Przełom Bardzki
Przełom Bardzki lub Przełom Nysy Kłodzkiej – przełom Nysy Kłodzkiej przez Góry Bardzkie w Polsce.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Przełom Nysy Kłodzkiej położony jest w Sudetach Środkowych, w Górach Bardzkich, w województwie dolnośląskim, w okolicach Barda, między ujściem Ścinawki w Ścinawicy a Przyłękiem[1].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Przełom ma charakter antecedentny, jest jednym z najpiękniejszych i największych przełomów na Nysie Kłodzkiej o długości 15,0 km, ciągnie się od ujścia Ścinawki do wylotu doliny położonej na linii Sudeckiego uskoku brzeżnego w Janowcu, pomiędzy Bardem a Przyłękiem[1]. Przełom tworzy malowniczą, bardzo krętą dolinę, położoną na wysokości około 255 m n.p.m., w której Nysa Kłodzka tworzy pięć wielkich meandrów, wyciętych w skałach tworzących strukturę bardzką. W wielu miejscach rzeka podcina zbocza, odsłaniając skalne ściany tworząc ciągi stromych skarp skalnych[1]. Obecnie Nysa Kłodzka na odcinku przełomu swoimi szerokimi zakolami przypomina raczej rzekę nizinną niż górską.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przełom powstał środkowym i górnym pliocenie[1]. W trakcie powolnego procesu wypiętrzania się górotworu w poprzek płynącej wcześniej rzeki. Rzeka meandrując przecinała się przez Góry Bardzkie. Przez długi okres rzeka stopniowo wcinała się korytem w wypiętrzoną powierzchnię zrównania mioceńskiego, tworząc dolinę o głębokości około 150 m.[1] W okresie zlodowacenia środkowopolskiego w plejstocenie, lądolód przez Przełom Bardzki przedostał się w głąb Kotliny Kłodzkiej. Po ustąpieniu lodowca rzeka ponownie wycięła w osadach czwartorzędowych swoje koryto[1].
Inne[edytuj | edytuj kod]
- Przełom Bardzki najlepiej prezentuje się z góry Kalwaria – na północno-zachodnim zboczu Kalwarii znajduje się strome osuwisko powstałe w wyniku obrywu mas skalnych spowodowanego działalnością rzeki[1]. 24 sierpnia 1598 wezbrana rzeka podmyła górę, której skały oberwały się i przegrodziły koryto rzeki, powodując zalanie Barda[1].
- Latem organizowane są spływy pontonami Przełomem Bardzkim.
- W przeszłości przełom nosił nazwę: Neisse-Durchbruch[1].
- Nysa Kłodzka jest starsza niż Góry Bardzkie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 195-197. ISBN 83-85773-04-5.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-04-5.