Pustułka maskareńska
Wygląd
Falco punctatus[1] | |
Temminck, 1821 | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Infragromada | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Plemię | |
Rodzaj | |
Gatunek |
pustułka maskareńska |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
Pustułka maskareńska[3] (Falco punctatus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny sokołowatych (Falconidae). Występuje endemicznie na wyspie Mauritius w archipelagu Maskarenów. Jest zagrożona wyginięciem.
- Charakterystyka
- Trochę mniejsza od pustułki, nieznacznie większa od pustułeczki. Samce są nieco mniejsze od samic. Brzuch jasnokremowy w czarne, zwężające się ku dołowi plamki. Nogi żółte z czarnymi pazurami. Spód ogona jasnokremowy w czarne, poprzeczne pasy. Cały wierzch ciała w poprzeczne, grube, czarnobrązowe pasy. Jasne policzki i szary dziób z białą woskówką.
- Wymiary[4]
- długość ciała: 25–29 cm
- rozpiętość skrzydeł: 49–56 cm
- masa ciała: samce 123–178 g, samice 173–231 g
- Biotop
- Lasy. Z powodu ich niszczenia gatunek jest zagrożony.
- Pożywienie
- Gekony, ważki, cykady, świerszczowate i małe ptaki.
- Zachowanie[5]
- Żyją samotnie. 89% piskląt znajdowanych jest ponad 5 km od gniazda, w którym się wykluły.
- Lęgi[6]
- Lęgnie się głównie w listopadzie i grudniu. Jest monogamiczna. Gniazdo umieszcza na drzewie. Składa 4–5 jaj, których inkubacja trwa 28–35 dni. Młode pozostają w gnieździe przez ok. 35 dni.
- Status, zagrożenia i ochrona
- W 1974 roku liczebność pustułki maskareńskiej spadła do zaledwie 4 osobników – była najrzadszym ptakiem świata. Przyczyniło się do tego wylesianie wyspy, stosowanie pestycydów oraz drapieżnictwo ze strony introdukowanych ssaków. W 1973 roku zainicjowany został program rozmnażania tych ptaków w niewoli. W szczytowym okresie pod koniec lat 90. udało się zwiększyć liczebność populacji do 350–500 osobników (szacunki mówiące o wyższej liczbie, nawet o 1000 osobników, uważa się obecnie za przesadzone). Obecnie (2013) populacja liczy 170–200 dorosłych osobników[2]. Jest to wystarczająca liczba, by uznać pustułkę maskareńską za uratowaną. Nadal jest najrzadszym sokołem na Ziemi.
- Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2014 roku uznaje pustułkę maskareńską za gatunek zagrożony (EN – endangered), gdyż jej populacja ponownie zaczęła spadać; wcześniej – od 2000 roku miała ona status gatunku narażonego (VU – vulnerable), a od roku 1994 – gatunku zagrożonego (EN)[2].
- W podobnej sytuacji znalazła się także w latach 90. XX w. synogarlica rdzawosterna – żyło wtedy tylko 10 osobników.
- Filatelistyka
- Poczta na Mauritiusie wydała 5 znaczków z wizerunkiem tego ptaka[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Falco punctatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Falco punctatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Falconinae Leach, 1820 - sokoły (wersja: 2019-04-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-08].
- ↑ Kemp, A.C., de Juana, E., Sharpe, C.J., Boesman, P. & Marks, J.S.: Mauritius Kestrel (Falco punctatus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2015. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-29)].
- ↑ a b T. Mizera. Sokoły Falconinae na znaczkach pocztowych. „Stud. Mater. Ośr. Kult. Leśn.”. 6, s. 19–26, 2007.
- ↑ Falco punctatus Mauritius kestrel. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. [dostęp 2020-02-08]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Encyklopedia Ptaki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15733-3.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zasięg występowania na www.birdlife.org – nie zamieszkuje całej wyspy
- Artykuł o pustułce maskareńskiej ze zdjęciami na stronie Peregrine Fund (ang.)