Przyszowice

Przyszowice
Pałac w Przyszowicach
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	gliwicki
Gmina	Gierałtowice
Sołectwo	Przyszowice
Liczba ludności (2008)	3 203
Strefa numeracyjna	(+48) 032
Kod pocztowy	44-178
Tablice rejestracyjne	SGL
SIMC	0214362
Położenie na mapie województwa śląskiego Przyszowice
Położenie na mapie Polski Przyszowice
50°14′52″N 18°44′45″E
Strona internetowa miejscowości

Przyszowice (niem. Preiswitz) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Gierałtowice.

W latach 1973-1977 miejscowość była siedzibą gminy Przyszowice. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Nazwa

W 1295 w księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis miejscowość wymieniona jest jako Przyssowitz.

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Przecziczow wymienia w latach (1470-1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis.

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod obecnie używaną polską nazwą Przyszowice oraz zgermanizowaną Preiswitz. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje miejscowość we fragmencie "Preischwitz, polnisch Pryszowice".

Zabytki

• Pałac - obiekt wzniesiony w latach 1890-1895 dla rodziny von Raczek. Obiekt eklektyczny, dwukondygnacyjny na planie zbliżonym do prostokąta, przekryty dachem wielospadowym. Elewacje tynkowane, gładkie. Ryzality ze szczytami wolutowymi. W części południowej czterokondygnacyjna wieża kolista, we fragmencie górnym ośmioboczna, przekryta dachem płaskim zwieńczonym krzyżem (pierwotnie zwieńczona hełmem baniastym z latarnią). Portal główny z kartuszami herbowymi. Pałac otoczony jest parkiem o powierzchni 8,4 ha z okazami drzewostanu liściastego.
• Kościół św. Jana Nepomucena - kościół parafialny wybudowany w latach 1937-1938. Obiekt halowy, jednonawowy z kaplicą, przekryty sklepieniem kolebkowym. Dach dwuspadowy z sygnaturką. W narożu wieża czworoboczna z dzwonnicą i zegarem, zwieńczona krzyżem. Na dzwonnicy dzwon Urban z 1512 roku (średnica 120 cm, waga 982 kg) oraz dzwon Grzegorz z 1582 roku (średnica 100 cm, waga 580 kg). Projektantem kościoła był inż. Jan Affa z Raciborza.
• Spichlerz plebański - budynek drewniany z 1829 roku o konstrukcji zrębowej. Dach dwuspadowy kryty gontem z półksiężycem na kalenicy.
• Budynek szkoły z 1902 roku.

Edukacja

Przedszkola:

• Przedszkole w Przyszowicach

Szkoły podstawowe:

• Szkoła Podstawowa im. Karola Miarki w Przyszowicach

Gimnazja:

• Gimnazjum Numer 3 w Przyszowicach

Turystyka

Przez wieś przebiega szlak turystyczny:

• Szlak Krawędziowy GOP

Sport

W Przyszowicach działa Ludowy Klub Sportowy Jedność 32 Przyszowice, sekcja skata, pływacka oraz piłkarska. Piłkarze grający obecnie w IV lidze (II grupa śląska).

Klub:

• Pełna nazwa: Ludowy Klub Sportowy Jedność 32 Przyszowice
• Sekcja piłkarska Liga: IV liga: grupa śląska II
• Sekcja pływacka dla dzieci i młodzieży
• Sekcja skata Liga: III A, III B, III C
• Rok założenia: 1932
• Barwy: zielono-czerwone
• Adres: ul. Karola Miarki 1

Stadion:

• Pojemność - 1200 miejsc (400 siedzących)
• Oświetlenie - brak

Władze:

• Prezes: Marian Szołtysek
• Trener: Marcin Sobczyk

Transport

Przez wieś przechodzi droga wojewódzka nr 921, droga krajowa nr 44, autostrada A4 oraz autostrada A1.

Komunikacja

Komunikacje miejską na terenie Przyszowic organizują dwa związki komunikacyjne KZK GOP Katowice i MZK Tychy i składają się na nią następujące linie autobusowe: 33, 41, 47, 120, 669 i 936, przez teren Przyszowic przebiega też trasa pośpiesznej linii autobusowej E-2 (Gliwice Dworcowa - Mikołów Plac 750-Lecia - Radziejówka - Tychy Paprocany Osiedle Z1) organizowanej przez Tyski Związek ale nie mająca na terenie miejscowości przystanku. Na terenie Przyszowic znajdują się następujące przystanki autobusowe: Przyszowice Dwór, Przyszowice Granica, Przyszowice Grobla, Przyszowice Kolejowa, Przyszowice Korty, Przyszowice Kościół, Przyszowice Polna (przystanek na żądanie), Przyszowice Skrzyżowanie, Przyszowice Szyb, Przyszowice Wytwórnia (przystanek na żądanie). Poszczególne linie łączą Przyszowice z następującymi miejscowościami:

• 33 : Gliwice Dworcowa - Przyszowice - Paniówki - Borowa Wieś - Wygoda - Śmiłowice - Mokre - Reta - Mikołów - Wilkowyje - Radziejówka - Tychy Delphi (linia MZK Tychy obsługiwana przez PKM Tychy Sp. z o.o.)
• 41 : Gliwice Dworcowa - Przyszowice - Paniówki - Borowa Wieś - Wygoda - Śmiłowice - Mokre - Reta - Mikołów ulica Krakowska (linia KZK GOP Katowice - od 1 maja 2010 roku linia obsługiwana przez Usługi Transportowe Pawelec Krzysztof Katowice)
• 47 : Zabrze Goethego - Makoszowy - Przyszowice - Gierałtowice - Knurów - Krywałd - Szczygłowice Kopalnia (linia KZK GOP Katowice obsługiwana przez PKM Gliwice Sp. z o.o.
• 120 : Katowice Dworzec PKP - Kochłowice - Halemba - Borowa Wieś - Wygoda - Paniówki - Przyszowice - Gierałtowice - Knurów - Krywałd - Szczygłowice Kopalnia (linia KZK GOP obsługiwana przez Gliwickie Konsorcjum Komunikacji Miejskiej w skład którego wchodzą PKM Gliwice Sp. z o.o. i Bus Service Center Gliwice Sp. z o.o.)
• 669 : Gliwice Dworcowa - Przyszowice - Chudów - Paniówki - Borowa Wieś - Wygoda - Halemba - Kochłowice - Bykowina Grzegorzka (linia KZK GOP Katowice obsługiwana przez PKM Gliwice Sp. z o.o.)
• 936 : Ornontowice - Chudów - Paniówki - Przyszowice - Gierałtowice - Knurów Szpitalna (linia KZK GOP Katowice obsługiwana przez Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe Kłosok, Andrzej Kłosok Żory Sp. z o.o.

Urodzeni w Przyszowicach

• Stefan Cichy
• Józef Joachim Telega

Zobacz też

• Zbrodnia w Przyszowicach

Bibliografia

1. Johann Knie: Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schliesen.... Breslau: Barth und Comp., 1830.
2. Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.