Nibylis andyjski
| Lycalopex culpaeus[1] | |||
| Molina, 1782 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
nibylis andyjski | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Nibylis andyjski[4], kolpeo, lisoszakal andyjski, lis andyjski (Lycalopex culpaeus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae). Zamieszkuje cały obszar wzdłuż Andów, od Ekwadoru i Peru aż po Patagonię. Preferuje tereny otwarte, z niewielką liczbą drzew, zamieszkuje górskie płaskowyże stepowe oraz półpustynie. Kolpeo to największy lis zamieszkujący Amerykę Południową, a zarazem największy lis na świecie. Przewyższa wielkością lisa pospolitego i mniejsze szakale, a jego waga dochodzi do 14 kg. Barwa sierści pomarańczowo-szara, aż do rudoszarej. Prowadzi głównie nocny tryb życia. Poluje na gryzonie (np. szynszyle andyjskie, koszatniczki), ptaki, jaszczurki i dzikie króliki (sprowadzone tu na początku XX wieku), niekiedy zdarza się, że atakuje młode jagnięta i lamy. Żywi się także padliną. Lisoszakale andyjskie tworzą niewielkie grupy stadne, w skład których wchodzi para dominująca wraz z lisami z poprzednich miotów. Występuje osobna hierarchia dla samic i dla samców.
Nibylis andyjski jest jednym z „fałszywych lisów” ponieważ, mimo że jest nazywany lisem, w systematyce taksonomicznej nie jest zaliczany do lisów, ale do psów właściwych, a swoim zachowaniem i wyglądem przypomina bardziej kojoty i wilki. Jego najbliższymi krewnymi są wilczak falklandzki, nibylis pampasowy i być może duży wilk andyjski.
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się sześć podgatunków kolpeo[5]:
- L. culpaeus andinus (Thomas, 1912)
- L. culpaeus culpaeus (Molina, 1782)
- L. culpaeus lycoides (Philippi, 1896)
- L. culpaeus magellanicus (Gray, 1837)
- L. culpaeus reissii (Hilzheimer, 1906)
- L. culpaeus smithersi (Thomas, 1914)
Zagrożenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niższego ryzyka) pod nazwą Pseudalopex culpaeus[3]. Gatunek ten jest objęty konwencją waszyngtońską CITES (załącznik II)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Lycalopex culpaeus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ssaki. Cz. 2. Warszawa: Horyzont, 2001. ISBN 83-7227-614-5.
- ↑ a b M. Lucherini, Lycalopex culpaeus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.1 [dostęp 2015-07-12] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 149. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Lycalopex culpaeus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 22 października 2009]
- ↑ Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-07-03]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Culpeo (Pseudalopex culpaeus). canids.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-15)].
- ADW: Pseudalopex culpaeus: Information