Pustynie i półpustynie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mapa występowania biomu pustynie i formacje suchorośli WWF

Pustynie i półpustynie – biom obejmujący lasy, formacje zaroślowe i roślinność zielną występujące na pustyniach i półpustyniach w strefach suchych klimatu gorącego i chłodnego.

Roślinność biomu zdominowana jest przez organizmy kseromorficzne, w tym sukulenty i suchorośla, kserofityczne trawy (bez cech kseromorficznych) i w niektórych przypadkach efemerydy, które mogą pojawić się rzadko w przypadku wystąpienia opadów. W roślinności tych formacji występują też rośliny pół-sukulentowe, oportunistycznie wypuszczające liście w czasie opadów, takie jak Fouquieria splendens. Cechą charakterystyczną roślinności tego biomu jest wykształcanie struktur zmniejszających powierzchnię transpiracyjną rośliny, często o funkcjach ochronnych, takich jak ciernie. W drzewostanie mogą sporadycznie występować drzewa liściaste zrzucające liście w czasie suszy. Pokrycie biomu roślinnością wynosi od 1% do 60%. Udział roślinności mezofittycznej w tych formacjach nie przekracza 10%[1].

Klasyfikacje[edytuj | edytuj kod]

Istnieje wiele klasyfikacji biomów i formacji roślinnych[1].

W międzynarodowej klasyfikacji roślinności (International Vegetation Classification, IVC) pustynie i półpustynie stanowią formację klasy 3. (Desert and semi-desert – C03) i dzielą się na następujące podklasy[1]:

  • Formacje leśne, zaroślowe i trawiaste gorących pustyń i półpustyń (3.A. Warm Desert & Semi-Desert Woodland, Scrub & Grassland – S06), występujące na obszarze klimatu zwrotnikowego, między 15° a 35° szerokości geograficznej północnej i południowej. Roślinność zdominowana jest przez formy kseromorficzne i obejmuje lasy, otwarte formacje zaroślowe, zarośla cierniste, zbiorowiska sukulentów, drobnolistnych półkrzewów oraz rozproszone, wysokie sukulenty. W formacji tej mogą występować efemeryczne rośliny zielne. W strefach przejściowych występują pustynne formacje trawiaste, zwykle z rzadko występującymi kseromorficznymi krzewami i nieporośniętymi połaciami gruntu. Podklasa ta obejmuje również otwarte pustynie piaszczyste, gdzie roślinność jest bardzo rzadka, bruk deflacyjny i skorupy solne. Do podklasy zalicza się niskie, przypominające pustynne, tropikalne zarośla cierniowe, stanowiące strefę przejściową między półpustynią a suchym lasem tropikalnym. Występująca w Brazylii caatinga jest formacją obejmującą zarówno suche lasy tropikalne, jak i formacje zaroślowe typowe dla tej podklasy.
  • Formacje zaroślowe i trawiaste półpustyń chłodnych (3.B. Cool Semi-Desert Scrub & Grassland – S11), występujące w suchym, chłodnym klimacie umiarkowanym, na średnich wysokościach, między 35° a 50° szerokości geograficznej północnej i południowej, zwykle w głębi kontynentów. Ten typ formacji roślinnych występuje w Wielkiej Kotlinie w zachodnich Stanach Zjednoczonych, środkowej Azji, Iranie, Ameryce Południowej (w Patagonii i Andach) oraz w części Australii. Roślinność zdominowana jest przez formy kseromorficzne drobnolistnych krzewów lub graminoidy i obejmuje niskie formacje zaroślowe, otwarte formacje trawiaste i stepowe formacje zaroślowo-trawiaste (shrub-steppe), a także roślinność chłodnych, skalistych lub piaszczystych półpustyń.

W klasyfikacji biomów Elgene Boxa i Kazue Fujiwary pustynie i półpustynie stanowią dwa typy roślinności[2]:

W typologii formacji roślinnych stosowanej przez World Wide Fund for Nature (WWF) wyróżniany jest biom[3]:

  • pustynie i formacje suchorośli (Deserts and Xeric Shrublands).

Ekoregiony WWF[edytuj | edytuj kod]

Sahara
Pustynia Simpsona
Pustynia Sonora
Wielka Pustynia Indyjska
Pustynia Mojave
Pustynia Namib
Pustynne zbiorowiska kaktusowe
Suche formacje zaroślowe półpustyni Dolores Hidalgo w Meksyku
Mulga australijska
Caatinga w Brazylii
Matorral w Boliwii
Step zaroślowy

Biom pustynie i formacje suchorośli dzielony jest przez World Wide Fund for Nature (WWF) na następujące ekoregiony[4]:

W ramach projektu Global 200 WWF wyróżnił następujące ekoregiony pustyń i formacji suchorośli jako charakteryzujące się wyjątkową różnorodnością biologiczną, reprezentatywne dla ekosystemów Ziemi i priorytetowe dla ochrony przyrody[5]:

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Don Faber-Langendoen, Todd Keeler-Wolf, Del Meidinger, Carmen Josse, Alan Weakley, David Tart, Gonzalo Navarro, Bruce Hoagland, Serguei Ponomarenko, Gene Fults, Eileen Helmer: Classification and Description of World Formation Types. USDA, Department of Agriculture, 2016. [dostęp 2022-02-07].
  2. ↑ Elgene O. Box, Kazue Fujiwara: Vegetation Types and Their Broad-scale Distribution. W: Eddy van der Maarel, Janet Franklin (red.): Vegetation Ecology. John Wiley & Sons, Ltd., 2013, s. 455-485.
  3. ↑ David M. Olson, Eric Dinerstein, Eric D. Wikramanayake i in. Terrestrial ecoregions of the world: A new map of life on earth. „BioScience”. 51 (11), s. 933-938, 2001. 
  4. ↑ Wildfinder Database. WWF. [dostęp 2022-02-06].
  5. ↑ David M. Olson, Eric Dinerstein. The Global 200: Priority Ecoregions for Global Conservation. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 89 (2), s. 199, 2003. DOI: 10.2307/3298564. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pustynie_i_półpustynie&oldid=72874876”