozgłos[2]. Jego fabuła była dość banalna, jednak spośród innych radzieckich "produkcyjniaków" tego okresu wyróżniał się dramatyzmem, głównie opartym na dialogach i monologach aktorów[3].
Pierwowzorem głównego bohatera był Kiriłł Orłowski – białoruski działacz państwowy i partyjny lat 40 i 50 XX w[3][1]. Sam Uljanow, początkowo nosił się z zamiarem odrzucenia roli głównego bohatera mając film za kolejną "propagandówkę". Jednak po przeczytaniu scenariusza zmienił zdanie, dostrzegając w swoim bohaterze złożoną osobowość, ciekawą i nietuzinkową postać[1]. Nie bez znaczenia dla Uljanowa w momencie podejmowania decyzji o przyjęciu roli była pamięć o jego ojcu, również przewodniczącym kołchozu, pod wieloma cechami charakteru przypominającego głównego bohatera filmu[1]. Oprócz Michaiła Uljanowa Przewodniczący przyniósł rozgłos lub stał się początkiem filmowej kariery dla wielu innych biorących w nim udział radzieckich aktorów, m.in. Iwana Łapikowa, Nonny Mordiukowej, Kiry Gołowko, Wiaczesława Niewinnyego, Władimira Etusza, Nikołaja Parfionowa[1].
Film Przewodniczący zaliczany jest przez krytyków do "nurtu filmów rozrachunkowych" kina radzieckiego, który obok takich obrazów jak Czyste niebo, Cisza czy Żywi i martwi stanowił dalszy krok naprzód w analizie "okresu wypaczeń kultu jednostki". Mówił o trudnych latach życia kołchozowego wsi radzieckiej, którego odbudowa miała olbrzymie znaczenie dla wyniszczonego wojną kraju[4]. Stanowił dla nich przykład życia, obrazujący jej konflikty społeczne od zakończenia wojny do XX zjazdu (tj. schyłkowego okresu "stalinizmu"), ukazujący w sposób demaskatorski typowe dla niej mechanizmy ekonomiczne i społeczne, dotąd przesłonięte kurtyną milczenia, bądź przedstawiane tendencyjnie[5].
Droga Przewodniczącego na ekrany kin radzieckich nie była łatwa – jeszcze w momencie uroczystej premiery w moskiewskim kinie "Rossija" nie było wiadomo czy zostanie skierowany do dystrybucji. Kiedy już to nastąpiło film stał się wielkim wydarzeniem w świecie kina radzieckiego. Spotkał się z bardzo dobrym przyjęciem zarówno krytyków jak i widzów oraz (w końcu) władz państwowych. W 1965 roku czytelnicy magazynu Sowietskij ekran uznali go za najlepszy filmu roku 1964, a odtwórcę głównej roli za najlepszego aktora. W tym samym roku Uljanow otrzymał Nagrodę Leninowską – jedno z najwyższych, radzieckich odznaczeń państwowych. Rok później, w 1966, na II Wszechzwiązkowym Festiwalu Filmowym w Kijowie Przewodniczący otrzymał II nagrodę w kategorii "Filmy odzwierciedlające życie i trud człowieka radzieckiego"[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Priedsiedatiel'. [w:] Wokrug kino [on-line]. [dostęp 2018-07-13]. (ros.).
- ↑ Jelena Bauman, Rostisław Jurieniew: Mała encyklopedia kina radzieckiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987. ISBN 83-221-0446-4.
- ↑ a b Aleksandr Karaganow: Priedsiedatiel'. [w:] Russkoje kino [on-line]. [dostęp 2018-07-06]. (ros.).
- ↑ Z.P.. Przewodniczący. „Film”. Nr 7(845), s. 3, 1965-02-14. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
- ↑ Pitera...,
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Pitera: Zbigniew Pitera: Nowy film radziecki. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1967, s. 40-42.
