Przejdź do zawartości

Przytulia nierównolistna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przytulia nierównolistna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

goryczkowce

Rodzina

marzanowate

Rodzaj

przytulia

Gatunek

przytulia nierównolistna

Nazwa systematyczna
Galium anisophyllon Vill.
Prosp. Hist. Pl. Dauphiné: 20 (1779)[3]
Synonimy
  • Galium commune subsp. anisophyllon (Vill.) Rouy
  • Galium commune var. genuinum Rouy
  • Galium pumilum subsp. anisophyllon (Vill.) Dostál
  • Galium sylvestre subsp. anisophyllon (Vill.) Bonnier & Layens

Przytulia nierównolistna (Galium anisophyllon Vill.) – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych. Występuje na obszarach górskich Europy – w Alpach, Apeninach, Karpatach, górach Półwyspu Bałkańskiego[3][4]. W Polsce rośnie w Tatrach, Pieninach, na Babiej Górze oraz w dolinie Wisłoka koło Mymonia[5][4]. Gatunek jest rozpowszechniony w obszarze występowania[4] i mimo ograniczonego areału występowania w Polsce, nie jest uznawany za zagrożony także w skali regionalnej[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Roślina zielna tworząca gęste darnie. Łodygi cienkie, w dole zwykle pokładające się, poza tym wzniesione osiągające wysokość od kilku cm do 15 cm. Łodygi są czterokanciaste, w dolnej części z międzywęźlami krótszymi lub podobnymi do długości liści, a w górnej części z dłuższymi od liści co najwyżej dwukrotnie[4].
Liście
Zebrane po 6–7 w okółku (rzadziej jest ich 5 lub 8). Odwrotnie lancetowate, tj. w górnej części najszersze, nagle zwężone i ostro zakończone. Osiągają 6–16 mm długości i 1–2,5 mm szerokości. Brzegi są gładkie lub ze szczecinkami, nierzadko też podwinięte[4].
Kwiaty
Zebrane w niezbyt obfite kwiatostany na szczytach pędów, osadzone na sztywnych, skośnie wzniesionych szypułkach o długości do 5 mm. Listki podkwiatowe są nieliczne, wąskolancetowate o długości ok. 2 mm. Korona kwiatu jest kremowa o średnicy 3–4 mm, płatki tępo zakończone[4].
Owoce
Rozłupki do 1,5 mm długie i 1 mm szerokie, pokryte płaskimi brodawkami[4].
Gatunki podobne
Grupa gatunków różniących się proporcją międzywęźli do liści, kształtem liści i wielkością kwiatów obejmuje w Polsce kilka gatunków (np. przytulia stepowa Galium valdepilosum, sudecka G. sudeticum, szorstkoowockowa G. pumilum, hercyńska G. saxatile, krakowska G. cracoviense), ale rośliny te występują w Sudetach i na ich pogórzu albo na wyżynach[4].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina wapieniolubna. Rośnie w murawach górskich i na skałach w piętrze alpejskim i subalpejskim, poza tym na żwirowiskach w dolinach rzek spływających z gór. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Liczba chromosomów 2n=44[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2024-01-08] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-01-08] (ang.).
  3. a b Galium anisophyllon Vill., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-08].
  4. a b c d e f g h i Bogumił Pawłowski (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XI, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 314-315.
  5. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 248, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  6. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.