Przejdź do zawartości

Przewodniczący Izby Gmin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przewodniczący Izby Gmin
Leader of the House of Commons
Ilustracja
Emblemat Parlamentu Wielkiej Brytanii
Obecny przewodniczący
Obecny Przewodniczący Izby Gmin
Lucy Powell, przewodnicząca Izby Gmin (2024)
Stanowisko
Państwo

 Wielka Brytania

Data utworzenia

1721

Pierwszy przewodniczący

Robert Walpole

Obecny przewodniczący

Lucy Powell

Obecny od

5 lipca 2024

Strona internetowa

Przewodniczący Izby Gmin (ang. Leader of the House of Commons) – członek brytyjskiego rządu odpowiedzialny za koordynację realizacji polityki rządu w Izbie Gmin.

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Rola ustrojowa

[edytuj | edytuj kod]

Nie należy mylić tego stanowiska ze spikerem Izby Gmin – przewodniczący (a właściwie lider, tłumacząc dosłownie) nie prowadzi obrad Izby i, w przeciwieństwie do spikera, nie ma do niego zastosowania wymóg apolityczności i bezstronności. Wprost przeciwnie – jest wysokim funkcjonariuszem rządu i partii rządzącej. Przewodniczący jest mianowany przez monarchę na wniosek premiera na zasadach identycznych jak inni członkowie gabinetu i cieszy się analogicznymi przywilejami. Przy obsadzie tego stanowiska nie jest wymagana akceptacja samej Izby.

W obowiązującym w Wielkiej Brytanii systemie gabinetowo-parlamentarnym władza wykonawcza ma pewną przewagę ustrojową nad parlamentem i niejako organizuje mu ok. 75% czasu, który poświęcany jest na rozpatrywanie rządowych projektów ustaw czy też przedstawianych przez ministrów informacji. Głównym zadaniem przewodniczącego jest szczegółowe organizowanie i planowanie prac Izby nad przedłożeniami rządowymi. Ponadto, jeśli podczas cotygodniowych pytań do premiera w Izbie szef rządu i jego zastępca są nieobecni, przewodniczący odpowiada na pytania deputowanych w jego imieniu.

Status

[edytuj | edytuj kod]

Stanowisko przewodniczącego Izby Gmin samo w sobie nie daje prawa do zasiadania w gabinecie i pobierania ministerialnej pensji, dlatego zwykle jest łączone z jednym z historycznych urzędów, które choć straciły znaczenie polityczne, wciąż wiążą się z tymi przywilejami. Do najczęściej wykorzystywanych w tym celu stanowisk należą lord przewodniczący Rady czy lord tajnej pieczęci. Do lat 40. XX wieku premier bardzo często mianował przewodniczącym samego siebie.

Lista przewodniczących Izby Gmin

[edytuj | edytuj kod]
od do osoba
1721 1742 Robert Walpole
1742 1743 Samuel Sandys
1743 1754 Henry Pelham
1754 1755 Thomas Robinson
1755 1756 Henry Fox
1756 1761 William Pitt Starszy
1761 1762 George Grenville
1762 1763 Henry Fox
1763 1765 George Grenville
1765 1768 Henry Seymour Conway
1768 1782 Frederick North
1782 1782 Charles James Fox
1782 1783 Thomas Townshend
1783 1783 Frederick North
Charles James Fox
1783 1801 William Pitt Młodszy
1801 1804 Henry Addington
1804 1806 William Pitt Młodszy
1806 1806 Charles James Fox
1806 1807 lord Howick
1807 1812 Spencer Perceval
1812 1822 lord Castlereagh
1822 1827 George Canning
1827 1828 William Huskisson
1828 1830 Robert Peel
1830 1834 lord Althorp
1834 1834 lord John Russell
1834 1835 Robert Peel
1835 1841 lord John Russell
1841 1846 Robert Peel
1846 1852 lord John Russell
1852 1852 Benjamin Disraeli
1852 1855 lord John Russell
1855 1858 lord Palmerston
1858 1859 Benjamin Disraeli
1859 1865 lord Palmerston
1865 1866 William Ewart Gladstone
1866 1868 Benjamin Disraeli
1868 1874 William Ewart Gladstone
1874 1876 Benjamin Disraeli
1876 1880 Stafford Northcote
1880 1885 William Ewart Gladstone
1885 1886 Michael Hicks-Beach
1866 1886 William Ewart Gladstone
1886 1887 lord Randolph Churchill
1887 1891 William Henry Smith
1891 1892 Arthur Balfour
1892 1894 William Ewart Gladstone
1894 1895 William Vernon Harcourt
1895 1905 Arthur Balfour
1905 1908 Henry Campbell-Bannerman
1908 1916 Herbert Henry Asquith
1916 1921 Andrew Bonar Law
1921 1922 Austen Chamberlain
1922 1923 Andrew Bonar Law
1923 1924 Stanley Baldwin
1924 1924 Ramsay MacDonald
1924 1929 Stanley Baldwin
1929 1935 Ramsay MacDonald
1935 1937 Stanley Baldwin
1937 1940 Neville Chamberlain
1940 1942 Winston Churchill
1942 1942 Stafford Cripps
1942 1945 Anthony Eden
1945 1951 Herbert Morrison
1951 1951 James Chuter Ede
1951 1955 Harry Crookshank
1955 1961 Rab Butler
1961 1963 Iain Macleod
1963 1964 Selwyn Lloyd
1964 1966 Herbert Bowden
1966 1968 Richard Crossman
1968 1970 Fred Peart
1970 1972 William Whitelaw
1972 1972 Robert Carr
1972 1974 James Prior
1974 1976 Edward Short
1976 1979 Michael Foot
1979 1981 Norman St John-Stevas
1981 1982 Francis Pym
1982 1987 John Biffen
1987 1989 John Wakeham
1989 1990 Geoffrey Howe
1990 1992 John MacGregor
1992 1997 Tony Newton
1997 1998 Ann Taylor
1998 2001 Margaret Beckett
2001 2003 Robin Cook
2003 2003 John Reid
2003 2005 Peter Hain
2005 2006 Geoff Hoon
2006 2007 Jack Straw
2007 2010 Harriet Harman
2010 2012 George Young
2012 2014 Andrew Lansley
2014 2015 William Hague
2015 2016 Chris Grayling
2016 2017 David Lidington
2017 2019 Andrea Leadsom
2019 2019 Mel Stride(inne języki)
2019 2022 Jacob Rees-Mogg
2022 2022 Mark Spencer(inne języki)
2022 2024 Penny Mordaunt
2024 nadal Lucy Powell